Οι επιπτώσεις στην υγεία από την έκθεση σε καπνό από πυρκαγιές, σχετίζονται άμεσα με παράγοντες, όπως είναι η τοξικότητα των συστατικών του, τα χαρακτηριστικά της έκθεσης (π.χ. συχνότητα, διάρκεια), καθώς επίσης και ο βαθμός ευπάθειας του εκτιθέμενου πληθυσμού (άτομα με αναπνευστικά προβλήματα ή άσθμα, με καρδιαγγειακές ασθένειες, ηλικιωμένοι, βρέφη, έγκυες γυναίκες και καπνιστές).
Πρώιμες επιπτώσεις στην Υγεία
«Η εισπνοή καπνού προκαλεί προβλήματα σε όλους τους ανθρώπους (πυροσβέστες και κατοίκους). Η μεγάλη συγκέντρωση καπνού οδηγεί σε ασφυξία και θάνατο, λόγω των δηλητηριωδών αέριων με κύριο το μονοξείδιο του άνθρακα.
Οι υγιείς μπορεί να παρουσιάσουν εισπνευστικό ή χημικό έγκαυμα (χημική πνευμονία), ερεθισμό του τραχειοβρογχικού δένδρου από τη θερμική και χημική βλάβη. Οι πάσχοντες από καρδιαναπνευστικά προβλήματα υγείας είναι πιο επιρρεπείς σε περίπτωση άμεσης επίδρασης από τη φωτιά, διότι μπορεί να παρουσιάσουν επιδείνωση της υπάρχουσας κατάστασης και επιπλοκές.
Ευπάθεια παρουσιάζουν τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και οι εγκυμονούσες.
Τα κύρια συμπτώματα γενικά, σύμφωνα με τον κ. Βασσάλο, είναι «βήχας παροξυσμικός έντονος, με ή χωρίς απόχρεμψη. Δύσπνοια με συρρίτουσα αναπνοή, αίσθημα πνιγμού με πόνο και βάρος στο στήθος».
Οι πυρκαγιές προκαλούν επίσης ψυχολογικό τραύμα και φυσικά εγκαύματα.
Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις
Όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Βασσάλος, «η εισπνοή χημικών μπορεί να προκαλέσει αυξημένη επίπτωση (αύξηση κρουσμάτων) στην εμφάνιση βρογχικού άσθματος, επιτάχυνση εμφάνισης χρόνιων παθήσεων από το αναπνευστικό (ΧΑΠ ) και καρδιαγγειακά προβλήματα. Τέλος, υπάρχουν πιθανές καρκινογόνες και μεταλλαξιογόνες ουσίες, που εισπνέονται και μπορεί να εμφανιστούν νεοπλασίες. Τέτοιες καρκινογόνες ουσίες είναι το βενζόλιο και οι πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες, και άλλα μεταλαξιογόνα όπως η φορμαλδεΰδη. Τέλος, μπορεί να υπάρχουν και τερατογόνες ουσίες».
Επίσης, όπως αναφέρει ο κ. Βασσάλος, οι δασικές πυρκαγιές, με τη δημιουργία τοπίων καταστροφής, επηρεάζουν αρνητικά την ανθρώπινη ψυχολογία. Η πρόσφατη πύρινη καταστροφή δεν μετράει μόνο ανθρώπινες ζωές, έχει μεγάλο αντίκτυπο και στις ανθρώπινες ψυχές.
Μέτρα αντιμετώπισης
Όχι άμεση επαφή με τον καπνό και τη φωτιά (αποφυγή άμεσης εισπνοής, χρήση μάσκας ή τουλάχιστον ένα βρεγμένο πανί). Αν είναι δυνατόν, κλείνουμε τα παράθυρα και κλείνουμε χαραμάδες με βρεγμένα πανιά. Δεν χρησιμοποιούμε κλιματιστικά. Αυτά μπορεί να κάνει κάποιος στο πρώιμο στάδιο, ενώ όψιμα πρέπει να ληφθούν τα εξής μέτρα:
«Καταρχάς δεν ερχόμαστε σε επαφή και δεν εισπνέουμε αιθάλη (χρήση μάσκας, ρούχα που καλύπτουν πλήρως το σώμα μας). Η εισπνοή ή και η επαφή με καμένα σπίτια είναι πολύ επικίνδυνη για την υγεία. Η εισπνοή, η κατάποση και η επαφή με το ανθρώπινο δέρμα αποτελούν τρόπους έκθεσης του ανθρώπινου οργανισμού με τα επικίνδυνα υλικά που παράγονται εξαιτίας της δασικής πυρκαγιάς, με πιο κοινό τρόπο έκθεσης την εισπνοή. Επίσης, είναι δυνατή η έκθεση του ανθρώπινου οργανισμού και διά της γαστρεντερικής οδού, η οποία συντελείται με την κατανάλωση φυτών ή και θηραμάτων, τα οποία έχουν προσλάβει επικίνδυνα υλικά απευθείας από το έδαφος ή την τέφρα. Οι χώροι που κατοικούμε είναι γεμάτοι με τοξικές ουσίες (π.χ. ψυκτικές ουσίες από κλιματιστικά, καμένες μπαταρίες, αμίαντος από στέγες ή και άλλα)».
Ο κ. Βασσάλος αναφέρει επίσης ότι τα πιο αξιοσημείωτα καρδιαναπνευστικά προβλήματα που προκαλούνται από μακροχρόνια έκθεση σε καπνό είναι:
1. Μείωση της λειτουργίας των πνευμόνων
2. Μείωση του ρυθμού της αναπνοής
3. Δύσπνοια
4. Εμφύσημα
5. Άσθμα
6. Αλλεργίες
7. Βρογχίτιδες
8. Στηθάγχη
9. Έμφραγμα μυοκαρδίου
10. Πνευμονίες
«Αν κάποιος που έχει έρθει σε επαφή με τη φωτιά παρουσιάσει βήχα, απόχρεμψη, ή τέλος και δύσπνοια, θα πρέπει να επισκεφτεί τον πνευμονολόγο του. Αυτό μπορεί να συμβεί και πέντε μέρες μετά την έκθεση σε καπνό. Πρέπει να σημειωθεί ότι μετά από μεγάλα χρονικά διαστήματα (μέχρι και 5 έτη) βλέπουμε να αυξάνεται η επίπτωση (συχνότητα) των αναπνευστικών παθήσεων σε περιοχές που έχουν εκδηλωθεί πυρκαγιές».
