Aγριεύει το διάστημα αυτό η «μάχη» για την τύχη του κυπαρισσιακού κόλπου, καθώς ολοκληρώθηκε η επίσημη διαβούλευση για το οικείο Προεδρικό Διάταγμα (Π.Δ.) το οποίο, εφόσον προχωρήσει, θα καθορίζει με σαφήνεια τις επιτρεπτές χρήσεις. Στόχος του υπουργείου Περιβάλλοντος είναι να καταθέσει το Π.Δ. προς έγκριση στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) εντός του μήνα, ώστε να προλάβει, μεταξύ άλλων, την πιθανότητα να αρθεί η απαγόρευση της οικοδομικής δραστηριότητας που έχει επιβληθεί και ισχύει μέχρι τον Μάιο.
Η επιλογή του αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος Γιάννη Τσιρώνη να χαρακτηριστεί ο κυπαρισσιακός κόλπος «Περιοχή Προστασίας της Φύσης», στη φάση αυτή βάλλεται ουσιαστικά και από τις δύο αντιτιθέμενες πλευρές και έχει ενδιαφέρον αν θα καταφέρει το προαναφερόμενο κυβερνητικό στέλεχος, το οποίο προέρχεται από τους Οικολόγους Πράσινους, να κλείσει το θέμα συγκεράζοντας την ανάγκη ανάπτυξης της περιοχής και μείωσης της ανεργίας με την προστασία της βιοποικιλότητας.
Αντικρουόμενες αντιδράσεις
Η πιο ήπια αντίδραση προέρχεται από όσους επιθυμούν η περιοχή να καταστεί Εθνικό Πάρκο, δηλαδή να μην επιτρέπεται καμιά δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένης και της αγροτικής. Να σημειώσουμε ότι ο κυπαρισσιακός κόλπος έχει γίνει γνωστός σε όλο τον κόσμο ως περιοχή ωοτοκίας της χελώνας καρέτα - καρέτα, είδος που έπαψε να είναι απειλούμενο. Ο πληθυσμός της έχει αυξηθεί στη Μεσόγειο, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούν να χαλαρώσουν οι προσπάθειες για διατήρηση του είδους.
Η μεγαλύτερη αντίδραση, ωστόσο, καταγράφεται από δημάρχους της περιοχής που ετοιμάζουν προσφυγές στη Δικαιοσύνη και από ιδιοκτήτες ακινήτων που διατηρούν προσδοκίες οι οποίες θα διαψευστούν. Με άλλα λόγια, ο χαρακτηρισμός «Περιοχή Προστασίας της Φύσης» με τη δημιουργία δύο ζωνών (η πρώτη αυτή κοντά στον αιγιαλό απόλυτης προστασίας όπου απαγορεύεται η οποιαδήποτε δόμηση και η Ζώνη Αγροτικού Τοπίου -ΖΑΤ) βάλλεται κυρίως από όσους πίστεψαν ότι είναι σε θέση να αξιοποιήσουν τα ακίνητά τους με χρήσεις που θα απαγορεύσει το εν λόγω Προεδρικό Διάταγμα.
Και στο θέμα του κυπαρισσιακού κόλπου συναντάμε τη γνωστή ιστορία στη χώρα μας, όταν, απουσία έγκαιρου σχεδιασμού αλλά και με τις γνωστές πρακτικές εκμετάλλευσης συγκυριών και παραθύρων στη δαιδαλώδη πολεοδομική νομοθεσία, ξεκινούν σχεδιασμοί οι οποίοι παραπέμπουν σε ήπιες έως ακραίες αυθαιρεσίες.
Τη μεγαλύτερη δημοσιότητα στην περιοχή συγκεντρώνει η εταιρεία «Νέος Κότινος», ιδιοκτησίας γνωστού επιχειρηματία, η οποία διαθέτει σημαντική έκταση στην παραλία της Ελαίας και έχει κάνει σχέδια για τη δημιουργία σύνθετης τουριστικής ανάπτυξης (ξενοδοχείο μαζί με τουριστικές κατοικίες).
Με το νέο Π.Δ. για τον κυπαρισσιακό κόλπο το σχέδιο αυτό δεν μπορεί να υλοποιηθεί.
Προφανώς υπάρχουν και άλλες πολλές μικρότερες αναπτύξεις (τουριστικές ή και απλές κατοικίες) οι οποίες θα μείνουν ανολοκλήρωτες, ενώ και μια σειρά από υπάρχοντα κτίσματα (ειδικά αυτά κοντά στον αιγιαλό) των οικισμών του Αγίου Νικολάου και Επιταλίου πιθανότατα να αντιμετωπίσουν συνέπειες.
Οι επιτρεπόμενες χρήσεις
Σύμφωνα με το υπό συζήτηση Προεδρικό Διάταγμα, στη Ζώνη Αγροτικού Τοπίου επιτρέπονται ο αγροτουρισμός, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, η άσκηση της γεωργικής δραστηριότητας και η αναδιάρθρωσή της στις νόμιμα υφιστάμενες γεωργικές εκτάσεις και μεταξύ άλλων:
* Τα καταστήματα εστίασης (έως 120 τ.μ.), χώροι υποδοχής επισκεπτών, χώροι υγιεινής και χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων έπειτα από γνωμοδότηση της υπηρεσίας διοίκησης της περιοχής προστασίας της φύσης.
* Η κατασκευή νέων και συντήρηση-εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων έργων υποδομής της, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και υπό την προϋπόθεση ότι εξασφαλίζεται η διατήρηση και ενίσχυση των φυτοφραχτών όπου υφίστανται στα όρια των αγροτεμαχίων.
* Η κατασκευή και λειτουργία οργανωμένης τουριστικής κατασκήνωσης σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
Ολες οι εγκαταστάσεις της κατασκήνωσης θα είναι ελαφριάς κατασκευής από φυσικά υλικά. Οι θέσεις των κατασκηνωτικών καταλυμάτων και οι πάσης φύσης εγκαταστάσεις δεν θα χωροθετούνται, στα διάκενα του δάσους.
* Τα κύρια τουριστικά καταλύματα 4 και 5 αστέρων με όριο αρτιότητας τα 20 στρέμματα και μέγιστη δυναμικότητα στις 120 κλίνες, υπό την προϋπόθεση ότι:
α) Το σύνολο της κάλυψης των κτηριακών εγκαταστάσεων και των διαμορφώσεων του περιβάλλοντος χώρου δεν θα υπερβαίνει το 20% της έκτασης ιδιοκτησίας. Στο υπόλοιπο 80% της έκτασης να διατηρείται η φυσική βλάστηση ή ο γεωργικός της χαρακτήρας.
β) Η δόμηση θα επιτρέπεται το ελάχιστο σε απόσταση μεγαλύτερη των 50 μ. από το μέτωπο του γηπέδου προς το όριο του αιγιαλού και σε κάθε περίπτωση σε απόσταση μεγαλύτερη των 50 μ. από τη ζώνη των αμμοθινών, ανεξαρτήτως εάν αυτή εμπίπτει εντός ορίων ιδιοκτησιών.
* Η κατοικία, με όριο αρτιότητας τα 20 στρέμματα και μέγιστου εμβαδού 200 τ.μ. και υπό τις εξής προϋποθέσεις:
α) Το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος των κτηρίων ορίζεται σε 5μ. και σε περίπτωση προσθήκης στέγης να προσαυξάνεται κατά 1,5μ.
β) Η δόμηση επιτρέπεται το ελάχιστο σε απόσταση μεγαλύτερη των 50 μ. από το μέτωπο του γηπέδου προς το όριο του αιγιαλού και σε κάθε περίπτωση σε απόσταση μεγαλύτερη των 50 μ. από τη ζώνη των αμμοθινών, ανεξαρτήτως εάν αυτό εμπίπτει εντός ορίων ιδιοκτησιών.
γ) Να τηρούνται τα όρια των 15 μ. από τα πλάγια όρια του οικοπέδου χωρίς παρεκκλίσεις.
δ) Το σύνολο της κάλυψης των επεμβάσεων και των διαμορφώσεων του περιβάλλοντος χώρου, δεν θα υπερβαίνει το 20% της έκτασης ιδιοκτησίας. Στο υπόλοιπο 80% της έκτασης της ιδιοκτησίας να παραμένει η φυσική βλάστηση ή ο γεωργικός της χαρακτήρας.
Σκέψεις για δόμηση στα 10 στρέμματα
Το ζητούμενο σε κάθε περίπτωση είναι να προστατευτεί η βιοποικιλότητα της περιοχής, αλλά και οι άνθρωποι να επιβιώνουν με όρους αξιοπρέπειας. Το νέο σχέδιο για τον κυπαρισσιακό κόλπο απαγορεύει τα μεγάλα έργα, αφήνει όμως δυνατότητες ανάπτυξης μικρότερων μονάδων, ενώ
-σύμφωνα με πληροφορίες- το υπουργείο Περιβάλλοντος θα υποχωρήσει στο ζήτημα των 20 στρεμμάτων και το σχέδιο Π.Δ. που θα πάει εν τέλει στο ΣτΕ θα ορίζει τα 10 στρέμματα ως ελάχιστη έκταση για χρήσεις όπως τις περιγράφουμε.
Η προσφυγή από την Ε.Ε.
Τα δεδομένα του θέματος συμπληρώνουν η καταδίκη της χώρας μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καθώς και το σκεπτικό του ΣτΕ στην απόφαση απόρριψης του προηγούμενου Π.Δ. για την περιοχή, που είχε κατατεθεί από την κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας - ΠΑΣΟΚ.
Για το υπουργείο Περιβάλλοντος η καταδίκη αυτή και το σκεπτικό του ΣτΕ δεν αφήνουν περιθώριο για κάτι διαφορετικό εκτός από το νέο Π.Δ.
Η κόντρα του αναπληρωτή υπουργού με στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχει και ένταση και όλα τα χαρακτηριστικά μιας πολιτικής αντιπαράθεσης.
Υπενθυμίζεται ότι στις 13 Ιανουαρίου 2016 εκδικάστηκε στο δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης η από 11/11/2014 προσφυγή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά της Ελλάδας καθώς η χώρα μας κατηγορείται ότι έχει παραβεί τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από την οδηγία 92/43/ΕΟΚ όσον αφορά την Ειδική Ζώνη Διατήρησης «Θίνες Κυπαρισσίας (Νεοχώρι - Κυπαρισσία)» και τη θαλάσσια χελώνα καρέτα - καρέτα.
Για το ίδιο θέμα έχει ανοίξει και φάκελος από τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, ενώ τον Δεκέμβριο του 2014 υιοθετήθηκε ομόφωνα ψήφισμα από τη Μόνιμη Επιτροπή της Σύμβασης.
Το πρόστιμο που θα κληθεί να καταβάλει η Ελλάδα δεν έχει ανακοινωθεί. Πιθανότατα αυτό να είναι σημαντικά μειωμένο εφόσον περάσει από το ΣτΕ το προωθούμενο Π.Δ. Δεν είναι, πάντως, η πρώτη φορά που προωθείται Π.Δ. για τον κυπαρισσιακό κόλπο. Το προηγούμενο υποβλήθηκε στο ΣτΕ από το υπουργείο Περιβάλλοντος τον Δεκέμβριο του 2014.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας εξέδωσε τον Απρίλιο του 2015 Πρακτικό Επεξεργασίας (Π.Ε. ΣτΕ 32/2015), με το οποίο αφενός αναγνωρίζει την επιτακτική ανάγκη έκδοσης του Π.Δ., αφετέρου διατυπώνει σοβαρές αντιρρήσεις τόσο επί της διαδικασίας όσο και επί των ρυθμίσεων που προωθούσε το προηγούμενο Π.Δ.
