ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΜΕΣΣΗΝΙΑ - Συνεχής πτώση στην παραγωγή πατάτας

της Λυδίας Σμυρλή

Η καλλιέργεια πατάτας στην Ελλάδα φθίνει εδώ και μια δεκαετία, με αποκορύφωμα τα τελευταία τέσσερα χρόνια που η πτώση των καλλιεργούμενων εκτάσεων είναι ραγδαία. 

Ειδικότερα, όπως απεικονίζεται στο σχετικό διάγραμμα της περιόδου 2009-2017, με εξαίρεση μια αύξηση το 2011, οι εκτάσεις μειώθηκαν από 280.430 σε 100.700 στρέμματα. Την ίδια στιγμή, η ΕΕ στο σύνολό της δείχνει αυξητικές τάσεις. Οι πρώτες πέντε ευρωπαϊκές χώρες στην πατατοκαλλιέργεια είναι η Πολωνία, η Γερμανία, η Γαλλία, η Ρουμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο με 316.000, 250.000, 192.220, 171.920, 145.000 καλλιεργούμενα στρέμματα αντίστοιχα. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 23η θέση από την ΕΕ-28, με τα στρέμματα για την παραγωγή πατάτας να είναι 100.700. Όπως φαίνεται στο σχετικό διάγραμμα, το μεγαλύτερο ποσοστό καλλιεργούμενων εκτάσεων συγκεντρώνεται στη Δυτική Ελλάδα και ακολουθούν η Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, η Πελοπόννησος, η Στερεά Ελλάδα και, τέλος, με μικρότερα ποσοστά η Δυτική και Κεντρική Μακεδονία, η Ήπειρος και τα Ιόνια Νησιά, η Θεσσαλία και η Αττική.

Σε εξέλιξη οι εαρινές φυτεύσεις 

Σε εξέλιξη βρίσκονται οι εαρινές φυτεύσεις, οι οποίες κορυφώνονται μεταξύ 15 και 20 Αυγούστου. Σύμφωνα με τον πρόεδρο πατατοπαραγωγών Ηλείας, Ανδρέα Τσουκαλά, «η Θήβα βρίσκεται προς το τέλος της διαδικασίας, η Μεσσηνία βάζει μπρος σε λίγες μέρες και η Ηλεία έχει ξεκινήσει δειλά-δειλά».

Καλλιεργούμενες εκτάσεις

Σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο, οι εκτάσεις που αναμένεται να φυτευτούν ακολουθούν φθίνουσα πορεία. Πιο συγκεκριμένα, για τη Μεσσηνία οι καλλιεργούμενες εκτάσεις προβλέπεται να μειωθούν περίπου στο 1/3, ενώ πολλοί αγρότες εγκαταλείπουν οριστικά τη συγκεκριμένη καλλιέργεια. Στην Αρκαδία, η πτώση θα φτάσει περίπου το 40%, ενώ στη Στερεά Ελλάδα θα αγγίξει και το 50%.Βασικά αίτια είναι το υψηλό κόστος παραγωγής, οι χαμηλές τιμές και η υπερπροσφορά. Το κόστος παραγωγής ανά στρέμμα ξεκινάει από 500 ευρώ και μπορεί να αγγίξει τα 1.000 ευρώ, ανάλογα με το είδος και την κατηγορία του σπόρου, το λίπασμα, καθώς και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν. Ωστόσο, οι τιμές διάθεσης είναι εξαιρετικά χαμηλές, χαμηλότερες από ό,τι παλαιότερα, εξαιτίας των μεγάλων εισαγωγών από Αίγυπτο και Γαλλία. Η παραγωγή προορίζεται κυρίως για την εγχώρια αγορά, καθώς εξαγωγές είναι αδύνατον να πραγματοποιηθούν με τόσο μικρές ποσότητες.

Πέρα από τις εισαγωγές, βασικό πρόβλημα αποτελούν και οι ελληνοποιήσεις, ενώ καθοριστικό ρόλο στη φθίνουσα πορεία της παραγωγής φαίνεται να διαδραματίζει και η μείωση εργατικών χεριών. Οι αγρότες δεν έχουν πια την ευχέρεια για μια καλλιέργεια εντάσεως εργασίας και πολλών εισροών που απαιτούν υψηλή χρηματοπιστωτική ρευστότητα.

Κάτω από 10% το ελληνικό πολλαπλασιαστικό υλικό

Η καλλιέργεια της πατάτας αποτελεί μία από τις πιο πολυδάπανες υπαίθριες καλλιέργειες. Το πολλαπλασιαστικό υλικό αποτελεί περίπου το 20%-25% του συνολικού κόστους της καλλιέργειας. Το υπόλοιπο κόστος αφορά τη φυτοπροστασία, τη θρέψη, τα εργατικά για τη συγκομιδή και τα λοιπά λειτουργικά έξοδα της εκμετάλλευσης.

Κατά γενική ομολογία, ο Έλληνας παραγωγός έχει να αντιμετωπίσει σημαντικά υψηλότερο κόστος παραγωγής από το αντίστοιχο στο εξωτερικό, γεγονός που οφείλεται σε πληθώρα παραγόντων. Ένας από τους παράγοντες που μπορούμε να παρέμβουμε για να μειώσουμε το κόστος παραγωγής είναι να χρησιμοποιούμε πιστοποιημένο πατατόσπορο που παράγεται στην ελληνική επικράτεια.

Καθώς μόνο η Αρκαδία πρωτίστως και η Νάξος δευτερευόντως παράγουν πιστοποιημένο πολλαπλασιαστικό υλικό πατάτας, αυτό δεν υπερβαίνει το 10%, συνεπώς οι εισαγωγές ανέρχονται πάνω από το 90% της συνολικής ποσότητας που φυτεύεται στην Ελλάδα.

Ο Αγροτικός Κτηνοτροφικός Συνεταιρισμός Αρκαδίας διατηρεί άδεια σποροπαραγωγικής επιχείρησης και κάθε χρόνο παράγει, πιστοποιεί και διακινεί στην αγορά πιστοποιημένο εγχώριο πατατόσπορο με αποδεδειγμένα άριστα αποτελέσματα. Το όφελος είναι πολλαπλό και για τους παραγωγούς που καλλιεργούν για λογαριασμό του συνεταιρισμού, αλλά και για τους αγοραστές του πιστοποιημένου παραγόμενου σπόρου, καθώς και οι μεν και οι δε απολαμβάνουν συμφέρουσες τιμές.

 Με δεδομένο ότι η καλλιέργεια πατάτας στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια εμφανίζει  συνεχώς φθίνουσα πορεία και προκειμένου να ανακάμψει μελλοντικά, θα απαιτηθεί η μείωση του κόστους παραγωγής και ένας τρόπος για να φτάσουμε σε αυτό το αποτέλεσμα είναι η αύξηση της παραγωγής πιστοποιημένου ελληνικού πατατόσπορου. Κατά αυτόν τον τρόπο, η εγχώρια παραγωγή θα μπορέσει να αποκτήσει την υπεραξία που της αξίζει.

του Βαγγέλη Παρασκευόπουλου, γεωπόνου, αναπληρωτή γενικού διευθυντή Αγροτικού Κτηνοτροφικού Συνεταιρισμού Αρκαδίας «Η ΕΝΩΣΗ»