Κι όμως είναι ακόμα ημέρα διακρίσεων, βίας, σεξουαλικής κακοποίησης, βασανιστηρίων και δυστυχίας για εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο
Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας η 8η Μαρτίου και χιλιάδες γυναίκες θα
γεμίσουν την αγκαλιά τους με ανθοδέσμες, θα δεχτούν ευχές και εκδηλώσεις
αγάπης, θα γλεντήσουν και θα υψώσουν τη φωνή τους, θυμίζοντας ότι
"γιορτάζουν κάθε μέρα".
Και την ώρα που από τα χείλη τους θα βγαίνουν δυνατές νότες αισιοδοξίας για το μέλλον, από τα χείλη κάποιων άλλων γυναικών θα βγαίνουν κραυγές πόνου, απελπισίας και μία αγωνιώδης έκκληση για βοήθεια.
Γιατί εκείνες δεν γιορτάζουν, γιατί για εκατομμύρια γυναίκες σε κάθε γωνιά του πλανήτη η σημερινή ημέρα είναι μία ακόμα ημέρα διακρίσεων, βίας, σεξουαλικής κακοποίησης, βασανιστηρίων και δυστυχίας Αυτές οι γυναίκες δε βρίσκονται όλες μακριά μας. Ζούνε και στην Ευρώπη, στην πόλη μας, στην πολυκατοικία μας. Υπόκεινται σε βάναυσες πρακτικές, που δεν είναι καθόλου νέες. Επί σειρά ετών κράτη, κυβερνήσεις, αρχές και πολίτες παραμένουν θεατές των γεγονότων που οδηγούν στην εξαθλίωση εκατομμυρίων γυναικών.
Η βία κατά των γυναικών παραμένει παγκόσμιο φαινόμενο που συγκαλύπτεται ή γίνεται σιωπηρά ανεκτή. Οι γυναίκες συνεχίζουν να αποτελούν το 70% των φτωχών του κόσμου. Τα 2/3 των αναλφάβητων ενηλίκων είναι γυναίκες, το 80% των προσφύγων είναι γυναίκες – παιδιά, 80% γυναίκες καλλιεργούν χωράφια, 1% κατέχουν τη γη, 6% παράγουν εισόδημα, 5% απολαμβάνουν.
Σύμφωνα με την Έκθεση του OHE, η πιο συνηθισμένη μορφή εμπορίας είναι η σεξουαλική εκμετάλλευση. Τα θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης είναι κυρίως γυναίκες και μικρά κορίτσια. Έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι η πλειοψηφία των εμπόρων είναι γυναίκες σε ποσοστό 30% ενώ το 60% των καταδικασθέντων για εμπόριο ανθρώπων στην Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία είναι γυναίκες.
Στη χώρα μας, η ισότητα των δυο φύλων θεωρείται δεδομένη, διότι έχουν αλλάξει οι μηχανισμοί καταπίεσης των γυναικών.
Στη δεκαετία του 1960, αιχμή των κινητοποιήσεων ήταν ο άμεσος έλεγχος της ζωής και του σώματος των γυναικών. Οι μηχανισμοί καταπίεσης έχουν αντικατασταθεί με καινούργιους μηχανισμούς αλλοτρίωσης, που έχουν τις ρίζες τους στο υποσυνείδητο των γυναικών.
Χωρίς να θέλουμε να μειώσουμε τις σημαντικές αλλαγές που έχουν σημειωθεί, η ισότητα έχει κατακτηθεί περισσότερο τυπικά παρά ουσιαστικά και παρόλο που η γυναίκα συμμετέχει αρκετά στην κοινωνική ζωή, την εκπαίδευση και την πολιτική, απουσιάζει ωστόσο από τα ισχυρά κέντρα λήψης αποφάσεων. Η ισότητα δεν ισχύει στην πράξη, λόγω των προκαταλήψεων, των οικονομικών συμφερόντων αλλά και της παθητικής στάσης των ιδίων των γυναικών.
Οι γυναίκες σήμερα συνεχίζουν να υπολείπονται σε εργασία, σε αμοιβές, συνεχίζουν ως ευάλωτος πληθυσμός – στόχος. Το σύνθημα για την ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, αλλά και στα κέντρα λήψης των αποφάσεων, παρότι είναι αναγκαίο, θα μένει ένα κενό γράμμα όσο η πλειοψηφία των γυναικών θα είναι άνεργες, υποαπασχολούμενες, ανασφάλιστες, επιφορτισμένες με πολλαπλούς ρόλους.
Σήμερα, στην εποχή του μνημονίου, με άλλοθι την οικονομική κρίση οι διακρίσεις και οι ανισότητες εις βάρος των γυναικών εντείνονται. Η ανεργία των γυναικών και ιδίως των νέων γυναικών έχει προσλάβει εκρηκτικές πλέον διαστάσεις.
Το θέμα της ισότητας δεν πρέπει να απασχολεί αποκλειστικά τις γυναίκες αλλά το σύνολο της κοινωνίας. Οι γυναικείες φεμινιστικές, πολιτικές, συνδικαλιστικές και κοινωνικές οργανώσεις, όμως, πρέπει να βρίσκονται ενωμένες και να αγωνίζονται για να προασπίσουν τα δικαιώματα της Ελληνίδας.
Ιστορία της Ημέρας της Γυναίκας
Η πρώτη Ημέρα της Γυναίκας εορτάστηκε στις ΗΠΑ στις 28 Φεβρουαρίου του 1909. Καθιερώθηκε από το Σοσιαλιστικό Κίνημα ως τιμή στις γυναίκες – απεργούς της βιομηχανίας ενδυμάτων – οι οποίες αξίωσαν καλύτερες εργασιακές συνθήκες και «ίση αμοιβή για ίση εργασία» με τους άνδρες. Στις ΗΠΑ για πρώτη φορά οι γυναίκες οργανώθηκαν σε συνδικάτα – καθώς τότε το κύριο συνδικάτο AFL (American Federation of Labor) δεν εκπροσωπούσε γυναίκες εργάτριες, ούτε μαύρους, παρά μόνο λευκούς άνδρες.
Ο διεθνής χαρακτήρας της Ημέρας της Γυναίκας καθιερώθηκε το 1910 στην πρώτη διεθνή διάσκεψη Γυναικών στα πλαίσια της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, στην Κοπεγχάγη. Η πρόταση για μία Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας έγινε από την σημαντική Σοσιαλίστρια πολιτικό Κλάρα Ζέτκιν. Η Ζέτκιν πρότεινε η ημέρα αυτή να αφιερωθεί στις αμερικανίδες εργάτριες – για τους σημαντικούς τους αγώνες – και η πρόταση έγινε δεκτή ομόφωνα από τις περισσότερες από 100 γυναίκες – εκπροσώπους (από 17 χώρες) οι οποίες συμμετείχαν. Μεταξύ τους ήταν οι πρώτες γυναίκες βουλευτές στο Κοινοβούλιο της Φινλανδίας.
Την επόμενη χρονιά η Ημέρα γιορτάστηκε στις 19 Μαρτίου με μεγάλες πορείες να πραγματοποιούνται στην Αυστρία, τη Δανία, τη Γερμανία και την Ελβετία. Αιτήματα ήταν να επεκταθεί το δικαίωμα ψήφου και το δικαίωμα του εκλέγεσθαι και στις γυναίκες, ίσα εργασιακά δικαιώματα, η καταπολέμηση των διακρίσεων κ.α.
Κατά τη διάρκεια και πριν τον Α' παγκόσμιο πόλεμο το Γυναικείο Κίνημα συνδέθηκε με το Αντιπολεμικό Κίνημα. Οι γυναίκες της Ρωσίας συμμετείχαν σε μαζικές διαδηλώσεις γιορτάζοντας την Ημέρα την τελευταία Κυριακή του Φεβρουαρίου, ενώ σε όλη την Ευρώπη στις 8 Μαρτίου ή κοντά σε αυτή την ημερομηνία διοργανώθηκαν πορείες από γυναίκες για την διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους, την έκφραση αλληλεγγύης καθώς και εναντίον του πολέμου.
Το 1917 κατά την Επανάσταση των Μπολσεβίκων οι Ρωσίδες συμμετείχαν μαζικά σε απεργίες και διαδηλώσεις διεκδικώντας «Ψωμί και Ειρήνη». Αυτό έγινε την τελευταία μέρα του Φεβρουαρίου η οποία με το Γρηγοριανό Ημερολόγιο «πέφτει» στις 8 Μαρτίου. Τέσσερις ημέρες αργότερα ο Τσάρος εκθρονίζεται και η προσωρινή κυβέρνηση παραχωρεί στις γυναίκες δικαίωμα ψήφου.
Μετά την Επανάσταση η πρωτεργάτης για τα δικαιώματα των γυναικών Αλεξάνδρα Κολοντάι πείθει τον Λένιν να γίνει η Ημέρα της Γυναίκας εθνική γιορτή, πράγμα που έγινε. Από το 1965 και μετά, στην ΕΣΣΔ η Γιορτή της Γυναίκας καθιερώνεται και ως αργία.
Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας καθιερώνεται από τα Ηνωμένα Έθνη να τιμάται στις 8 Μαρτίου το 1975, ενώ το 1977 η Γενική Συνέλευση υιοθετεί ψήφισμα βάσει του οποίου καθιερώνεται να τιμώνται τα δικαιώματα των Γυναικών και η Παγκόσμια Ειρήνη από τα κράτη – μέλη, σε όποια ημερομηνία θεωρούν πιο κατάλληλη σε σχέση με την ιστορία και την παράδοση του καθενός.
Υιοθετώντας αυτό το ψήφισμα τα Ηνωμένα Έθνη αναγνωρίζουν το ρόλο των γυναικών στο κίνημα υπέρ της Ειρήνης, στην ανάπτυξη ενώ παράλληλα καλούν για την άρση των διακρίσεων εναντίον τους και την ενθάρρυνση της ίσης και πλήρους συμμετοχής των γυναικών στην κοινωνία.
Ωστόσο, περιστατικά που σημειώνονται με αφορμή τον εορτασμό της Ημέρας τη Γυναίκας, αποδεικνύουν την ανάγκη προβολής και τίμησης, αν μη τι άλλο, των αγώνων των γυναικών.
Στην Τεχεράνη στις 4 Μαρτίου 2007, η αστυνομία ξυλοφόρτωσε χιλιάδες άνδρες και γυναίκες που σχεδίαζαν συλλαλητήριο για τον εορτασμό της ημέρας. Οι δεκάδες γυναίκες που συνελήφθησαν κρατήθηκαν για μέρες στην απομόνωση.
Και την ώρα που από τα χείλη τους θα βγαίνουν δυνατές νότες αισιοδοξίας για το μέλλον, από τα χείλη κάποιων άλλων γυναικών θα βγαίνουν κραυγές πόνου, απελπισίας και μία αγωνιώδης έκκληση για βοήθεια.
Γιατί εκείνες δεν γιορτάζουν, γιατί για εκατομμύρια γυναίκες σε κάθε γωνιά του πλανήτη η σημερινή ημέρα είναι μία ακόμα ημέρα διακρίσεων, βίας, σεξουαλικής κακοποίησης, βασανιστηρίων και δυστυχίας Αυτές οι γυναίκες δε βρίσκονται όλες μακριά μας. Ζούνε και στην Ευρώπη, στην πόλη μας, στην πολυκατοικία μας. Υπόκεινται σε βάναυσες πρακτικές, που δεν είναι καθόλου νέες. Επί σειρά ετών κράτη, κυβερνήσεις, αρχές και πολίτες παραμένουν θεατές των γεγονότων που οδηγούν στην εξαθλίωση εκατομμυρίων γυναικών.
Η βία κατά των γυναικών παραμένει παγκόσμιο φαινόμενο που συγκαλύπτεται ή γίνεται σιωπηρά ανεκτή. Οι γυναίκες συνεχίζουν να αποτελούν το 70% των φτωχών του κόσμου. Τα 2/3 των αναλφάβητων ενηλίκων είναι γυναίκες, το 80% των προσφύγων είναι γυναίκες – παιδιά, 80% γυναίκες καλλιεργούν χωράφια, 1% κατέχουν τη γη, 6% παράγουν εισόδημα, 5% απολαμβάνουν.
Σύμφωνα με την Έκθεση του OHE, η πιο συνηθισμένη μορφή εμπορίας είναι η σεξουαλική εκμετάλλευση. Τα θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης είναι κυρίως γυναίκες και μικρά κορίτσια. Έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι η πλειοψηφία των εμπόρων είναι γυναίκες σε ποσοστό 30% ενώ το 60% των καταδικασθέντων για εμπόριο ανθρώπων στην Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία είναι γυναίκες.
Στη χώρα μας, η ισότητα των δυο φύλων θεωρείται δεδομένη, διότι έχουν αλλάξει οι μηχανισμοί καταπίεσης των γυναικών.
Στη δεκαετία του 1960, αιχμή των κινητοποιήσεων ήταν ο άμεσος έλεγχος της ζωής και του σώματος των γυναικών. Οι μηχανισμοί καταπίεσης έχουν αντικατασταθεί με καινούργιους μηχανισμούς αλλοτρίωσης, που έχουν τις ρίζες τους στο υποσυνείδητο των γυναικών.
Χωρίς να θέλουμε να μειώσουμε τις σημαντικές αλλαγές που έχουν σημειωθεί, η ισότητα έχει κατακτηθεί περισσότερο τυπικά παρά ουσιαστικά και παρόλο που η γυναίκα συμμετέχει αρκετά στην κοινωνική ζωή, την εκπαίδευση και την πολιτική, απουσιάζει ωστόσο από τα ισχυρά κέντρα λήψης αποφάσεων. Η ισότητα δεν ισχύει στην πράξη, λόγω των προκαταλήψεων, των οικονομικών συμφερόντων αλλά και της παθητικής στάσης των ιδίων των γυναικών.
Οι γυναίκες σήμερα συνεχίζουν να υπολείπονται σε εργασία, σε αμοιβές, συνεχίζουν ως ευάλωτος πληθυσμός – στόχος. Το σύνθημα για την ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, αλλά και στα κέντρα λήψης των αποφάσεων, παρότι είναι αναγκαίο, θα μένει ένα κενό γράμμα όσο η πλειοψηφία των γυναικών θα είναι άνεργες, υποαπασχολούμενες, ανασφάλιστες, επιφορτισμένες με πολλαπλούς ρόλους.
Σήμερα, στην εποχή του μνημονίου, με άλλοθι την οικονομική κρίση οι διακρίσεις και οι ανισότητες εις βάρος των γυναικών εντείνονται. Η ανεργία των γυναικών και ιδίως των νέων γυναικών έχει προσλάβει εκρηκτικές πλέον διαστάσεις.
Το θέμα της ισότητας δεν πρέπει να απασχολεί αποκλειστικά τις γυναίκες αλλά το σύνολο της κοινωνίας. Οι γυναικείες φεμινιστικές, πολιτικές, συνδικαλιστικές και κοινωνικές οργανώσεις, όμως, πρέπει να βρίσκονται ενωμένες και να αγωνίζονται για να προασπίσουν τα δικαιώματα της Ελληνίδας.
Ιστορία της Ημέρας της Γυναίκας
Η πρώτη Ημέρα της Γυναίκας εορτάστηκε στις ΗΠΑ στις 28 Φεβρουαρίου του 1909. Καθιερώθηκε από το Σοσιαλιστικό Κίνημα ως τιμή στις γυναίκες – απεργούς της βιομηχανίας ενδυμάτων – οι οποίες αξίωσαν καλύτερες εργασιακές συνθήκες και «ίση αμοιβή για ίση εργασία» με τους άνδρες. Στις ΗΠΑ για πρώτη φορά οι γυναίκες οργανώθηκαν σε συνδικάτα – καθώς τότε το κύριο συνδικάτο AFL (American Federation of Labor) δεν εκπροσωπούσε γυναίκες εργάτριες, ούτε μαύρους, παρά μόνο λευκούς άνδρες.
Ο διεθνής χαρακτήρας της Ημέρας της Γυναίκας καθιερώθηκε το 1910 στην πρώτη διεθνή διάσκεψη Γυναικών στα πλαίσια της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, στην Κοπεγχάγη. Η πρόταση για μία Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας έγινε από την σημαντική Σοσιαλίστρια πολιτικό Κλάρα Ζέτκιν. Η Ζέτκιν πρότεινε η ημέρα αυτή να αφιερωθεί στις αμερικανίδες εργάτριες – για τους σημαντικούς τους αγώνες – και η πρόταση έγινε δεκτή ομόφωνα από τις περισσότερες από 100 γυναίκες – εκπροσώπους (από 17 χώρες) οι οποίες συμμετείχαν. Μεταξύ τους ήταν οι πρώτες γυναίκες βουλευτές στο Κοινοβούλιο της Φινλανδίας.
Την επόμενη χρονιά η Ημέρα γιορτάστηκε στις 19 Μαρτίου με μεγάλες πορείες να πραγματοποιούνται στην Αυστρία, τη Δανία, τη Γερμανία και την Ελβετία. Αιτήματα ήταν να επεκταθεί το δικαίωμα ψήφου και το δικαίωμα του εκλέγεσθαι και στις γυναίκες, ίσα εργασιακά δικαιώματα, η καταπολέμηση των διακρίσεων κ.α.
Κατά τη διάρκεια και πριν τον Α' παγκόσμιο πόλεμο το Γυναικείο Κίνημα συνδέθηκε με το Αντιπολεμικό Κίνημα. Οι γυναίκες της Ρωσίας συμμετείχαν σε μαζικές διαδηλώσεις γιορτάζοντας την Ημέρα την τελευταία Κυριακή του Φεβρουαρίου, ενώ σε όλη την Ευρώπη στις 8 Μαρτίου ή κοντά σε αυτή την ημερομηνία διοργανώθηκαν πορείες από γυναίκες για την διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους, την έκφραση αλληλεγγύης καθώς και εναντίον του πολέμου.
Το 1917 κατά την Επανάσταση των Μπολσεβίκων οι Ρωσίδες συμμετείχαν μαζικά σε απεργίες και διαδηλώσεις διεκδικώντας «Ψωμί και Ειρήνη». Αυτό έγινε την τελευταία μέρα του Φεβρουαρίου η οποία με το Γρηγοριανό Ημερολόγιο «πέφτει» στις 8 Μαρτίου. Τέσσερις ημέρες αργότερα ο Τσάρος εκθρονίζεται και η προσωρινή κυβέρνηση παραχωρεί στις γυναίκες δικαίωμα ψήφου.
Μετά την Επανάσταση η πρωτεργάτης για τα δικαιώματα των γυναικών Αλεξάνδρα Κολοντάι πείθει τον Λένιν να γίνει η Ημέρα της Γυναίκας εθνική γιορτή, πράγμα που έγινε. Από το 1965 και μετά, στην ΕΣΣΔ η Γιορτή της Γυναίκας καθιερώνεται και ως αργία.
Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας καθιερώνεται από τα Ηνωμένα Έθνη να τιμάται στις 8 Μαρτίου το 1975, ενώ το 1977 η Γενική Συνέλευση υιοθετεί ψήφισμα βάσει του οποίου καθιερώνεται να τιμώνται τα δικαιώματα των Γυναικών και η Παγκόσμια Ειρήνη από τα κράτη – μέλη, σε όποια ημερομηνία θεωρούν πιο κατάλληλη σε σχέση με την ιστορία και την παράδοση του καθενός.
Υιοθετώντας αυτό το ψήφισμα τα Ηνωμένα Έθνη αναγνωρίζουν το ρόλο των γυναικών στο κίνημα υπέρ της Ειρήνης, στην ανάπτυξη ενώ παράλληλα καλούν για την άρση των διακρίσεων εναντίον τους και την ενθάρρυνση της ίσης και πλήρους συμμετοχής των γυναικών στην κοινωνία.
Ωστόσο, περιστατικά που σημειώνονται με αφορμή τον εορτασμό της Ημέρας τη Γυναίκας, αποδεικνύουν την ανάγκη προβολής και τίμησης, αν μη τι άλλο, των αγώνων των γυναικών.
Στην Τεχεράνη στις 4 Μαρτίου 2007, η αστυνομία ξυλοφόρτωσε χιλιάδες άνδρες και γυναίκες που σχεδίαζαν συλλαλητήριο για τον εορτασμό της ημέρας. Οι δεκάδες γυναίκες που συνελήφθησαν κρατήθηκαν για μέρες στην απομόνωση.
