Σαν σήμερα, στις 7 Απριλίου 1825, σκοτώθηκε στη μάχη που έγινε στο
χωριό Κρεμμύδια ο σημαντικότερος της οικογένειας των Ξυδαίων, ο Θύμιος-Αναγνώστης.
Από τα αυτόγραφα γράμματά του φαίνεται ότι ήταν εγγράμματος και είχε και τον
εκκλησιαστικό τίτλο του Αναγνώστη. Είναι βεβαιωμένο ότι υπηρετούσε στην αυλή
του Αλή-πασά.
Εκεί άλλωστε έμαθε τη στρατιωτική τέχνη. Άγνωστο, αν ξεκίνησε ως
όμηρος, γιατί πάντα ο Αλή-πασάς συνήθιζε να κρατάει ομήρους γόνους επιφανών
οικογενειών, για να τις ελέγχει, ή στρατολογήθηκε λόγω των ικανοτήτων του.
Με
την έναρξη, ωστόσο, της Επανάστασης κατεβαίνει στη Ναυπακτία και ηγείται
σώματος 600 ανδρών στην πολιορκία της Ναυπάκτου, όπου και πληγώνεται.
Έλαβε
μέρος σε πολλές μάχες στη Ρούμελη, μέχρις ότου, απογοητευμένος από τις
αντενέργειες των καπεταναίων της περιοχής που τον θεωρούσαν αντίζηλο στην
στρατιωτική αρχηγία των Ναυπακτιακών όπλων, αναγκάστηκε να περάσει στην Πελοπόννησο
και να ενταχτεί με το σώμα του σε εκείνο του στρατηγού Ανδρέα Λόντου.
Εκεί
συμμετείχε σε πολλές μάχες και πολιορκίες, όπως στην Πάτρα, στη Βοστίτζα, στην
Ακράτα.
Ξαναπέρασε στη Ρούμελη και έλαβε μέρος στη μάχη της Καλιακούδας (28
Αυγούστου 1823). Επιστρέφοντας στην Πελοπόννησο, ανέλαβε στα τέλη του 1823
πολιτάρχης Τριπολιτσάς.
Την 1 Δεκεμβρίου 1824 το Βουλευτικό ενέκρινε την
προαγωγή του σε στρατηγό. Ενώ ήταν πολιτάρχης, διεκπεραιώθηκε στη Ρούμελη και
έλαβε μέρος στη μάχη της Άμπλιανης (14 Ιουλίου 1824). Κατά τη διάρκεια του
Εμφυλίου ακολούθησε πιστά τις διαταγές της Διοίκησης (πρόεδρος του Εκτελεστικού
ο Γ. Κουντουριώτης).
Το τέλος του γενναίου οπλαρχηγού ήλθε στις 7 Απριλίου 1825
στο Κρεμμύδι.
Ο πολιτάρχης-στρατηγός είχε λάβει διαταγή να εκστρατεύσει κατά
των Αράβων. Εκεί έδειξε απαράμιλλο θάρρος και ανδρεία, αλλά κάτω από τη στρεβλή
διοίκηση ενός άπειρου θαλασσινού η μάχη χάθηκε, και ο ίδιος, τελικά, έπεσε
ηρωικά μαχόμενος στη μάχη στα Κρεμμύδια.
Ο Βουφραδιώτης
