Η διεθνής, μη κυβερνητική, περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα 248 σελίδες απορρήτων εγγράφων από τις διαπραγματεύσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορούν τη Διατλαντική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων, υποστηρίζοντας ότι η συμφωνία αυτή απειλεί την υγεία, το περιβάλλον και το κλίμα.
Σύμφωνα με το ολλανδικό γραφείο της Greenpeace, στην κατοχή του οποίου περιήλθαν τα έγγραφα αυτά, πρόκειται για τα δύο τρίτα της υπό διαπραγμάτευση συμφωνίας όπως είχε διαμορφωθεί πριν από τον 13ο γύρο των συνομιλιών που έγιναν στη Νέα Υόρκη στις αρχές Απριλίου.Το κείμενο, που περιλαμβάνει 13 κεφάλαια της συμφωνίας, με θέματα που καλύπτουν μεταξύ άλλων τις τηλεπικοινωνίες, τα φυτομάρμακα, τα τρόφιμα και τη γεωργία, αναρτήθηκε στο διαδίκτυο σήμερα το μεσημέρι, ώρα Ελλάδας.
Η Greenpeace αντιτίθεται στην TTIP υποστηρίζοντας –όπως και άλλες οργανώσεις– ότι θα ισχυροποιούσε υπερβολικά τις μεγάλες εταιρείες, σε βάρος των καταναλωτών και των εθνικών κυβερνήσεων.
«Τα έγγραφα αυτά επιβεβαιώνουν όσα λέγαμε εδώ και καιρό. Η συνθήκη θέτει τα συμφέροντα των μεγάλων επιχειρήσεων στο επίκεντρο της διαδικασίας πολιτικών και νομοθετικών αποφάσεων, εις βάρος του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας», τόνισε ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος της Greenpeace, Τζόρτζο Ρις.
Από τα μέσα του 2013 οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθούν να καταλήξουν σε μια συμφωνία που θα καταργούσε τα εμπορικά και ρυθμιστικά εμπόδια στις συναλλαγές, διευκολύνοντας τις άμεσες επενδύσεις. Ωστόσο, εκφράζονται σοβαρές αντιρρήσεις για μια τέτοια συμφωνία, όχι μόνο από την κοινωνία των πολιτών αλλά και από πολιτικούς ηγέτες.
Στην Ευρώπη διατυπώνονται έντονες αντιδράσεις στην πιθανότητα να επιτραπούν μεγαλύτερες εισαγωγές αμερικανικών γεωργικών προϊόντων, κυρίως λόγω της ανησυχίας που εκφράζεται για τα γενετικά τροποποιημένα είδη.»Έχουμε ξεκαθαρίσει ότι δεν θα συμφωνούσαμε σε τίποτα που θα επιφέρει αλλαγές στο ρυθμιστικό πλαίσιο για τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς», τόνισε ο επικεφαλής των διαπραγματεύσεων εκ μέρους της ΕΕ, Ιγκνάσιο Γκαρθία Μπερθέρο.
Βασιζόμενη στα έγγραφα που διέρρευσαν, η Greenpeace διαβεβαιώνει μεταξύ άλλων ότι το κείμενο προβλέπει την κατάργηση μιας ρύθμισης που επιτρέπει στις χώρες να ελέγχουν το εμπόριο «για να προστατεύουν τη ζωή, την υγεία των ανθρώπων, των ζώων και των φυτών». Με τη δημοσιοποίηση των εγγράφων, η οργάνωση ελπίζει ότι «εκατομμύρια πολίτες θα καταλάβουν καλύτερα τι είναι αυτό που είναι υπό διαπραγμάτευση εξ ονόματός τους».
Τα έγγραφα αυτά ωστόσο είναι σε μεγάλο βαθμό δυσανάγνωστα και γεμάτα με φράσεις μέσα σε άγκιστρα –δηλαδή προσωρινές. Διαπιστώνεται έτσι η μεγάλη απόσταση που εξακολουθεί να υπάρχει μεταξύ των δύο πλευρών στη διαπραγμάτευση, καθώς ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, εκφράζουν ολοένα και περισσότερο τον σκεπτικισμό τους.
Μια ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή επιβεβαίωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι τα κείμενα είναι αυθεντικά, όμως υποστήριξε ότι είναι «παλιά» και δεν λαμβάνουν υπόψη ορισμένες «σημαντικές εξελίξεις» στις διαπραγματεύσεις. «Είναι φυσιολογικό στις διαπραγματεύσεις (…) οι δύο πλευρές να έχουν διαφορετικές θέσεις» σχολίασε ο εκπρόσωπος της καγκελαρίου Άγγελα Μέρκελ.
Δυσαναγνωστα κείμενα
Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις που αντιδρούν στην ΤΤΙΡ επικρίνουν εξ αρχής την αδιαφάνεια των συνομιλιών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δίνει στη δημοσιότητα εκθέσεις των διαπραγματεύσεων –η τελευταία ήταν την περασμένη εβδομάδα– αλλά πολύ γενικόλογες. Οι βουλευτές των ευρωπαϊκών χωρών δεν μπορούν να συμβουλευτούν τα σχετικά έγγραφα παρά μόνο σε ένα «αναγνωστήριο» υπό αυστηρή επιτήρηση.
Όσο δυσανάγνωστα κι αν είναι ωστόσο, τα κείμενα που δημοσιοποίησε η Greenpeace αίρουν κάπως το πέπλο του μυστηρίου.
«Το κάναμε για να ξεκινήσουμε μια δημόσια συζήτηση», είπε ο Στέφαν Κρουγκ, ο διευθυντής του γραφείου της οργάνωσης στο Βερολίνο. «Θέλουμε να σταματήσει η διαπραγμάτευση», τόνισε. «Το καλύτερο που μπορεί να κάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι να πει, συγγνώμη, κάναμε λάθος», είπε από την πλευρά του ο ειδικός σε θέματα εμπορίου της οργάνωσης, Γιούργκεν Κνιρς. Σύμφωνα με τον Κνιρς, το κείμενο δείχνει πώς οι ΗΠΑ θέλουν να αντικατασταθεί η «προληπτική αρχή» της Ευρώπης –η οποία απαγορεύει να κυκλοφορούν στην αγορά δυνητικά βλαβερά προϊόντα όταν οι επιπτώσεις τους είναι άγνωστες ή αμφισβητούμενες– με μια λιγότερο αυστηρή προσέγγιση.
Τα μυστικά έγγραφα καταδεικνύουν πώς το περιβάλλον, η ασφάλεια της τροφής μας, το κλίμα, καθώς και μία σειρά από θεμελιώδη κεκτημένα δεκαετιών, αποτελούν αντικείμενα εμπορικών διαπραγματεύσεων, υποστηρίζει σε ανακοίνωσή του το ελληνικό γραφείο της διεθνούς οργάνωσης. «Είναι ώρα να χυθεί άπλετο φως σε αυτές τις διαπραγματεύσεις. Η πρόοδος που σημειώσαμε μετά από επίπονους αγώνες ως κοινωνία για την προστασία του περιβάλλοντος καταστρέφεται πίσω από κλειστές πόρτες. Αυτά τα έγγραφα αποδεικνύουν ότι η κοινωνία των πολιτών είχε κάθε λόγο να ανησυχεί για την TTIP. Πρέπει να σταματήσουν οι διαπραγματεύσεις και να αρχίσει ο διάλογος», είπε η Ναταλία Τσιγαρίδου, υπεύθυνη εκστρατείας στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace.
Η δημοσιοποίηση των εγγράφων έγινε πάντως σε μια περίοδο όπου οι προοπτικές για την ολοκλήρωση της TTIP εμφανίζονται ισχνές. Την Κυριακή, ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ διαβεβαίωσε ότι η χώρα του «θα πει όχι» σε οποιαδήποτε συμφωνία θέτει σε κίνδυνο τη γαλλική γεωργία.
Πριν δημοσιοποιήσει το σύνολο των εγγράφων που έχει στην κατοχή της η Greenpeace τα έδωσε σε ορισμένα μέσα ενημέρωσης, όπως στη γαλλική εφημερίδα Le Monde. Αφού τα ανέλυσε, η εφημερίδα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «οι Ευρωπαίοι εμφανίζονται να ενδιαφέρονται περισσότερο» για τη διαπραγμάτευση και να παρουσιάζουν περισσότερες προτάσεις ενώ οι Αμερικανοί χαρακτηρίζονται «ελάχιστα ενθουσιώδεις». Στη Γερμανία, η εφημερίδα Suddeutsche Zeitung, που όπως και η Monde μελέτησε τα κείμενα εκ των προτέρων, κρίνσει ότι «η πραγματικότητα των διαπραγματεύσεων ξεπερνά τους χειρότερους οιωνούς». Οι φόβοι των Γερμανών επικεντρώνονται κυρίως στη γεωργία, το περιβάλλον και το ακανθώδες θέμα της προστασίας των επενδύσεων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέφρασε τη λύπη της για τις «παρανοήσεις», μετά τη διαρροή και διαβεβαίωσε ότι δεν θα δεχόταν ποτέ να υποβαθμίσει το επίπεδο προστασίας των καταναλωτών και του περιβάλλοντος. «Καμία εμπορική συμφωνία δεν θα μειώσει ποτέ το επίπεδο προστασίας των καταναλωτών, της ασφάλειας των τροφίμων ή του περιβάλλοντος», τόνισε στο μπλογκ της η Επίτροπος Εμπορίου Σεσίλια Μάλμστρεμ. «Οι εμπορικές συμφωνίες δεν θα αλλάξουν τους κανόνες μας για τα μεταλλαγμένα προϊόντα ή για τον τρόπο παραγωγής ασφαλούς βοδινού κρέατος ή για τον τρόπο προστασίας του περιβάλλοντος», επέμεινε.
Τα έγγραφα «αντικατοπτρίζουν τις θέσεις κάθε πλευράς και τίποτα περισσότερο», συνέχισε η Μάλμστρεμ. «Και δεν αποτελεί έκπληξη ότι υπάρχουν τομείς στους οποίους η ΕΕ και οι ΗΠΑ έχουν διαφορετικές απόψεις. Σε ορισμένους τομείς, όπου ακόμη είμαστε πολύ μακριά, απλούστατα δεν θα υπάρξει συμφωνία», διαβεβαίωσε.
