ΑΠΘ - Ένα ταξίδι με χάρτες σε 14 ιστορίες στην Σαντορίνη

«Καθ’ ὁμοιότητα σελήνης μηνοειδοῦς» είναι ο τίτλος της έκθεσης χαρτών, που παρουσιάζει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στους εκθεσιακούς χώρους του Mπελλώνειου Πολιτιστικού Κέντρου, στα Φηρά Σαντορίνης, από το Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου έως την Τρίτη 31 Οκτωβρίου 2018.

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιήσει ο Πρύτανης του ΑΠΘ, Καθηγητής Περικλής Α. Μήτκας, το Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου, στις 19.30, στο Μπελλώνειο Πολιτιστικό Κέντρο (Δεκιγαλά & Μητροπόλεως, Φηρά Θήρας).
Στην έκθεση παρουσιάζονται ενδιαφέροντα ιστορικά στιγμιότυπα της νήσου Θήρας/Σαντορίνης, μέσα από 14 χαρτογραφικές ιστορίες και 30 πίνακες, που οπτικοποιούν τη διαδρομή της από την ύστερη προϊστορική περίοδο μέχρι τον Μεσοπόλεμο. Πρόκειται για μια έκθεση, παραγωγή του ΑΠΘ και του Ιδρύματος Λ. & Ε. Μπελλώνια, βασισμένη σε υλικό και πηγές κυρίως της Βιβλιοθήκης & Κέντρου Πληροφόρησης του ΑΠΘ, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Χαρτογραφίας του ΑΠΘ, με την επιμέλεια του Ομ. Καθηγητή του ΑΠΘ Ευάγγελου Λιβιεράτου, ο οποίος και θα είναι ο κύριος ομιλητής των εγκαινίων.
Σπάνια ιστορικά τεκμήρια, μοναδικά δείγματα απεικονιστικής μηχανικής, τέχνης και αισθητικής αφηγούνται το ταξίδι του τόπου μέσα στον χρόνο -την πρώιμη μεταμόρφωση του αρχικού στρογγυλού σχήματος της νήσου σε μηνοειδές- αλλά και του χρόνου μέσα στον τόπο, αναδεικνύοντας το διαχρονικό γεωγραφικό διακύβευμα στη θάλασσα του Αιγαίου και προσφέροντας μια άλλη ανάγνωση της Ιστορίας μέσα από την κυριαρχία των χαρτών.
Τα περισσότερα από τα εκθέματα παρουσιάζονται για πρώτη φορά, φέρνοντας μάλιστα στο φως άγνωστες μέχρι σήμερα ιστορίες. Η συμμετοχή της περίφημης Αμβροσιανής Βιβλιοθήκης του Μιλάνου (Veneranda Biblioteca Ambrosiana), η οποία διαθέτει ένα μοναδικό χειρόγραφο του 1422, υπογραμμίζει τον εξωστρεφή προσανατολισμό των συνεργασιών του ΑΠΘ και της Βιβλιοθήκης του και την προσήλωσή του στη διαρκή δέσμευση του ανοίγματος στην κοινωνία και τον κόσμο, έξω και από τα όρια της Θεσσαλονίκης.
Οι 14 μικρές, ως αφήγηση, ιστορίες αναφέρονται σε 10 θέματα, ομαδοποιημένα σε 4 ενότητες με χρονική αλληλουχία και σε 4 ανεξάρτητα μεταξύ τους θέματα, με ειδικό ενδιαφέρον και πρωτοτυπία. Αφετηρία είναι η ενότητα της προϊστορικής περιόδου. Η δεύτερη ενότητα αναφέρεται σε μεγάλους σταθμούς της χαρτογραφίας από την ύστερη ρωμαϊκή περίοδο, με την αντήχηση της ελληνιστικής περιόδου, μέχρι τον μέσο Μεσαίωνα των αρχών της συρρίκνωσης του Βυζαντίου. Η τρίτη ενότητα αναφέρεται στην περίοδο της αναγέννησης της χαρτογραφίας με τη φλωρεντινή ανακάλυψη της ελληνικής και η τέταρτη ενότητα στη νέα εποχή από τον 18ο αιώνα μέχρι τον Μεσοπόλεμο.
Μέσα στο γενικό αυτό πλαίσιο, σπονδυλωτό στη θεματολογία, αλλά και συνεχές στον χρόνο, με τις απαραίτητες αναδράσεις, ανελίσσονται οι απεικονίσεις των γεωγραφικών υποθέσεων περί της Θήρας, από την προ-ηφαιστειακή περίοδο μέχρι τις συνεχείς νησογενέσεις των πρόσφατων αιώνων, από τη νωπογραφία του Ακρωτηρίου μέχρι τη Γεωγραφία του Πτολεμαίου, τον Αλ Ιδρίζι, τους πορτολάνους του μεσαίωνα και τα νησολόγια της Αναγέννησης, μέχρι τους χάρτες των επόμενων αιώνων. Ονόματα περιηγητών και λογίων διαφορετικών προελεύσεων, περισσότερο ή λιγότερο γνωστά, που χαρτογραφούν ταξιδεύοντας, αντιγράφοντας, αλλά και με τη δημιουργική φαντασία τους, εμπλέκονται στα νήματα της ιστορίας και των γεγονότων στη θάλασσα των Κυκλάδων σε ένα Αιγαίο, αιώνιο διακύβευμα διαδραστικών δυνάμεων και πολιτισμών.
Η έκθεση απευθύνεται κυρίως στο ευρύ κοινό, ωστόσο δεν παύει να αποτελεί μια πρωτότυπη ερευνητική σύνθεση, όπως απαιτεί το πανεπιστημιακό περιβάλλον στο οποίο δημιουργήθηκε.
Οι νέες ψηφιακές τεχνολογίες που χρησιμοποιήθηκαν συνθετικά και πολύπλοκα στον σχεδιασμό της έκθεσης αναδεικνύουν τον πολιτισμό των χαρτών και τη σημασία τους ως τεκμήρια ιστορίας, αλλά και ως μέσα υποστήριξης της πολιτιστικής γεωπολιτικής.
Η σπονδυλωτή δομή της έκθεσης -οι ενότητές της δεν είναι όλες θεματολογικά συναφείς, έχουν όμως σχετική χρονική αλληλουχία- μετασχηματίζεται κι αυτή, καθώς ως μαιανδρικής μορφής εγκατάσταση στον εκθεσιακό χώρο, παίρνει μια έννοια συνεχούς. Η διάταξη των 30 πινάκων εξασφαλίζει την ακολουθία του σκεπτικού στη λεκτική και οπτική ανάγνωση των ιστοριών, προσφέροντας μια πιο διαδραστική εμπειρία και βοηθώντας τον επισκέπτη να αντιληφθεί τι συμβαίνει μεταξύ του πραγματικού κόσμου που τον περιβάλλει και αυτού που βλέπει σε χάρτες, να κατανοήσει τον γοητευτικό και μυστηριώδη, αλλά και απαιτητικό στην ανάγνωση χάρτη.
Είναι αυτή η προσέγγιση της Ιστορίας με αφηγηματικό μέσο τον χάρτη που συνδέει τόπους, ουτοπίες και πολιτισμούς και τη βραδιά των εγκαινίων της έκθεσης θα αφηγηθεί και μία ακόμη άγνωστη ιστορία: Τι συνδέει το νησί, το καθ’ ομοιότητα σελήνης μηνοειδούς, με τη Θεσσαλονίκη!
Ημέρες & ώρες λειτουργίας:
29 Σεπτεμβρίου - 31 Οκτωβρίου 2018
Δευτέρα έως Παρασκευή, 10:00 -14:00 & 18:00-20:00.
Mπελλώνειο Πολιτιστικό Κέντρο, Δεκιγαλά & Μητροπόλεως, Φηρά Σαντορίνη
Τηλ.: 2286024960, 61, 62
Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό.