Η θεϊκή φλόγα του Αγίου Φωτός που σύμφωνα με τις παραδόσεις, εμφανίζεται «από το πουθενά»

Το Άγιο Φως συμβολίζει για τους Χριστιανούς τη νίκη του Χριστού και της ζωής απέναντι στο θάνατο.

Η μυσταγωγική τελετή που γίνεται το Μεγάλο Σάββατο επιτάσσει ο Ορθόδοξος Πατριάρχης να εισέρχεται στον Ιερό Κουβούκλιο και ηγείται της τελετής αφής τους Αγίου Φωτός.

Συγκεκριμένα το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου πριν από την καθιερωμένη τελετή, γίνεται σχολαστικός έλεγχος του Πανάγιου Τάφου, τον οποίο παρακολουθούν εκπρόσωποι όλων των δογμάτων για να διαπιστωθεί αν υπάρχει υλικό που θα μπορούσε να προκαλέσεις ανάφλεξη.

Η θεϊκή φλόγα, σύμφωνα με τις παραδόσεις, εμφανίζεται «από το πουθενά» στον ελληνορθόδοξο πατριάρχη, αποκλειστικά σε αυτόν και σε κανέναν άλλο, στις 12 το μεσημέρι ακριβώς κάθε Μεγάλου Σαββάτου. 

Η αφή δεν μπορεί να γίνει από ετερόδοξο -μη ορθόδοξο δηλαδή- χριστιανό, αλλά και το φαινόμενο δεν λαμβάνει χώρα κατά το Πάσχα των καθολικών, το οποίο πολύ συχνά δεν συμπίπτει με το ορθόδοξο.

Οι θρύλοι μάς λένε ότι όποτε επιχειρήθηκε κάτι διαφορετικό, το Άγιο Φως δεν εμφανίστηκε.

Αν ο Ελληνορθόδοξος Πατριάρχης δεν καταφέρει να ανάψει το Φως, τότε τη σκυτάλη της τελετής αναλαμβάνει ο Προκαθήμενος άλλου δόγματος.

Η τελετή ξεκινά με την είσοδο του Πατριάρχη Θεόφιλου του Γ’ στο ναό συνοδευόμενος από αρχιερείς, ιερείς και διακόνους του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Ακολουθεί λιτανία και αποσφράγιση του Πανάγιου Τάφου.
Ο Πατριάρχης βγάζει την αρχιερατική του στολή και μένει μόνο με το λευκό του στιχάριο, παίρνει τους σβηστούς πυρσούς και εισέρχεται στο Ιερό Κουβούκλιο.

Όλα τα καντήλια στο Ναό της Αναστάσεως παραμένουν σβηστά.

Ο Πατριάρχης προσεύχεται γονατιστός στο εσωτερικό του Πανάγιου Τάφου. Αμέσως μετά τοποθετεί ένα κομμάτι βαμβακιού στον Πανάγιο Τάφο και με θαυμαστό τρόπο ανάβει, όπως αναφέρει το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων.

Μάλιστα, το Άγιο Φως για λίγα λεπτά δεν έχει πυράδα και αν το αγγίξεις δεν καίγεσαι.

Μια από τις πρώτες μαρτυρίες που αποδίδουν υπερφυσικό χαρακτήρα στην αφή του Αγίου Φωτός ήταν αυτή του Γάλλου καθολικού ιεραποστόλου Βερνάρδου (Bernardus Monachus), ο οποίος κατά τη διάρκεια ταξιδιού του στους Αγίους Τόπους (865-870 μ.Χ.) αποδίδει τη μετάδοση του φωτός στον πατριάρχη σε άγγελο.

Οι πιστοί το περιγράφουν να εμφανίζεται σαν λευκογάλανες οριζόντιες αστραπές, περιστρεφόμενες ή κινούμενες φλόγες. Στο Ναό δεν υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα και ηλεκτροφωτισμός. Μαρτυρίες αναφέρουν ότι πολλές λαμπάδες των πιστών και κανδήλες ανάβουν μόνες τους, ενώ η φλόγα δεν τους καίει τα πρώτα λεπτά.