Δύο χορωδίες ενώνουν τις φωνές τους και υπενθυμίζουν τη σφαγή στα Καλάβρυτα

Η χορωδία του δήμου Αθηναίων με τη διεθνή χορωδία της Deutsche Welle ένωσαν τις φωνές τους για να υπομνήσουν σε όλους τη σφαγή των Καλαβρύτων με συναυλίες στην Κολωνία, τη Βόννη και το Βερολίνο.
Στη γερμανική πρωτεύουσα και την ιστορική εκκλησία Jesus Christus, όπου αρχιμουσικοί του διαμετρήματος ενός Χέρμπερτ φον Κάραγιαν ή ενός Κλαούντιο Αμπάντο έχουν κάνει μαγνητοφωνήσεις με ξακουστές συμφωνικές ορχήστρες και φημισμένες δισκογραφικές εταιρείες, η χορωδία του δήμου Αθηναίων με τη διεθνή χορωδία της DW απέδειξαν την τεράστια δύναμη δυο εντελώς διαφορετικών χορωδιών, αλλά τόσο προσηλωμένων στην υπεραξία της συμφιλίωσης.
Η συμφιλίωση μέσα από την αναγνώριση της ενοχής
Αυτό ήταν και το μήνυμα που θέλησαν να στείλουν και στον τελευταίο σταθμό των κοινών συναυλιών τους τιμώντας τα θύματα του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος: ότι σε μιαν εποχή που ο εθνικισμός και ο αντισημιτισμός ξαναφουντώνουν, οι γενιές που δεν έζησαν τον πόλεμο, έχουν μεγαλύτερη ευθύνη να στείλουν τη σωστή απάντηση. Όχι με την παραμορφωτική γλώσσα της πολιτικής, αλλά με την αυθεντική γλώσσα της μελωδίας των τραγουδιών και τη δύναμη των στίχων τους. Τρείς φιλανθρωπικές συναυλίες συμφιλίωσης και υπέρβασης χωρίς να παροτρύνουν στη λήθη. Γιατί αυτό που έγινε στις 13 Δεκεμβρίου του 1943 στην πόλη, έχει στιγματίσει ανεξίτηλα την παγκόσμια ιστορία. Συμφιλίωση δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς αναγνώριση της ενοχής του φριχτού παρελθόντος. Και μόνο τότε μπορούν οι απόγονοι θυτών και θυμάτων να τείνουν χείρα συμφιλίωσης.
Παρόντες στη συναυλία του Βερολίνου μεταξύ άλλων ήταν ο πρώην πρόεδρος της Γερμανικής Δημοκρατίας Κρίστιαν Βουλφ, που από αρχές του 2018 εξελέγη πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Ένωσης Χορωδιών, ο Μητροπολίτης Γερμανίας Αυγουστίνος, ο Γενικός Διευθυντής της Deutsche Welle Πέτερ Λίμπουργκ, η Διευθύντρια Προγράμματος Γκέρντα Μόιερ και ο Έλληνας Πρέσβης στη Γερμανία Θεόδωρος Δασκαρόλης. Παρών ήταν και ο Γιάννης Σπανολιός, «ψυχή» του «Όλοι Μαζί Μπορούμε», που αγκάλιασε αμέσως την πρωτοβουλία. «Για μας ήταν από την αρχή αυτονόητο να συμμετέχουμε και να στηρίξουμε την προσπάθεια» δήλωσε στη Deutsche Welle ο κ. Σπανολιός. «Τα έσοδα από τις συναυλίες θα διαθέσουμε υπό μορφή ειδών στο κοινωνικό παντοπωλείο των Καλαβρύτων».
«Να διατηρούμε τη μνήμη»
Για τον πρώην γερμανό πρόεδρο της Δημοκρατίας Κρίστιαν Βουλφ, που από τις αρχές του 2018 ανέλαβε πρόεδρος του Συνδέσμου Γερμανών Χορωδιών με πάνω από 1 εκ. μέλη, η υπόμνηση της ναζιστικής θηριωδίας είναι κάτι το αυτονόητο. «Νομίζω ότι οι Έλληνες είναι καλοπροαίρετοι απέναντί μας αλλά έχουν κάθε δίκαιο να περιμένουν να αναφερόμαστε πιο ξεκαθαρά στα εγκλήματα των Γερμανών προς τους Έλληνες και να διατηρούμε τη μνήμη» δήλωσε στο μικρόφωνο της DW. «Βρίσκω εξαιρετικό ότι οι δύο χορωδίες εμφανίζονται εδώ θυμίζοντας τα εγκλήματα των Γερμανών στην Ελλάδα κάνοντας έκκληση στη συμφιλίωση» υπογράμμισε και ο Γενικός Διευθυντής της DW Πέτερ Λίμπουργκ. «Είναι κάτι το ιδιαίτερο και χαίρομαι γι' αυτό».
Το ρεπερτόριο ήταν απόλυτα προσαρμοσμένο στον κεντρικό στόχο των συναυλιών. «Τιμώντας τα Καλάβρυτα η επιλογή των έργων από τη δική μου πλευρά ήταν καθαρά έργα τα οποία έχουν αυτόν τον τρόμο του Ολοκαυτώματος» λέει ο Σταύρος Μπερής, διευθυντής της χορωδίας του δήμου Αθηναίων. «Ο 'Κύκλος με την Κιμωλία' του Μπέρτολντ Μπρεχτ είναι ένα χαρακτηριστικό αντιπολεμικό έργο. Επέλεξα το 'Μαουτχάουζεν' του Ιάκωβου Καμπανέλη, που φυλακίστηκε στο στρατόπεδο, σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη και τέλος την 'Καταχνιά' του Χρήστου Λεοντή, έργο γραμμένο για την κατοχή».
Στο ρεπερτόριο της διεθνούς χορωδίας της DW συμπεριλαμβάνονταν τραγούδια για την ειρήνη, τη συμφιλίωση, την ελευθερία και την αγάπη, τραγουδισμένα στις γλώσσες που γράφτηκαν. Μέσα στις παραδοσιακές ενδυμασίες από τις 20 χώρες καταγωγής τους οι χορωδοί, όλοι ερασιτέχνες αλλά λάτρεις της χορωδιακής ζωής, μετέφεραν το κοινό από το Ισραήλ μέχρι την Λατινική Αμερική, και από την Ελλάδα μέχρι την κορεατική χερσόνησο. «Για μας είναι τιμή που τραγουδάμε με μια επαγγελματική χορωδία» παραδέχεται η διευθύντρια της χορωδίας, Μάγια Μπράουν, επικεφαλής προγραμμάτων στα αγγλικά για την Αφρική. «Ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία».
Τραγούδι για την Ευρώπη της ειρήνης
Η ιδέα και η οργάνωση των συναυλιών ανήκει στην Ειρήνη Αναστασοπούλου, συντάκτρια της Ελληνικής Εκπομπής. Η αφορμή δόθηκε από την επίσκεψη της γερμανικής χορωδίας μεταξύ άλλων και στα Καλάβρυτα πριν από δυόμιση χρόνια για συναυλία. Οι χορωδοί ανέβηκαν στον τόπο μαρτυρίου και συζήτησαν με κατοίκους και συγγενείς θυμάτων της Καλαβρυτινής σφαγής και διαπίστωσαν πόσο λίγο γνωστή είναι η σφαγή στη γερμανική κοινή γνώμη, σε σχέση με σφαγές σε άλλες πόλεις όπως το Οραντούτ και το Λίντιτσε. Η καλή χημεία με τη χορωδία του δήμου Αθηναίων είχε ήδη δοκιμαστεί από τη σύμπραξη στο Μέγαρο, πάλι για το Όλοι Μαζί Μπορούμε. Στη Γερμανία η μουσική συνύπαρξη αυτές τις 6 ημέρες έφερε τα μέλη των δύο χορωδιών ακόμη πιο κοντά. Δημιουργήθηκαν συζητήσεις, αναπτύχθηκαν προσωπικές σχέσεις, ανταλλάχθηκαν τηλέφωνα και ηλεκτρονικές διευθύνσεις. Το κλίμα ήταν τόσο θερμό, που ακόμη και οι θερμοκρασίες... Σιβηρίας στην εκκλησία Namen Jesus της Βόννης, δεν στάθηκαν ικανές να διαπεράσουν τη δύναμη της φωνής.
Και όταν οι δύο χορωδίες 80 ατόμων ερμήνευσαν για πρώτη φορά δύο κομμάτια από το «Ορατόριο για τα Καλάβρυτα», που συνέθεσε ο γερμανός συνθέτης Γκέρχαρντ Φόλκερτς και αφιέρωσε στην νεολαία των Καλαβρύτων, "σείστηκε" η εκκλησία. Οι συναυλίες πραγματοποιήθηκαν με τη στήριξη του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών.