ΒΙΝΤΕΟ - 21 Απριλίου 1967: Σαν σήμερα η Ελλάδα έμπαινε σε «γύψο»

Η ελληνική δικτατορία 1967-1974 θεωρείται διεθνώς ένα ακόμα επεισόδιο του Ψυχρού Πολέμου, στην μάχη μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Η προσπάθεια της Σοβιετικής Ένωσης να προσεταιριστεί έθνη στη πολιτική σφαίρα επιρροής της, ενισχύοντας φιλοσοβιετικές και φιλοκομμουνιστικές ομάδες, συχνά οδηγούσε σε αντίδραση από τη μεριά των Δυτικών και κυρίως των Αμερικανών.
Στο εσωτερικό των χωρών, στις πιο βίαιες περιπτώσεις, αυτή η μάχη κατέληγε είτε σε πλήρη επικράτηση των κομμουνιστών, ή σε στρατιωτική δικτατορία των πιο ακραίων δυτικόφιλων εθνικιστών (Χιλή, Αργεντινή). Στην περίπτωση της Ελλάδας, όπως και στην Ισπανία και στην Πορτογαλία, οι στρατιωτικοί ανέλαβαν να αντιμετωπίσουν αυτό που εκλάμβαναν ως κομμουνιστικό κίνδυνο με περιορισμό των πολιτικών ελευθεριών και εγκαθίδρυση δικτατοριών. Σε αυτήν την δράση τους είχαν συχνά την σιωπηρή ανοχή έως και σε μερικές περιπτώσεις, την ανοιχτή συμπαράσταση της Δύσης και κυρίως των ΗΠΑ μέχρι ακόμα και την ωμή παρέμβαση της CIA και των παραγόντων της.
Στη χώρα μας το έδαφος είχε καλλιεργήσει ήδη η διαβόητη αποστασία του 1965 και το κλίμα πλήρους αστάθειας που επέφερε αυτή στο πολιτικό σκηνικό.
Οι «εγκέφαλοι» του πραξικοπήματος, Μακαρέζος, Παττακός και Παπαδόπουλος[/caption]
Η απριλιανή δικτατορία υπήρξε έτσι η φυσική συνέπεια της ταραγμένης μεταπολεμικής περιόδου στην οποία κυριάρχησε ο «κομμουνιστικός κίνδυνος», αλλά και εκείνων των πολιτικών εξελίξεων που επί μία διετία είχαν καταστήσει αδύνατη τη σταθερή διακυβέρνηση της χώρας, προκαλώντας μεταξύ άλλων τη διελκυστίνδα του παλατιού με τον πρόεδρο της Ένωσης Κέντρου, Γεώργιο Παπανδρέου.
Σήμερα συμπληρώνονται 48 χρόνια από την αποφράδα 21^η Απριλίου του 1967.

Πιάστηκαν κοιμώμενοι

Το πραξικόπημα τέθηκε σε εφαρμογή μετά τα μεσάνυχτα της 20ής Απριλίου. Μια ομάδα αξιωματικών «άρπαξε» τα σχέδια επιβολής στρατιωτικού νόμου που είχε η ίδια συντάξει κατ' εντολήν της ανώτατης ηγεσίας του στρατεύματος, τα εφήρμοσε και κατέλαβε την εξουσία. Επικεφαλής του πραξικοπήματος ήταν ο ταξίαρχος Στυλιανός Παττακός και οι συνταγματάρχες Γεώργιος Παπαδόπουλος και Νικόλαος Μακαρέζος. Η χώρα βρισκόταν σε πολιτική αναταραχή λόγω (και) προεκλογικής περιόδου. Οι κάλπες θα στήνονταν στις 28 Μαΐου και από τις 3 Απριλίου η εξουσία βρισκόταν στην Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση (ΕΡΕ) με πρωθυπουργό τον αρχηγό της Παναγιώτη Κανελλόπουλο, με τη συναίνεση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Γεωργίου Παπανδρέου και του Βασιλιά Κωνσταντίνου.
Στις επερχόμενες εκλογές, ήταν διάχυτη η πεποίθηση ότι θα κέρδιζε η Ένωση Κέντρου και θα επανερχόταν θριαμβευτικά στην εξουσία υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου και πως θα έμπαινε ένα τέλος στη διετή πολιτική ανωμαλία, που έμεινε στην ελληνική ιστορία ως «Αποστασία» και σηματοδοτήθηκε με την παραίτηση του λαοπρόβλητου πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου στις 15 Ιουλίου 1965, μετά τη σύγκρουσή του με τον βασιλιά Κωνσταντίνο.
Ωστόσο, ένα τμήμα της ΕΡΕ ζητούσε ένα «λοχία» για να σώσει τη χώρα από τον αναρχοκομμουνισμό. Ενώ ήταν στα σκαριά «Η Χούντα των Στρατηγών», οι συνταγματάρχες, με πρόσχημα τον κομμουνιστικό κίνδυνο, ανατρέπουν τα πάντα. Κανείς στο υπουργικό συμβούλιο της 20ης Απριλίου ούτε καν ο υπουργός εθνικής Άμυνας της χώρας Παναγιώτης Παπαληγούρας, δε φανταζόταν την μέρα που θα ξημερώσει.

Το σχέδιο της τριανδρίας

Η τριάδα των Παπαδόπουλου, Παττακού και Μακαρέζου, εκμεταλλευόμενη την πολιτική αστάθεια, είχαν ήδη φροντίσει να τοποθετήσουν στις πιο νευραλγικές θέσεις του στρατεύματος ανθρώπους μυημένους στα σχέδιά τους. Τους βοήθησε, επίσης, το γεγονός ότι μέσα στην Αθήνα υπήρχαν μεγάλες μάχιμες μονάδες, όπως το Κέντρο Εκπαιδεύσεως Τεθωρακισμένων, που βρισκόταν στη σημερινή Πολυτεχνειούπολη, με διοικητή τον ταξίαρχο Παττακό.
Από εκεί βγήκαν τα πρώτα τανκς στις 2 τα ξημερώματα, για να καταλάβουν όλα τα στρατηγικά σημεία της πρωτεύουσας (Βουλή, Υπουργεία, ΕΙΡ, ΟΤΕ, Ανάκτορα).
[caption id="attachment_603879" align="alignnone" width="764"] Τα τανκς στους δρόμους της Αθήνας[/caption]
Οι πραξικοπηματίες, έχοντας εξασφαλίσει περίπου 100 τεθωρακισμένα στην περιοχή της πρωτεύουσας, κατέλαβαν αρχικά το Πεντάγωνο. Έβαλαν σε εφαρμογή το ΝΑΤΟικό σχέδιο «Προμηθεύς», για την αντιμετώπιση κομμουνιστικού κινδύνου με αποτέλεσμα να κινηθούν όλες οι στρατιωτικές μονάδες της Αττικής. Μεγάλη ήταν η συμβολή του διοικητή της Σχολής Ευελπίδων Δημήτρη Ιωαννίδη, ο οποίος κινητοποίησε το τάγμα της σχολής και την Στρατιωτική Αστυνομία (ΕΣΑ).
Ο στρατηγός Γ. Σπαντιδάκης, έμπιστος του βασιλιά, αντικαθίσταται στην αρχηγία του ΓΕΣ από τον Οδυσσέα Αγγελή. Ο Αγγελής από το νέο αξίωμά του έδωσε εντολή στο Γ” Σ.Σ. στη Θεσσαλονίκη να εφαρμόσει το σχέδιο «Προμηθεύς» σε όλη τη χώρα.

Ορκωμοσία, συλλήψεις και δολοφονίες

Στις 7 το πρωί, η ηγεσία των πραξικοπηματιών επισκέφθηκε στα Ανάκτορα του Τατοΐου τον Κωνσταντίνο και του ζήτησε να ορκίσει την κυβέρνησή τους. Η περιοχή ήταν περικυκλωμένη από τανκς για να μην υπάρξει περίπτωση δυναμικής αντίδρασης από τον βασιλιά. Ο βασιλιάς, παρά την προτροπή του συλληφθέντα πρωθυπουργού Παναγιώτη Κανελλόπουλου να αντισταθεί, συμβιβάστηκε μαζί τους «για να μην χυθεί αίμα ελληνικό» και αργά το απόγευμα όρκισε την κυβέρνηση, με πρωθυπουργό τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Κωνσταντίνο Κόλλια.
Οι συλλήψεις άρχισαν την ίδια ημέρα. Όλοι οι πολιτικοί, με προεξάρχοντα τον Γεώργιο Παπανδρέου, συνελήφθησαν, αλλά το ίδιο συνέβαινε και με τους απλούς πολίτες. Δέκα ημέρες αργότερα η Χούντα ανακοίνωσε ότι οι συλληφθέντες ανέρχονταν σε 6509 άτομα, αλλά ανεπίσημες πληροφορίες ανέβαζαν τον αριθμό των συλληφθέντων σε αρκετές χιλιάδες άτομα.
Την πρώτη κιόλας μέρα του πραξικοπήματος, τα όργανα της Χούντας δολοφονούν στον Ιππόδρομο της Αθήνας, όπου κρατούνταν όμηροι της δικτατορίας, το στέλεχος της ΕΔΑ Παναγιώτη Ελή, ενώ στις 22 Μαΐου δολοφονείται ο γνωστός από την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ δικηγόρος Νικηφόρος Μανδηλαράς.
Η Ελλάδα από την 21η Απριλίου 1967 μπήκε στο «γύψο», κατά την έκφραση του Παπαδόπουλου, για 7 χρόνια, 3 μήνες και 3 μέρες. Η Δικτατορία κατέρρευσε στις 23 Ιουλίου 1974, μετά το εγκληματικό πραξικόπημα στην Κύπρο και την τουρκική εισβολή στη Μεγαλόνησο.
Η κατάργηση των στοιχειωδών ελευθεριών, οι φυλακές, οι εξορίες και τα βασανιστήρια, οι δολοφονίες των αντιπάλων του καθεστώτος, ο πνευματικός και πολιτιστικός μεσαίωνας, η αιματηρή εξέγερση του Πολυτεχνείου, αλλά και η Κυπριακή τραγωδία, καταγράφουν τη Χούντα των Συνταγματαρχών ως μία από τις μελανότερες στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.