ΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ - ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

Γράφει η δικηγόρος Αθηνών Αναστασία Μήλιου*

Το Επικουρικό Κεφάλαιο είναι υποχρεωμένο να καταβάλει σταπρόσωπα που ζημιώθηκαν αποζημίωση λόγωθανάτωσης ή βλάβης ή υλικών ζημιών από αυτοκινητιστικά ατυχήματα όταν:

1.      «ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΕΧΕΙ ΕΥΘΥΝΗ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΑΓΝΩΣΤΟΣ. ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΥΤΗ ΟΜΩΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ ΥΛΙΚΩΝ ΖΗΜΙΩΝ».

 Η πρώτη περίπτωση είναι εκείνη στην οποία παραμένει άγνωστο το υπεύθυνοπρόσωπο που προκάλεσε το ατύχημα. Πρόσωπα υπεύθυνα από το νόμο είναι ο κύριος, ο

κάτοχος, και ο οδηγός,  Στην προκειμένη περίπτωση, αν και καταβλήθηκε η συνήθης στις συναλλαγέςεπιμέλεια, π.χ έρευνες των αρμοδίων αστυνομικών οργάνων για την αναζήτηση και τονεντοπισμό των αγνώστων στοιχείων υπευθύνων, κανείς από τους τυχόν

παρευρισκόμενους δεν συγκράτησε τον αριθμό του ζημιογόνου αυτοκινήτου, δενκατέστη δυνατή η εξακρίβωση κανενός από τους υπόχρεους από το νόμο (κύριος, κάτοχος, οδηγός του ζημιογόνου αυτοκινήτου).Για την πληρότητα της αγωγής τουπρέπει ο ενάγων να επικαλεσθεί τα παραπάνω στοιχεία και τον νόμιμο λόγο ευθύνηςτου επικουρικού κεφαλαίου, δηλαδή να επικαλεσθεί ότι συντρέχει η συγκεκριμένη περίπτωση της ευθύνης. Διαφορετικά, ελλείψει τωνστοιχείων αυτών, η αγωγή απορρίπτεται ως απαράδεκτη λόγω αοριστίας.

Περιπτώσεις που θεμελιώνεται η ευθύνη του επικουρικού κεφαλαίου από «άγνωστοοδηγό» είναι και οι παρακάτω:

α) Όταν από άγνωστο αυτοκίνητο έπεσαν στο οδόστρωμα «λάδια»(από το δοχείοελαίων), από τα οποία διήλθε το επερχόμενο μοτοποδήλατο και ανατράπηκε, μεαποτέλεσμα τον θανάσιμο τραυματισμού του οδηγού του, ο οποίος συνήθως θαβαρύνεται με συντρέχουσα υπαιτιότητα,συνισταμένη στο ότι ο οδηγόςοχήματος πρέπει να υπολογίζει σε τέτοιο ενδεχόμενο και θα πρέπει οδηγώντας συνετά ναείναι σε θέση ώστε με τις κατάλληλες ενέργειες να αντιδρά αναλόγως. Όμως «ησυνήθης αυτή συντρέχουσα υπαιτιότητα» του παθόντος οδηγού έρχεται σε προφανήαντίθεση με την αρχή της εμπιστοσύνης που ισχύει στο σύγχρονο οδικό δίκαιο, κατά τηνοποία, κάθε οδηγός και μετέχων κανονικά στην κυκλοφορία επί οδού, δικαιούται νααναμένει ότι και οι λοιποί οδηγοί - χρήστες της οδού θα κινούνται ομοίως σύννομα. Καιδεν είναι υποχρεωμένος ο κάθε οδηγός να προβλέπει συνεχώς και την ενδεχομένωςπαράνομη οδική συμπεριφορά των υπολοίπων οδηγών, πολύ δε περισσότερο, ναπροβλέπει συμπεριφορές οδηγών που αποκλίνουν κατά τρόπο προφανή και ακραίο απότο επιβαλλόμενο μέτρο της σύννομης και συνετής οδήγησης.

β) Όταν το ζημιογόνο αυτοκίνητο φέρει πλαστό αριθμό κυκλοφορίας ή αν ο αριθμόςκυκλοφορίας του που συγκρατήθηκε από το θύμα είναι μεν γνήσιος, όμως μετά απόέρευνα στο Υπουργείο Συγκοινωνιών προέκυψε ότι ανήκει σε άλλο αυτοκίνητο από τοοποίο έχει αφαιρεθεί, ή αν ο οδηγός έδωσε εν γνώσει του ανακριβή στοιχεία του ίδιου ήτου αυτοκινήτου.

γ) Όταν μεταξύ της υπαίτιας πράξης του αγνώστου οδηγού και της ζημίας του τρίτουπου αυτόβουλα διακινδύνευσε υφίσταται αιτιώδης συνάφεια που ήταν ικανή να επιφέρειτο ζημιογόνο αποτέλεσμα, δηλαδή τον τραυματισμό του τελευταίου.Τούτο συμβαίνειστην περίπτωση που ο υπαίτιος αγνώστων στοιχείων οδηγός παρασύρει ανήλικο πεζότον οποίο εγκατέλειψε στο μέσο του οδοστρώματος της οδού με τον επικείμενο κίνδυνονα τραυματιστεί βαρύτατα ή να θανατωθεί από τα επερχόμενα αυτοκίνητα. Στη συνέχειαο διερχόμενος τρίτος, ο οποίος κινούμενος από ηθική υποχρέωση και εκδήλωση

κοινωνικής αλληλεγγύης, αποκαλούμενος <Σαμαρείτης> προς τον συνάνθρωπο του, πουκινδυνεύει κατ΄ επιταγή του νόμου, εισέρχεται στο οδόστρωμααυξημένης κίνησης της οδού για να προσφέρει βοήθεια και προσπαθεί με κινήσεις τωνχεριών του να καταστήσει γνωστό στους άλλους οδηγούς ότι υπάρχει ανάγκη νασταματήσουν, για να σώσει το ανήλικο παιδί, που τελικά σώνεται. Στην προσπάθειατου αυτή ο τρίτος τραυματίζεται από άλλο διερχόμενο αυτοκίνητο, του οποίου ο οδηγός κρίθηκε ανυπαίτιος.

δ) Όταν προκληθεί τροχαίο ατύχημα από αυτοκίνητο με πινακίδες κυκλοφορίας ξένουκράτους που δεν μπορεί να προσδιορισθεί ακριβώς (π.χ 4 – GT –1429) και οδηγείται

από άγνωστο πρόσωπο, το οποίο εγκαταλείπει τον τόπο του ατυχήματος και δενανευρίσκεται, υπεύθυνο είναι το Επικουρικό Κεφάλαιο, και όχι το Γραφείο ΔιεθνούςΑσφαλίσεως.

ε) Όταν σε ατύχημα, στην προκειμένη περίπτωση θανατηφόρο, που οφείλεται στην

συγκλίνουσα υπαιτιότητα ή αμέλεια δύο αυτοκινήτων, από τα οποία ο οδηγόςτου ενός είναι άγνωστος, ενώ του άλλου είναι γνωστός, το οποίο μπορεί να είναιασφαλισμένο, θεμελιώνεται κατά νόμο ευθύνη του επικουρικού κεφαλαίου. Και τούτοδιότι ο αποκλεισμός της ευθύνης του, για το λόγο ότι είναι  γνωστά ταευθυνόμενα πρόσωπα του άλλου αυτοκινήτου, δεν συνάγεται από το νόμο. Τούτοπροϋποθέτει σαφή νομοθετική καθιέρωση αυστηρής επικουρικής ευθύνης. Συνεπώς οεπικουρικός χαρακτήρας της ευθύνης του επικουρικού κεφαλαίου δεν επιδρά σταδικαιώματα του ζημειωθέντος τρίτου, ούτε σε βάρος του αδικοπραγήσαντασυνυπαιτίου, του οποίου η ευθύνη δεν επαυξάνεται, αλλά θα συνεχίσει να κατανέμεται εσωτερικά μετον μηχανισμό της αναγωγής, ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής του στο ατύχημα.

2.      «ΟΤΑΝ ΤΟ ΑΤΥΧΗΜΑ ΠΡΟΗΛΘΕ ΑΠΌ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΟΠΟΙΟΔΕΝ ΕΧΕΙ ΕΚΠΛΗΡΩΘΕΙ ΗΥΠΟΧΡΕΩΣΗ  ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ»

Ο κύριος, κάτοχος του αυτοκινήτου πουκυκλοφορεί στην Ελλάδα, επί της οδού, υποχρεούται να έχει καλύψει με ασφάλιση τηνεκ τούτου έναντι τρίτων αστική ευθύνη.

α) Υποχρεωτικά ασφαλισμένη την αστική τους ευθύνη πρέπει να έχουν α) ο κύριος, β) ο κάτοχος, γ) ο κάθεοδηγός, δ) ο προστηθείς στην οδήγηση, ε) υπεύθυνος του ασφαλισμένου αυτοκινήτου.

β) η ασφαλιστική κάλυψη πρέπει να καλύπτει την έναντιτρίτων αστική ευθύνη εξ αιτίας θανάτωσης ή σωματικής βλάβης ή ζημιών σε πράγματα, στην οποία περιλαμβάνεται και η χρηματική ικανοποίηση για ψυχική οδύνη ή ηθικήβλάβη καθώς και την αστική ευθύνη λόγω θανάτωσης ή σωματικών βλαβών έναντι τωνμελών τη οικογένειας του ασφαλισμένου οδηγού ή κάθε άλλου προσώπου του οποίου ηαστική ευθύνη καλύπτεται ασφαλιστικά, ανεξάρτητα από δεσμό συγγένειας Υποχρεωτικά ασφαλισμένοι είναι πλέον και οιεπιβαίνοντες».

γ) Οι επιβαίνοντες σε ανασφάλιστο αυτοκίνητο έχουν ευθεία αξίωση κατά τουΕπικουρικού Κεφαλαίου, εκτός αν το τελευταίο αποδείξει ότι το πρόσωπο πουεπιβιβάστηκε με τη θέληση του γνώριζε ότι το όχημα δεν ήταν ασφαλισμένο.

 Ανασφάλιστο είναι το ζημιογόνο αυτοκίνητο του οποίου ο κύριος ή ο κάτοχος του ήυπεύθυνος του δεν έχει καλύψει με ασφάλιση την από την κυκλοφορία του έναντι τρίτων

αστική ευθύνη. Δηλαδή δεν καταρτίστηκε ποτέ νομότυπα σύμβαση ασφαλίσεως τουαυτοκινήτου. Στην περίπτωση αυτή ευθύνεται το Επικουρικό Κεφάλαιο, το οποίο είναιυποχρεωμένο να καταβάλει στα πρόσωπα που ζημιώθηκαν την αποζημίωση πουπροβλέπεται λόγω θανάτωσης, σωματικών βλαβών, ήυλικών ζημιών από αυτοκινητικά ατυχήματα.Για το ορισμένο της αγωγής του ο ενάγων αρκεί ναισχυριστεί ότι το ατύχημα προκλήθηκε από ανασφάλιστο αυτοκίνητο και δεν απαιτείταιη αναφορά κάποιου άλλου στοιχείου, δηλ. δεν είναι ανάγκη να εξειδικεύει ποια από τις περιπτώσεις συντρέχει, δηλ. αν η σύμβαση ασφάλισης που υπήρχε στο παρελθόνακυρώθηκε λόγω καταγγελίας από οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο, ή αν πτώχευσε ήανακλήθηκε η άδεια λειτουργίας του, ή αν το ατύχημα έλαβε χώρα μετά πάροδο 16ημερών από της γνωστοποιήσεως επί ακυρώσεως, λήξεως ή αναστολής από τονασφαλιστή, και τούτο διότι in concreto κατά πάσα εκδοχή, είτε ως διάδοχος είτε ως ασφαλιστής ανασφαλίστου υπέχει ευθύνη αποζημιώσεως καιοποιαδήποτε περίπτωση και αν συντρέχει το αποτέλεσμα είναι το ίδιο.

Υπεύθυνο από το νόμο είναι το επικουρικό κεφάλαιο και στην περίπτωση προκλήσεωςατυχήματος από ζημιογόνο αυτοκίνητο που δεν έχει άδεια κυκλοφορίας και κρατικέςπινακίδες για οποιοδήποτε λόγο, διότι η υποχρέωση του ιδιοκτήτη ή του κατόχου τουγεννάται από την στιγμή που το αυτοκίνητο θα τεθεί για πρώτη φορά σε κυκλοφορία επίτης οδού, και έκτοτε αρχίζει για τους τρίτους ο κίνδυνος προκλήσεως ζημιών.

Αναστασία Χρ. Μήλιου

Δικηγόρος παρ’Εφέταις Αθηνών

Λεωφ. Μεσογείων 403, Αγία Παρασκευή

Τηλ. 213-0338950,  6945-028153

e-mail: natmil@otenet.gr, www.legalaction.gr

fb: Αναστασία Μήλιου