20.3.16

ΚΑΛΑΜΑΤΑ 23 Μαρτίου 1821 ! Έναρξη της Επανάστασης

Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, η επανάσταση και η αλήθεια

Επαναστατικός αναβρασμός επικρατούσε στη Μάνη τον Μάρτιο του 1821. 
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης βρισκόταν στην Καρδαμύλη και οι Φιλικοί είχαν κάμψει τις αντιρρήσεις του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη για το άκαιρο του ξεσηκωμού. 
Στα μέσα του μηνός ένα πλοίο φορτωμένο με πολεμοφόδια, σταλμένο από τους Φιλικούς της Σμύρνης, φθάνει στο λιμάνι του Αλμυρού, έξω από την Καλαμάτα.
 Ο Νικηταράς και ο Αναγνωσταράς με τους άνδρες τους αναλαμβάνουν να μεταφέρουν το πολύτιμο φορτίο σε ασφαλές μέρος.
Οι οθωμανικές αρχές της Καλαμάτας πληροφορούνται το γεγονός και ενεργώντας αφελώς ζητούν να μάθουν από τους προκρίτους το περιεχόμενο του φορτίου και γιατί συνοδεύεται από ενόπλους. 
Αυτοί τους απαντούν ότι οι ένοπλοι είναι χωρικοί που συνοδεύουν φορτία λαδιού για το φόβο των ληστών. 
Ο βοεβόδας της Καλαμάτας Σουλεϊμάν αγάς Αρναούτογλου πείθεται και ζητά τη βοήθεια των Μανιατών, που στέλνουν στην πόλη 150 άνδρες, υπό τον Ηλία Μαυρομιχάλη (20 Μαρτίου). 
Από τις 17 Μαρτίου, όμως, οι πρόκριτοι της Μάνης, υπό την αρχηγία του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, είχαν υψώσει τη σημαία της επανάστασης στην Τσίμοβα, σημερινή Αρεόπολη της Λακωνίας. 
Ο παπάς του χωριού όρκισε και ευλόγησε τα όπλα των καπεταναίων και των παλικαριών τους στην Εκκλησία των Ταξιαρχών. 
Οι ατίθασοι Μανιάτες ξεκίνησαν την Επανάσταση, οκτώ μέρες πριν από τη συμβατική της έναρξη.
Αμέσως μετά, ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης και ο Γιατράκος ξεκινούν για τον Μιστρά και τη Μονεμβασιά, ενώ ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης με 2.000 άνδρες για την Καλαμάτα. 
Εν τω μεταξύ, στο άλλο άκρο της Πελοποννήσου σημειώνεται η πρώτη επαναστατική ενέργεια του Αγώνα, με την πολιορκία των Καλαβρύτων (21 Μαρτίου), την οποία υπερασπίζεται για λογαριασμό των Οθωμανών ένας άλλος Αρναούτογλου, ο Ιμπραήμ.
Οι Μανιάτες φθάνουν έξω από την Καλαμάτα στις 22 Μαρτίου και καταλαμβάνουν τους γύρω λόφους. 
Τότε μόνο ο αγάς της πόλης κατανοεί τι συμβαίνει. 
Είναι αργά για να διαφύγει στην Τριπολιτσά, καθώς η Καλαμάτα είναι ολόγυρα αποκλεισμένη και αποφασίζει να αντιτάξει άμυνα με τους Τούρκους της πόλης. 
Όταν το πρωί της 23ης Μαρτίου 1821 οι επαναστάτες εισέρχονται στην Καλαμάτα, ο Ηλίας Μαυρομιχάλης ζητά από τον Αρναούτογλου να παραδοθεί, τονίζοντάς του το μάταιο της προσπάθειάς του.
Πράγματι, ο αγάς παραδίδει στους επαναστάτες με πρωτόκολλο την πόλη και τον τουρκικό οπλισμό. 
Το μεσημέρι, μπροστά από την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων και μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα, οι ιερείς ευλογούν τις σημαίες και ορκίζουν τους αγωνιστές. 
Επακολούθησε σύσκεψη των οπλαρχηγών, που αποφάσισαν τη δημιουργία μιας επαναστατικής επιτροπής, την οποία ονόμασαν «Μεσσηνιακή Γερουσία», για τον καλύτερο συντονισμό του αγώνα.
 Η ηγεσία της ανατέθηκε στον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, που έφερε τον τίτλο Αρχιστράτηγος του Σπαρτιατικού και Μεσσηνιακού στρατού. 

Την ίδια μέρα, η «Μεσσηνιακή Γερουσία», με Προκήρυξή της προς την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, γνωστοποιεί ότι οι Πελληνεύς ξεσηκώθηκαν για την ελευθερία τους.


Το κείμενο της Προκήρυξης, το πρωτότυπο της οποίας σώζεται στα αρχεία του Foreign Office (βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών), είναι το εξής:

"Προειδοποίησις εις τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς, εκ μέρους του φιλογενούς αρχιστρατήγου των Σπαρτιατικών στρατευμάτων Πέτρου Μαυρομιχάλη και της Μεσσηνιακής Συγκλήτου.
Ο ανυπόφορος ζυγός της Οθωμανικής τυραννίας εις το διάστημα ενός και επέκεινα αιώνος, κατήντησεν εις μίαν ακμήν, ώστε να μην μείνη άλλο εις τους δυστυχείς Πελοποννησίους Γραικούς, ει μη μόνον πνοή και αυτή δια να ωθή κυρίως τους εγκαρδίους των αναστεναγμούς.
Εις τοιαύτην όντες κατάστασιν στερημένοι από όλα τα δίκαιά μας, με μίαν γνώμην ομοφώνως απεφασίσαμεν να λάβωμεν τα άρματα, και να ορμήσωμεν κατά των τυράννων. Πάσα προς αλλήλους μας φατρία και διχόνοια, ως καρποί της τυραννίας απερρίφθησαν εις τον βυθόν της λήθης, και άπαντες πνέομεν πνοήν ελευθερίας.
Αι χείρες ημών αι δεδεμέναι μέχρι του νυν από τας σιδηράς αλύσσους της βαρβαρικής τυραννίας, ελύθησαν ήδη, και υψώθηκαν μεγαλοψύχως και έλαβον τα όπλα προς μηδενισμόν της βδελυράς τυραννίας.
Οι πόδες ημών οι περιπατούντες εν νυκτί και ημέρα εις τας εναγκαρεύσεις τας ασπλάγχνους τρέχουν εις απόκτησιν των δικαιωμάτων μας. Η κεφαλή μας η κλίνουσα τον αυχένα υπό τον ζυγόν τον απετίναξε και άλλο δεν φρονεί, ει μη την Ελευθερίαν.
Η γλώσσα μας η αδυνατούσα εις το να προφέρη λόγον, εκτός των ανωφελών παρακλήσεων, προς εξιλέωσιν των βαρβάρων τυράννων, τώρα μεγαλοφώνως φωνάζει και κάμνει να αντηχή ο αήρ το γλυκύτατον όνομα της Ελευθερίας.
Εν ενί λόγω απεφασίσαμεν, ή να ελευθερωθώμεν, ή να αποθάνωμεν. 
Τούτου ένεκεν προσκαλούμεν επιπόνως την συνδρομήν και βοήθειαν όλων των εξευγενισμένων Ευρωπαίων γενών, ώστε να δυνηθώμεν να φθάσωμεν ταχύτερον εις τον Ιερόν και δίκαιον σκοπόν μας και να λάβωμεν τα δίκαιά μας.
Να αναστήσωμεν το τεταλαιπωρημένον Ελληνικόν γένος μας. Δικαίω τω λόγω η μήτηρ μας Ελλάς, εκ της οποίας και υμείς εφωτίσθητε, απαιτεί ως εν τάχει την φιλάνθρωπον συνδρομήν σας, και ευέλπιδες, ότι θέλει αξιωθώμεν, και ημείς θέλομεν σας ομολογή άκραν υποχρέωσιν, και εν καιρώ θέλομεν δείξη πραγματικώς την υπέρ της συνδρομής σας ευγνωμοσύνην μας.

1821 Μαρτίου 23 εν Καλαμάτα. 
Εκ του Σπαρτιατικού Στρατοπέδου
Πέτρος Μαυρομιχάλης, αρχιστράτηγος του Σπαρτιατικού και Μεσσηνιακού στρατού."

*Επίσκοπος Παλαιών Πατρών Γερμανός :
α.) Συνάντησε πολλούς Οπλαρχηγούς, συγκρότησε το «Αχαϊκόν Διευθυντήριον». Αργότερα υποστηρίχτηκε ότι εκφώνησε βαρυσήμαντο πατριωτικό λόγο και  «ευλόγησε» τα Ελληνικά Όπλα. 
Η Παράδοση λέγει ότι αν  και οι στρατιωτικές επιχειρήσεις  είχαν αρχίσει από πολύ ενωρίτερα, όμως  η ευλογία των όπλων και η ορκωμοσία των Οπλαρχηγών έγινε την 25η Μαρτίου - στην Λειτουργία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο Μοναστήρι της Αγίας Λαύρας (Η παράδοση αυτή ίσως είναι εσφαλμένη. 
Ο ίδιος ο Επίσκοπος Γερμανός στα «ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ» δεν αναφέρει τίποτε για την «ευλογία των όπλων». 
Ο ίδιος ο επίσκοπος στις 25 Μαρτίου βρισκόταν μάλλον στην Πάτρα). 
Όπως και να έχει, η εορτάσιμος ημέρα του Ευαγγελισμού - με το χαρμόσυνο μήνυμα που περιέχει και τον θρησκευτικό της συμβολισμό - αναγνωρίστηκε αργότερα από τους περισσότερους (ιδίως από τους κληρικούς - ηγέτες του αγώνος αλλά και την ηγεσία του Στρατού) ως ημέρα αναφοράς στην Επανάσταση.
 
 β.) Επιτροπή με πρόεδρο τον Παλαιών Πατρών Γερμανό επισκέφτηκε τον Πάπα Πίο Ζ΄, τον ενημέρωσε επίσημα για τις εξελίξεις στην Ελλάδα, τον διαβεβαίωσε για την ασφάλεια των Ευρωπαίων Υπηκόων που ζούσαν στις περιοχές όπου ξέσπασε η Επανάσταση και τον παρακάλεσε να μεσολαβήσει στους Ευρωπαίους Ηγέτες υπέρ των Ελλήνων. 

 Ο πρώτος εορτασμός καθιερώθηκε από τον Βαυαρό  Όθωνα  και έγινε στις 25 Μαρτίου 1838 (6 Απριλίου Ευρωπαϊκό Ημερολόγιο) 
Ο Γερμανός ανταποκριτής που παρακολούθησε τις εκδηλώσεις αφιερώνει αναλυτικό ρεπορτάζ.

«Κατά την τριετή παραμονή μου στην Ελλάδα, δεν έτυχε να ζήσω παρόμοιες σκηνές ενθουσιασμού  και διθυραμβικών εκδηλώσεων όπως εκείνη την ημέρα της 25ης Μαρτίου  που γιορτάστηκε   για  πρώτη φορά ως Εθνική Εορτή του Ελληνισμού στην Εκκλησία της Αγίας Ειρήνης στην Αθήνα.
 Οι Αρβανίτες είχαν κατεβεί με τις σημαίες τους από τα βουνά τους, οι αγρότες της περιοχής έκαναν παρέλαση με τα νταούλια και το ζουρνά τους αθρόοι στην πόλη,  οι συντεχνίες με τα λάβαρα των επαγγελμάτων τους άφηναν χαρούμενοι τις μεταξένιες σημαιούλες τους να κυματίζουν στον αέρα.
Ένα ολόκληρο δάσος από σημαίες πλαισίωνε την άμαξα του βασιλέα που στις εννέα η ώρα το πρωί  προχωρούσε πανηγυρικά προς την  εκκλησία της Οδού Αιόλου ενώ ο λαός ξέσπαγε απ΄ όλες τις πλευρές σε ενθουσιώδεις ζητωκραυγές καθώς έβλεπε το βασιλικό ζεύγος ντυμένο ελληνικές λαϊκές φορεσιές».

Το επιτελείο του  Όθωνος γνώριζε να κολακεύει τον Αθηναϊκό λαό. 
Μετά από την Δοξολογία και την παρέλαση στήθηκε γλέντι στην Πλατεία Κλαυθμώνος, Το βράδυ άναψαν φωτιές στην Ακρόπολη ενώ στον Λυκαβητό  στήθηκε φλεγόμενος σταυρός.

25 Μαρτίου 1840 :   

Ομάδα φοιτητών που αντιπολιτεύονταν τον Όθωνα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στον επίσημο εορτασμό. Συγκεντρώθηκαν στον Ναό της Καπνικαρέας και τέλεσαν χωριστά  Μνημόσυνο Υπέρ των Πεσόντων.

25 Μαρτίου 1841 :   

Την ώρα της Επίσημης Δοξολογίας για την Επέτειο της Εθνικής Επανάστασης, η Βαυαρική φρουρά παρέλειψε τους προβλεπόμενους τιμητικούς κανονιοβολισμούς. Αυτό θεωρήθηκε προσβολή στους Βετεράνους Αγωνιστές που είχαν προσκληθεί στον εορτασμό.  Αντιδρώντας μία μεγάλη ομάδα φοιτητών και παραγκωνισμένων Βετεράνων Αγωνιστών συγκεντρώθηκαν σε κάποιο σταυροδρόμι και τοποθέτησαν εικόνες των Αγωνιστών φωνάζοντας συνθήματα εναντίον του Όθωνος. 
Η Βαυαρική Αστυνομία συνέλαβε πολλούς  φοιτητές - οι οποίοι στο Δικαστήριο αθωώθηκαν.

ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΑ ΝΕΑ και ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Αρχειοθήκη ιστολογίου