Σύμφωνα με μια νέα ιταλική επιστημονική έρευνα, τα ελαιόδενδρα στη λεκάνη της Μεσογείου (και στην Ελλάδα) θα είναι από τις λίγες καλλιέργειες που θα ευνοηθούν από την άνοδο της θερμοκρασίας και θα εμφανίσουν αυξημένη απόδοση και κερδοφορία.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Λουίτζι Πόντι του Εργαστηρίου Βιώσιμης Διαχείρισης των Αγροοικοσυστημάτων του Κέντρου Ερευνών Casaccia της Ρώμης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών (PNAS) των ΗΠΑ, σύμφωνα με το "Science", εκτιμούν ότι μια μέση άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 1,8 βαθμούς Κελσίου μεταξύ 1960 και 2050, θα δώσει ώθηση στην ανάπτυξη των ελαιόδενδρων, ενώ παράλληλα θα δυσκολέψει την επιβίωση της μύγας του δάκου (Bactrocera oleae), του χειρότερου εχθρού της ελιάς.
Η μελέτη εκτιμά ότι στη λεκάνη της Μεσογείου, όπου παράγεται το 97% των ελιών παγκοσμίως, σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Ελιάς, η κλιματική αλλαγή θα αυξήσει κατά 4,1% κατά μέσο όρο την παραγωγή και κατά 9,6% τα καθαρά κέρδη των ελαιοπαραγωγών. Όλες οι περιοχές πάντως δεν θα επηρεαστούν με τον ίδιο τρόπο. Η μεγαλύτερη αύξηση της κερδοφορίας (σε ευρώ ανά στρέμμα), πάνω από 41%, θα υπάρξει στις περιοχές της Βόρειας Αφρικής, όπου σήμερα η μέση απόδοση των ελαιόδενδρων είναι χαμηλή, ενώ αντίθετα στην ανατολική ακτή της Μεσογείου, στη Μέση Ανατολή, τα κέρδη αναμένεται να μειωθούν κατά 7% περίπου.
Το «κλειδί» για το πόσο θετικά θα επηρεαστεί η ελαιοπαραγωγή και η αντίστοιχη κερδοφορία, θα εξαρτηθεί, σύμφωνα με τους ερευνητές, από το πόσο αρνητικά θα επηρεαστεί το έντομο του δάκου. Επειδή τα ελαιόδενδρα αντέχουν καλύτερα τη ζέστη από ό,τι ο μεγάλος εχθρός τους, μερικές περιοχές της Μεσογείου που σήμερα μαστίζονται από τον δάκο, θα «απελευθερωθούν», καθώς τις επόμενες δεκαετίες το θερμότερο περιβάλλον θα κάνει τη ζωή του εν λόγω εντόμου… αβίωτη.
Η μελέτη εκτιμά ότι τα κρούσματα δάκου θα μειωθούν κατά 8% κατά μέσο όρο στη λεκάνη της Μεσογείου, αν και θα υπάρξουν διαφορές από περιοχή σε περιοχή - ακόμη και μέσα στην ίδια χώρα. Έτσι, ενώ στην Ιταλία και τη Γαλλία, οι μολύνσεις ελαιόδενδρων από δάκο αναμένεται να αυξηθούν κατά σχεδόν 6% και στην Ιβηρική χερσόνησο να παραμείνουν περίπου ίδιες με σήμερα, η Ελλάδα είναι, μαζί την Τουρκία και τη Βόρεια Αφρική, ανάμεσα στις τυχερές χώρες, όπου τα κρούσματα δάκου αναμένεται να μειωθούν σημαντικά. Αυτό τοποθετεί τη χώρα μας (επίσης μαζί με την Τουρκία) στην ομάδα των κρατών όπου θα υπάρξει η μεγαλύτερη αύξηση της κερδοφορίας για τους ελαιοπαραγωγούς.
Αντίθετα, στην Αίγυπτο και στην περιοχή του Ισραήλ και της Παλαιστίνης θα υπάρξει μείωση της κερδοφορίας.
Σήμερα η Ελλάδα, μαζί με την Τουρκία, έχουν από τις μεγαλύτερες αποδοτικότητες καλλιεργειών πίσω από την Μέση Ανατολή. Ακολουθούν κατά σειρά η Γαλλία και η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία και, τέλος, οι χώρες της Βόρειας Αφρικής. Η κλιματική αλλαγή δεν αναμένεται να ανατρέψει αυτή την «ιεραρχία» και τη θέση της Ελλάδας. Επίσης για την χώρα μας, η έρευνα εκτιμά ότι λόγω της κλιματικής αλλαγής η ανθοφορία και καρποφορία των ελαιόδενδρων θα λαμβάνει χώρα έως 18 ημέρες νωρίτερα (κάτι ανάλογο θα συμβεί και στην Ιβηρική).
Η ελιά είναι ένα μακρόβιο και ανθεκτικό στην ξηρασία δένδρο, που δεν αντέχει τις χαμηλές θερμοκρασίες (από μείον οκτώ βαθμούς Κελσίου και κάτω καταστρέφεται), γι’ αυτό δεν ευδοκιμεί στα βόρεια κλίματα.
Σύνδεσμος: Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία (με συνδρομή) στη διεύθυνση:
http://www.pnas.org/content/early/2014/03/20/1314437111
