Στήνουν νέο χωριό με σπίτια από …πηλό στους πρόποδες του Κισσάβου
Επιστροφή στη φύση για µία νέα ζωή για κάποιους κατοίκους της πρωτεύουσας που σχεδιάζουν να εγκαταλείψουν την Αθήνα με σκοπό τη δημιουργία µιας νέας κοινωνίας από το µηδέν στους πρόποδες του Κισσάβου. Θέλουν να αποδράσουν: από την εργασιακή ρουτίνα, τους τσιμεντένιους τοίχους, την κουλτούρα της επαγγελµατικής καθιέρωσης. Είναι κάτοικοι της πόλης που σχεδιάζουν τον δικό τους χωριό. Δεν επιστρέφουν απλά στη φύση. Χτίζουν µια νέα κοινωνία από το µηδέν.
Είχε καιρό να βρεθεί στην Αθήνα.
Στη Λεωφόρο Κηφισίας η πρωινή κίνηση δεν έχει κοπάσει. Περπατά µμαζεμένος. Τα χέρια στις τσέπες. Οι µηχανικοί θόρυβοι πνίγουν τη φωνή του. «Με αγχώνει αυτή η πόλη. Όποτε έρχοµαι εδώ νιώθω ότι µε καταπιέζει», λέει. Ο Κώστας Κοντοµάνος κάποτε ταξίδευε κάθε εβδοµάδα από τη Λάρισα στην πρωτεύουσα. Δούλευε τότε σε εταιρεία επίπλων. Σήµερα, στα 50 του, εργάζεται ως οικονοµολόγος στην Περιφέρεια Θεσσαλίας. Σκέφτεται όµως σύντοµα να αφήσει το γραφείο του, το σπίτι του στην πόλη και την ασφάλισή του για να µετακοµίσει στους πρόποδες του Κισσάβου. Σε µια έκταση µε κούµαρα και κουτσουπιές, σε απόσταση είκοσι λεπτών από το πιο κοντινό χωριό. Εκεί όπου οραµατίζεται να στήσει µια νέα πολιτεία φτιαγµένη από πηλό.
Θα την ονοµάσουν Ζωή.
Θα έχει σπίτια από γήινα υλικά και το πολύ 150 κατοίκους. Τα µέλη της θα τρέφονται από τις καλλιέργειές τους και φωτοβολταϊκά συστήµατα θα εξασφαλίζουν ενεργειακή αυτάρκεια. Ο Δήµος Μελιβοίας σκέφτεται να παραχωρήσει 160 στρέµµατα για τη δηµιουργία του χωριού. Η διαδικασία µπορεί να πάρει χρόνια. Γι αυτό οι µελλοντικοί κάτοικοι σχεδιάζουν να αγοράσουν µια ιδιωτική έκταση 40 στρεµµάτων κοντά στην αρχική τοποθεσία και µέσα στην επόµενη διετία να αρχίσουν το χτίσιµο. Πέρα από τη βιοκλιµατική αρχιτεκτονική και τον αγροτικό προσανατολισµό της, η Ζωή δεν θα είναι εφήµερη εξόρµηση στη φύση. Σύµφωνα µε τους βασικούς συντελεστές της προσπάθειας δεν είναι λύση ανάγκης, ούτε µόδα στον καιρό της πράσινης ανάπτυξης. Δεν πρόκειται για πρω τογονισµό ή χίπικο όνειρο. Είναι µια εναλλακτική πρόταση για όσους επιθυµούν να απεγκλωβιστούν από τα στερεότυπα της πόλης.
Ηδη, σύµφωνα µε τον κ.Κοντοµάνο, πάνω από 500 άτοµα από Ελλάδα και το εξωτερικό ενδιαφέρονται για την οικοκοινότητα.
Οι περισσότεροι είναι 30-45 ετών. Κάτοικοι πόλεων όλοι τους. Ανάµεσά τους και ζευγάρια µε παιδιά. Πώς χτίζεται όµως µια νέα κοινωνία; Πώς επιλέγονται τα µέλη της και ποιους κανόνες ακολουθούν; Οι απαντήσεις ακόµη αναζητούνται σε µια δηµόσια συζήτηση που ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια στο ∆ιαδίκτυο. Στην ιστοσελίδα www.cob.gr, υποψήφιοι κάτοικοι ανταλλάσσουν απόψεις για το αν όλα τα µέλη της Ζωής θα είναι φυτοφάγοι, αν θα γίνονται δεκτοί οι καπνιστές ή αν θα υπάρχουν στα σπίτια τηλεοράσεις.
Από τις συζητήσεις προκύπτει ότι το τσιγάρο ή η κατανάλωση κρέατος δεν θα συµβαδίζουν µε το πνεύµα της Ζωής. Μια άποψη θέλει τη µοναδική τηλεόραση να βρίσκεται σε κτίσµα πολλαπλών χρήσεων για την προβολή ντοκιµαντέρ και ταινιών.
Εκεί θα υπάρχει και πρόσβαση στο Ιντερνετ. Η εκπαίδευση των παιδιών θα γίνεται σε κοντινά σχολεία άλλων χωριών, αλλά δεν έχει αποκλειστεί η σκέψη να αποκτήσει η κοινότητα δικό της σχολείο. «∆εν θαυπάρχει λίστα µε κανόνες», λέει ο κ. Κοντοµάνος. «∆εν θα αποκλείεται κανείς από τη Ζωή. Οσοι ενδιαφέρονται να κατοικήσουν στην κοινότητα θα έρχονται και θα µας βοηθούν, θα ζουν εδώ. Και αν τους ταιριάζει αυτός ο τρόπος, θα µένουν µαζί µας».
ΕΝΑ ΣΠΙΤΙ ΑΠΟ ΑΡΓΙΛΟΧΩΜΑ, ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΑΧΥΡΟ
Στην πλάτη του χωριού Νέσσωνας, σε ένα κτήµα περιτοιχισµένο µε αµυγδαλιές, τρία άτοµα µπολιάζουν του νέο τρόπο ζωής. Μένουν σε ένα σπίτι 17 τ.µ. χτισµένο από αργιλόχωµα, νερό και άχυρο (χρειάστηκαν 6 µήνες και 2.000 ευρώγια να φτιαχτεί). Μαγειρεύουν σε πήλινο φούρνο. Καλλιεργούν τη µελλοντική τροφή τους. Μετατρέπουν τα οργανικά τους σκουπίδια σε λίπασµα. Παραιτήθηκαν από τις δουλειές τους. ∆εν καταναλώνουν ζωικά προϊόντα. ∆εν φορούν ρολόγια. Εκαναν το πρώτο βήµα απογαλακτισµού από τις πόλεις. Αλλά η µετάβασή τους δεν έχει ολοκληρωθεί. Οι δύο καπνίζουν ακόµη. ∆εν έχουν ξενοικιάσει τα σπίτια τους σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. ∆εν ξέρουν αν η σύντροφος που έµεινε πίσω επιλέξει τα όνειρα για καριέρα ή το όραµα της οικοκοινότητας.
«Πολύς κόσµος φοβάται να κάνει αυτό το βήµα µήπως και χάσει την ιδιότητα που απέκτησε από τις σπουδές του. Σε αυτό το περιβάλλον όµως δεν σε ακολουθεί κάποιος τίτλος. Είσαι ο εαυτός σου», λέει ο 35χρονος Γιάννης Παπαγεωργίου, ένας από τους κατοίκους του πήλινου σπιτιού. Μεγάλωσε στην Πάτρα και εργάστηκε ως µηχανικός σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Οι γονείς του αρχικά αντέδρασαν στην απόφασή του να παραιτηθεί. «Ανησυχούσαν για το πρακτικό κοµµάτι της επιβίωσης.
Τώρα, µε την οικονοµική κρίση, αρχίζουν να αποµυθοποιούν αυτό τον τρόπο ζωής. Και αναρωτιούνται µήπως έχω δίκιο», λέει.
Παρόµοια πορεία ακολούθησε ο 36χρονος Παναγιώτης Παρασκευόπουλος. Έζησε σε Νέα Υόρκη, Καλαµάτα, Χαλκίδα και Αθήνα. Πέρσι έµενε στο Μετς και δούλευε στο τµήµα µάρκετινγκ εκδοτικού οίκου. «Η ρουτίνα της πόλης µου άφηνε παράπονα», λέει. «∆εν µου αρκούσε µια εξόρµηση στο βουνό. Ηθελα η επαφή µου µε τη φύση να είναι άµεση, να κάνω µια χειρωνακτική δουλειά». Αυτές τις µέρες φτιάχνει ένα κελάρι µαζί µε τους συγκάτοικούς του στο πήλινο σπίτι. Έχει ρόζους στα χέρια και χώµα στα νύχια. Το πρόσωπό του κάηκε απ’ τον ήλιο που λούζει τον θεσσαλικό κάµπο. Ο νεώτερος της παρέας, ο 26χρονος Νίκος Κοντονίκας, ζυµώνει ψωµί για το µεσηµεριανό τραπέζι. Αφού οι πίτες ξεροψηθούν στο φούρνο τις πασπαλίζει µε ρίγανη και τις σερβίρει στο τραπέζι πλάι σε ελιές και φάβα. Γεννήθηκε στη Λάρισα και σπούδασε οικονοµικά στη Θεσσαλονίκη, αλλά όπως λέει αποζητούσε κάτι πέρα από τη συµβατική ζωή της πόλης. «Μπορεί να φαίνεται σαν χίπικο όνειρο, αλλά δεν είναι. Τι πιο απλό από το να µαγειρεύεις και να µοιράζεσαι µε άλλους το φαγητό;», λέει.
ΖΉΤΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ
Πέρα από διατροφικές συνήθειες οι τρεις άντρες αναπροσάρµοσαν και τα έξοδά τους. Μοιράζονται ένα αµάξι για τις λιγοστές µετακινήσεις τους. ∆ιέκοψαν τις συνδέσεις στα κινητά τους τηλέφωνα και αγοράζουν κάρτες. Η οικονοµική παράµετρος θα καθορίσει τη βιωσιµότητα του εγχειρήµατός τους. Τα µόνα έσοδά τους προέρχονται από τριήµερα σεµινάρια βιοκλιµατικής αρχιτεκτονικής (κόστος συµµετοχής 100 ευρώ το άτοµο) που διοργανώνουν σε διάφορα µέρη της χώρας. Οπως λέει ο κ. Κοντοµάνος, οι µόνιµοι κάτοικοι της Ζωής θα είναι οργανωµένοι σε συνεταιρισµό. Θα εµπορεύονται ή θα ανταλλάσσουν κάποιο κοµµάτι της αγροτικής παραγωγής τους και θα νοικιάζουν σπίτια της οικοκοινότητας σε τουρίστες. Στο κοινό τους ταµείο θα δηµιουργήσουν ένα αποθεµατικό για να καλύψουν προβλήµατα υγείας των κατοίκων, αφού χωρίς δουλειά δεν θαέχουν και ασφάλιση.
Στα πρώτα στάδια κάποιοι σκέφτονται να διατηρήσουν τις εργασίες τους. Οπως η σύζυγος του κ. Κοντοµάνου, η 46χρονη δασκάλα ∆ώρα Καραγκούνη. «Μέχρι να γίνουµε ανεξάρτητοι οικονοµικά θα ζητήσω απόσπαση από τη Λάρισα σε σχολείο γειτονικού χωριού», λέει. Πιο γρήγορα µπορεί να εγκαταλείψει το δικό της σχολείο και την πατρίδα της η Σοφία Ντρόσντε, υποψήφια κάτοικος της οικοκοινότητας. «Αισθάνοµαι την κόπωση. Στην πόλη βιάζεσαι συνέχεια, αγχώνεσαι, τρέφεσαι µε φαγητό κατώτερης ποιότητας», λέει η 44χρονη γερµανίδα που εργάζεται ως κοινωνική λειτουργός σε γυµνάσιο του Μονάχου. Επισκέπτεται την Ελλάδα εδώ και 25 χρόνια. Ακουσε για τη Ζωή σε ένα σεµινάριο βιοκλιµατικής αρχιτεκτονικής στην Αθήνα. «Η προσπάθεια που έχει ξεκινήσει στον Νέσσωνα µού δίνει κουράγιο. Τα άτοµα που µένουν εκεί είχαν καλές δουλειές. Μπορεί να µην τους ήταν εύκολο, αλλά εγκατέλειψαν την καριέρα τους. Οι ιστορίες τους µε ενθαρρύνουν να πάρω το ίδιο ρίσκο», λέει.
Ακόµα κι αν λυθούν τα πρακτικά προβλήµατα της οικονοµικής βιωσιµότητας, το µεγάλο στοίχηµα της οικοκοινότητας θα είναι οι ανθρώπινες σχέσεις. Μπορεί να µην υπάρχουν επίσηµοι κανόνες ή καταστατικό, αλλά δεκάδες άτοµα θα κληθούν να συνυπάρξουν σε µια νέα κοινωνία και να προσαρµοστούν στις ανάγκες της.
Εστω κι αν µοιράζονται τις ίδιες οικολογικές ανησυχίες, κανείς δεν εγγυάται ότι θα ταιριάξουν. «Πρέπει να προχωρήσουµε σταδιακά. Με λίγα άτοµα στην αρχή και στη συνέχεια να µεγαλώνουµε», λέει ο 50χρονος οικονοµολόγος. Η µελλοντική γειτόνισσά του, Σοφία Ντρόσντε, αναγνωρίζει ότι στην πράξη µπορεί να προκύψουν δυσκολίες. «∆εν είναι ένα παραµύθι αυτό που θα ζήσουµε. ∆εν θα είναι ο παράδεισος. Απλά θα πρόκειται για κάτι διαφορετικό», προσθέτει. TA NEA (ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΓΙΑΝΝHΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ)
