Το νερό είναι ο σημαντικότερος ίσως φυσικός πόρος για κοινωνική και οικονομική επιβίωση και ο κρίσιμος ρόλος του τόσο στον τομέα της άρδευσης όσο και στον τομέα της ύδρευσης, εξαρτάται από την ορθολογική διαχείριση και την αξιοποίησή του. Η Εθνική μας Οικονομία, η Βιώσιμη Ανάπτυξη, η βελτίωση της ποιότητας ζωής, η στήριξη του τουριστικού μας προϊόντος και γενικά η προστασία και η διατήρηση του περιβάλλοντος, εξαρτάται κατά πολύ από το νερό. Η ορθή διαχείριση των υδάτων και η εξασφάλιση της ποιότητάς τους, αποτελεί σήμερα ανάγκη και πρόκληση για όλους. Η πολιτική υδάτων για το μέλλον της χώρα μας, επιβάλλει ένα σαφές και αποτελεσματικό νομοθετικό πλαίσιο με συνοχή και όχι έναν ¨αχταρμά¨ αρμοδιοτήτων (μεταξύ Υπουργείων, Αποκεντρωμένης Διοίκησης, Αιρετής Περιφέρειας, κ.α), όπως είναι σήμερα.
Την τελευταία 10-15ετία στη χώρα μας μπορεί να έχουν ψηφιστεί και να έχουν υπογραφεί Π.Δ και ΚΥΑ πάνω από (50) πενήντα. Δυστυχώς και με τον ¨Καλλικράτη¨ χάσαμε όπως φαίνεται την μεγάλη ευκαιρία να αλλάξουμε τα πράγματα. Έτσι παραμένουμε στον ίδιο αποτυχημένο σχεδιασμό. Παραμένουμε στην λογική μιας παρωχημένης αντίληψης για τους υδάτινους πόρους (με εκατοντάδες χιλιάδες παράνομες γεωτρήσεις και άγνωστης έκτασης παράνομες απολήψεις επιφανειακού νερού). Παραμένουμε ¨πρωταθλητές¨ στη διατήρηση απαρχαιωμένων δικτύων άρδευσης. Παραμένουμε δυστυχώς ακόμα στην ίδια λογική αναχρονιστικών συστημάτων διαχείρισης με διορισμένες διοικήσεις ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ και δεν κάνουμε νέες τομές δίνοντας ουσιαστικές αρμοδιότητες και στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Η Περιφέρεια Πελοποννήσου, αποτελεί έναν από τους σημαντικούς υδρολογικούς θησαυρούς για την Χώρα μας, με πολλά και σημαντικά ποτάμια και λίμνες, με μοναδικούς καταρράκτες και Λιμνοθάλασσες, με σπουδαίους υδροβιότοπους που έχουν και τεράστια οικολογική σημασία. Όμως τον υδάτινο αυτόν πλούτο πρέπει να τον σεβαστούμε και να τον αξιοποιήσουμε ορθολογικά και σωστά με την μεγαλύτερη ωφέλεια και απόδοση για τον τόπο μας. Με την σωστή και ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτινων πόρων της περιφέρειάς μας, μπορεί να επιτευχθεί μια ορθολογική αντιμετώπιση του προβλήματος της ξηρασίας και της ερημοποίησης, που θα είναι το κατεξοχήν πρόβλημα για το μέλλον, για όλη τη χώρα. Οι εύκολες πηγές νερού έχουν περιοριστεί πλέον, εξαιτίας των φαινομένων από τις κλιματικές αλλαγές (π.χ. ξηρασία, ερημοποίηση) και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων (π.χ. μόλυνση, παρεμβάσεις), ανεξέλεγκτες γεωτρήσεις. Πρέπει λοιπόν να εξετάσουμε με μεγαλύτερη προσοχή το πώς με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών θα επιτύχουμε τόσο την εξοικονόμηση όσο και την επαναχρησιμοποίηση του νερού για συγκεκριμένους σκοπούς. Επιπλέον, ενώ η υπεράντληση των υπόγειων νερών έχει περιβαλλοντικό, ενεργειακό και οικονομικό κόστος, αυτό θα μπορούσε να αντισταθμιστεί με αντικατάσταση της εκμετάλλευσής τους, με κατάλληλα έργα αξιοποίησης των ανεκμετάλλευτων επιφανειακών νερών. Τέτοια έργα είναι τα φράγματα, οι λιμνοδεξαμενές, οι ταμιευτήρες, κ.α.
Οι επιλογές και η μελλοντική κατεύθυνση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της ΕΕ (η προώθηση γεωργίας μειωμένης έντασης, διεθνώς ανταγωνιστικής και συμβατής με την προστασία του περιβάλλοντος) μας οδηγούν στο πως θα σχεδιάσουμε το μέλλον στην Περιφέρεια. Ο αγροτικός τομέας, είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής υδατικών πόρων, απορροφώντας στη χώρα μας το 86% της συνολικής κατανάλωσης. Παράδειγμα στην Πελοπόννησο που είναι κατεξοχήν αγροτική περιοχή με δίκτυα κακοσυντηρημένα και πολλών ετών σε όλες της Περιφερειακές ενότητες, χάνονται σημαντικά αποθέματα νερού, γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια εξοικονόμησης υδάτινων πόρων. Είναι σημαντικό ότι ένας μεγάλος όγκος υδάτων «χάνεται» από τη λανθασμένη επιλογή του τρόπου άρδευσης, καθώς τουλάχιστον ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του νερού που διατίθεται προς άρδευση δεν φθάνει ποτέ στον τελικό αποδέκτη. Πέρα από τη σπατάλη όμως υπάρχει και η ρύπανση των υδάτων, σε ποτάμια, λίμνες και λιμνοθάλασσες, τα οποία υποβαθμίζονται και καταστρέφονται καθημερινά με την απορροή αστικών λυμάτων βιομηχανικών καθώς και αγροτικών και κτηνοτροφικών αποβλήτων. Ολοκληρώνοντας, θεωρώ ότι:
Οφείλουμε με πολιτικές πρωτοβουλίες, με συγκεκριμένες δράσεις και έργα, να διατηρήσουμε και να αξιοποιήσουμε το νερό, χωρίς να σπαταλούνται τα πολύτιμα αποθέματά μας.
Οφείλουμε να εξασφαλίσουμε τη συλλογή βρόχινων υδάτων και να κατευθύνουμε τη χρήση τους για άρδευση καλλιεργειών και άλλες εργασίες με χαμηλές ποιοτικές απαιτήσεις.
Οφείλουμε περαιτέρω να διασφαλίσουμε την ποιότητα των υδάτων μας.
Οφείλουμε να ενημερώσουμε τους αγρότες σχετικά με εναλλακτικές μορφές άρδευσης και τις καλλιέργειες με ηπιότερη χρήση νερού.
Οφείλουμε να αυστηροποιήσουμε την εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» σε βιομηχανικές και αγροτικές εγκαταστάσεις, έτσι ώστε η πρόκληση ρύπανσης να γίνει κακή επιχειρηματική επιλογή και η καθαρή παραγωγή να αποκτήσει συγκριτικό πλεονέκτημα.
Η Περιφερειακή αρχή έχει την ευθύνη μέσα από την διαβούλευση που θα διεξαχθεί να συνθέσει απόψεις και προτάσεις, ώστε να γίνει σωστή διαχείριση και προστασία των υδάτινων πόρων, γιατί είναι βέβαιο ότι έτσι θα μεγιστοποιηθεί η οικονομική και κοινωνική ευημερία στην Περιφέρεια Πελοποννήσου.
Σωτήρης Παναγιωτόπουλος, Περιφερειακός Σύμβουλος
