Δημοσιογράφοι απέδειξαν ότι όποιος πληρώνει μπορεί να παρουσιάσει ψευδή δεδομένα ως αληθή

Δημοσιογράφοι δημοσίευσαν σε ένα επιστημονικό περιοδικό μια ψεύτικη μελέτη για τον καρκίνο, στο πλαίσιο μιας έρευνας που πραγματοποιούσαν για να διαπιστώσουν την αξιοπιστία και τη σχολαστικότητα αυτών των εντύπων, αποκάλυψε  η εφημερίδα Le Monde.
Η έρευνα των δημοσιογράφων είχε ως στόχο να δείξει ότι οποιοσδήποτε, εφόσον πληρώσει, μπορεί να παρουσιάσει ψευδή επιστημονικά δεδομένα ως αληθή.
Οι δημοσιογράφοι δύο γερμανικών μέσων ενημέρωσης, της εφημερίδας Suddeutsche Zeitung και του δημόσιου ραδιοφώνου NDR έστειλαν στην επιστημονική επιθεώρηση Journal of Integrative Oncology "τα αποτελέσματα μιας κλινικής μελέτης που δείχνουν ότι το εκχύλισμα πρόπολης είναι πιο αποτελεσματικό στην καταπολέμηση του καρκίνου του παχέος εντέρου από τη συμβατική χημειοθεραπεία".
Η πρόπολη παράγεται από τις μέλισσες, από τις ρητινώδεις εκκρίσεις του φλοιού των φυτών και χρησιμοποιείται για τη στεγανοποίηση της κυψέλης τους.
"Η έρευνα ήταν φανταστική, τα δεδομένα κατασκευασμένα και οι ανύπαρκτοι συγγραφείς συνεργάζονταν με ένα επίσης ανύπαρκτο ερευνητικό ινστιτούτο. Παρ' όλ' αυτά, το κείμενο έγινε δεκτό μέσα σε λιγότερες από 10 ημέρες και δημοσιεύτηκε στις 24 Απριλίου", εξηγεί η Monde.
Ο ιστότοπος της εφημερίδας δίνει έναν υπερσύνδεσμο που οδηγεί στην αρχειοθετημένη μελέτη, η οποία πάντως αποσύρθηκε αφού ενημερώθηκαν για την υπόθεση οι υπεύθυνοι της επιστημονικής επιθεώρησης. Στην "έρευνα" αυτή αναφέρεται ότι οι επιστήμονες συνέκριναν την αποτελεσματικότητα της χημειοθεραπείας με τη χορήγηση καψουλών που περιείχαν πρόπολη. Επιπλέον, τα συμπεράσματα της ψευδομελέτης δεν έχουν καμία σχέση με το αντικείμενό της: μιλούν για τις επιπτώσεις που έχει το μασάζ στις θρομβοεμβολικές παθήσεις.
Η υπουργός Έρευνας της Γερμανίας, Άνια Κάρλιτσεκ, τάχθηκε υπέρ της διενέργειας έρευνας για να διαπιστωθεί πώς δημοσιεύτηκε η ανύπαρκτη μελέτη. "Αυτό είναι προς το συμφέρον της ίδιας της επιστήμης", είπε, τονίζοντας ότι πλήττεται η αξιοπιστία και η εμπιστοσύνη των ανθρώπων στην επιστήμη. "Είναι καλό που αποκαλύπτονται τέτοια λάθη. Γιατί μόνο έτσι μπορούμε να τα αλλάξουμε", είπε.
Η εν λόγω επιστημονική επιθεώρηση εκδίδεται από την ινδική εταιρεία Omics. Όμως σύμφωνα με τη Monde, "δεκάδες ελάχιστα αξιόπιστοι εκδοτικοί οίκοι" έχουν δημιουργήσει "εκατοντάδες επιστημονικές επιθεωρήσεις, με ελεύθερη πρόσβαση" για όλους. Δεν ελέγχουν καθόλου την ποιότητα των εργασιών που παρουσιάζουν και ζητούν από τους συγγραφείς "μερικές εκατοντάδες ευρώ" για κάθε άρθρο.
Στις έγκυρες επιστημονικές επιθεωρήσεις, για να δημοσιευτεί μια μελέτη θα πρέπει προηγουμένως να εξεταστεί από ειδικούς του ίδιου επιστημονικού κλάδου και η διαδικασία επικύρωσης γενικά διαρκεί πολλούς μήνες. Οι συγγραφείς δεν είναι υποχρεωμένοι πάντα να πληρώνουν για τη δημοσίευση.
Ένας δημοσιογράφος του NDR αφηγήθηκε επίσης στο ραδιόφωνο ότι εμφανίστηκε, μαζί με έναν συνάδελφό του, ως ερευνητής πληροφορικής χάρη σε ένα ψεύτικο ιστότοπο πανεπιστημίου και ψεύτικες παραπομπές σε επιστημονικά άρθρα. Και οι δύο τους μάλιστα συμμετείχαν σε ένα συνέδριο και στο τέλος του... βραβεύτηκαν για το έργο τους.