Βρέθηκε τάφος και σκελετός νεκρού στην Αμφίπολη

Εκπληκτη η παγκόσμια κοινή γνώμη παρακολουθεί τις συνταρακτικές ανακαλύψεις από τον τάφο της Αμφίπολης, μετά και τις ανακοινώσεις του υπουργείου Πολιτισμού για την εύρεση σκελετού. Τα στοιχεία που παρουσιάζουν οι αρχαιολόγοι αφήνουν πολλά υπονοούμενα για την ταυτότητα του νεκρού, δηλαδή για ποιον κατασκευάστηκε αυτό το τόσο εντυπωσιακό μνημείο.

Ωστόσο, η επίσημη ανακοίνωση αναφέρει ότι ο εκπληκτικός αυτός τάφος ήταν ιδιαίτερα ακριβός και γι' αυτό πιθανότατα πρόκειται για δημόσιο έργο. Ενα έργο που κατασκευάστηκε προκειμένου να αφιερωθεί σε έναν σπουδαίο άνδρα της εποχής. Λέει χαρακτηριστικά η ανακοίνωση: «Πιθανότατα, πρόκειται για μνημείο αφηρωϊσμένου νεκρού, δηλαδή, θνητού στον οποίον αποδόθηκαν λατρευτικές τιμές από την κοινωνία της εποχής του. Ο νεκρός ήταν εξέχουσα προσωπικότητα, καθώς μόνον έτσι εξηγείται η κατασκευή αυτού του μοναδικού ταφικού συγκροτήματος.

Αμέσως τίθεται το ερώτημα: Ποιος θα μπορούσε να είναι ο ήρωας τον οποίο θα λάτρευαν τόσο πολύ εκείνη την εποχή ώστε να του φτιάξουν και να του αφιερώσουν ένα τόσο εντυπωσιακό και ιδιαίτερα δαπανηρό μνημείο; Συνειρμικά ο νους όλων πάει μόνον σε έναν σπουδαίο άνδρα της εποχής, στην πιο σπουδαία προσωπικότητα εκείνων των χρόνων, δηλαδή στον Μέγα Αλέξανδρο. Αν και δεν είναι καθόλου απίθανο να πρόκειται για τη λατρεία άλλου προσώπου, η μεγαλοσύνη του τάφου, η πολυπλοκότητα της κατασκευής και η χρησιμοποίηση των ακριβότερων υλικών για την εποχή εκείνη οδηγεί στο συμπέρασμα ότι θα μπορούσε να είναι ένας τάφος αφιερωμένος στον μεγάλο στρατηλάτη.

Τότε γεννούνται ωστόσο κι άλλες απορίες: Ποιος είναι ο νεκρός που βρέθηκε στον τάφο; Τίνος είναι τα οστά που αποκαλύφθηκαν σήμερα;

Επίσης, αν ο τάφος είναι αφιερωμένος στον σπουδαίο ήρωα Μέγα Αλέξανδρο τότε τα κόκαλα ποίου θα μπορούσε να είναι; Υπάρχει ενδεχόμενο να μεταφέρθηκαν τα οστά του μεγάλου ήρωα από εκεί που πέθανε και σε μεταγενέστερο χρόνο στην Αμφίπολη;

Από την άλλη γεννάται το ερώτημα αν δεν είναι τάφος αφιερωμένος στον Μέγα Αλέξανδρο, ποιος θα μπορούσε να έχει τόσο ισχυρή προσωπικότητα και να είναι τόσο δημοφιλής ώστε να τον έχουν καταστήσει ήρωα και να του κατασκεύασαν τέτοιο μοναδικό τάφο;

Βεβαίως, η μη ανακάλυψη (προς το παρόν) χρυσών στεφανιών, νομισμάτων ή άλλων αμύθητης αξίας θησαυρών, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο τάφος έχει συληθεί και πιθανότατα όχι μια φορά.

Ιδιαίτερη σημασία έχει επίσης η συνολική περιγραφή που κάνει η ανασκαφική ομάδα στον τάφο για να δείξει το μεγαλείο του τονίζοντας ότι χρησιμοποιήθηκε η μεγαλύτερη ποσότητα μαρμάρου που χρησιμοποιήθηκε στη Μακεδονία. Μαζί με τα άλλα ευρήματα (Σφίγγες, Καρυάτιδες κ.λπ.), το ύψος του τάφου (33 μέτρα) και φυσικά το λιοντάρι, δείχνουν ότι πρόκειται για μια πρωτοφανή κατασκευή.

Σημαντική επίσης και η εύρεση κομματιών από τον περίβολο του τάφου, που αποκαλύφθηκαν με την απομάκρυνση των νερών της λίμνης Κερκίνης.

Ολόκληρη η ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού για την ενημέρωση των αρχαιολόγων αναφέρει.

Συνεχίστηκαν οι εργασίες από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών, στον λόφο Καστά και συγκεκριμένα στον τρίτο θάλαμο. Σε βάθος 1,60μ. από τους σωζόμενους λίθους του δαπέδου, αποκαλύφθηκε μεγάλος κιβωτιόσχημος τάφος, κατασκευασμένος από πωρόλιθους (Σκίτσο, φωτο 1, 2).

2. Οι εξωτερικές διαστάσεις του τάφου είναι μήκους 3,23μ., πλάτους 1,56μ. και σωζόμενου ύψους 1 μ. Ωστόσο, βρέθηκαν, κατά την ανασκαφή, ορθοστάτες από την ανωδομή του τάφου, που μας επιτρέπουν να θεωρήσουμε ότι το ύψος του έφτανε τουλάχιστον στο 1,80μ.

3. Εντός του τάφου δημιουργήθηκε μια επιμήκης βάθυνση πλάτους 0,54μ.και μήκους 2,35μ. (φωτό 3). Πρόκειται για τη θέση στην οποία τοποθετήθηκε ξύλινο φέρετρο. Βρέθηκαν, διάσπαρτα, σιδερένια και χάλκινα καρφιά, καθώς και οστέινα και γυάλινα διακοσμητικά στοιχεία του φερέτρου (φωτο 4). Επισημαίνεται ότι το συνολικό ύψος του τρίτου θαλάμου από την κορυφή της θόλου έως τον πυθμένα του τάφου είναι 8,90μ.

4. Εντός και εκτός του τάφου, βρέθηκε ο σκελετός του νεκρού. Είναι προφανές ότι το ανθρωπολογικό υλικό θα εξεταστεί από ειδικούς επιστήμονες. Είναι, εξίσου, προφανές ότι θα γίνουν όλες οι έρευνες τις οποίες απαιτεί η σύγχρονη επιστήμη.

5. Το ταφικό συγκρότημα στον λόφο Καστά είναι ένα δημόσιο έργο, που για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε η μεγαλύτερη ποσότητα μαρμάρου, που έχει ποτέ χρησιμοποιηθεί στη Μακεδονία. Να σας θυμίσω τα στοιχεία της μοναδικότητας του: Τύμβος ύψους 33μ, και επ᾽ αυτού το βάθρο με το υπερμέγεθες λιοντάρι, συνολικού ύψους 15,84. Οι σφίγγες, οι καρυάτιδες και το υπέροχο ψηφιδωτό με την αρπαγή της Περσεφόνης, αλλά και τα μαρμάρινα ζωγραφισμένα επιστύλια, τα οποία, αυτή τη στιγμή, συντηρούνται στο εργαστήριο του Μουσείου Αμφίπολης. Επισημαίνεται το πρωτοφανές ύψος του συνόλου της κατασκευής.

6. Επομένως, αυτό το μνημείο αποτελεί μοναδική και πρωτότυπη σύνθεση ποικίλων χαρακτηριστικών. Είναι μια εξαιρετικά ακριβή κατασκευή, το κόστος της οποίας είναι προφανώς απίθανο να είχε αναληφθεί από ιδιώτη.

7. Πιθανότατα, πρόκειται για μνημείο αφηρωϊσμένου νεκρού, δηλαδή, θνητού στον οποίον αποδόθηκαν λατρευτικές τιμές από την κοινωνία της εποχής του. Ο νεκρός ήταν εξέχουσα προσωπικότητα, καθώς μόνον έτσι εξηγείται η κατασκευή αυτού του μοναδικού ταφικού συγκροτήματος.

8. Προκειμένου να δρομολογηθούν οι εργασίες αποκατάστασης του μνημείου, μελετώνται συστηματικά τα διάσπαρτα αρχιτεκτονικά μέλη, τα οποία έχουν ταυτιστεί και αποδοθεί στον περίβολο. Πρόκειται για 500 περίπου μαρμάρινα μέλη, που βρίσκονται στην γύρω περιοχή, εκεί όπου σήμερα είναι τοποθετημένο το λιοντάρι, ενώ καθώς αποσύρθηκαν, προ ολίγων ημερών, τα νερά της λίμνης Κερκίνης, αποκαλύφθηκαν περισσότερα από εκατό μέλη του περιβόλου, όπως γείσα, ορθοστάτες και στέψεις. Είχαν μεταφερθεί, το 1936 από την Ούλεν, η οποία είχε αναλάβει την κατασκευή του φράγματος της Κερκίνης (φωτογραφίες 5,6).

9. Στο πλαίσιο των αρχαιολογικών ερευνών στον τύμβο έγινε έλεγχος και δειγματοληψία των ιζημάτων, εσωτερικά και εξωτερικά του τάφου, όπως και γεωτρητικός έλεγχος του υπεδάφους του, ώστε να διαπιστωθεί το γεωλογικό υπόβαθρο. Τα ιζήματα αποτελούνται από εναλλαγές άμμου και μάργας, λιμναίας προέλευσης.

10. Για τις επόμενες ημέρες προβλέπεται η ολοκλήρωση του κοσκινίσματος των χωμάτων, η ολοκλήρωση των υποστυλωτικών εργασιών και η συνέχιση των εργασιών συντήρησης στο μνημείο , αλλά και των ευρημάτων στο εργαστήριο του Μουσείου της Αμφίπολης. Ιδαίτερη έμφαση δίνεται στη συντήρηση των τμημάτων του ελλείποντος μέρους του ψηφιδωτού.

11. Στις 22 Νοεμβρίου, ο υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Κ. Τασούλας θα δώσει συνέντευξη στο Μουσείο της Αμφίπολης, στη μία το μεσημέρι σχετικά με τα ευρήματα και την επόμενη φάση των εργασιών στο τύμβο Καστά.

12. Στις 29 Νοεμβρίου, ημέρα Σάββατο και ώρα 11.00 θα παρουσιαστούν τα αποτέλεσματα της ανασκαφικής περιόδου στον λόφο Καστά, από την έφορο Αρχαιοτήτων Σερρών Κ. Περιστέρη και τους συνεργάτες της, στην Αθήνα, στο Αμφιθέατρο του Υπουργείου Πολιτισμού.

13. Γεωφυσικές διασκοπίσεις

1. Η γεωφυσική διασκόπιση θα γίνει από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονικής, ειδικότερα από το εργαστήριο Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής, το οποίο διευθύνεται από τον καθηγητή Γρηγόρη Τσόκα, μετά από πρόταση του πρυτάνεως καθηγητή Περικλή Μήτκα. Σημειώνεται ότι το ΑΠΘ έθεσε στη διάθεση του Υπουργείου Πολιτισμού όχι μόνον την τεχνογνωσία του αλλά και πόρους του Πανεπιστημίου.

2. Για την διερεύνηση του Τύμβου Καστά θα χρησιμοποιηθεί, κυρίως, η μέθοδος της ηλεκτρικής τομογραφίας, στην ανάπτυξη της οποίας έχει συμβάλλει καθοριστικά το συγκεκριμένο εργαστήριο. Η μέθοδος συνίσταται στην ηλεκτρική απεικόνιση του υπεδάφους, παρόμοια με την ιατρική τομογραφία. Εχει δε αποδώσει σε εξερεύνηση άλλων τύμβων- πχ. Απολλωνία, Κιλκίς, Βεργίνα, Αργολιδα κ.α) Αποτελέσματα από την διερεύνηση του τύμβου Καστά σε επόμενη ενημέρωση.