Περιφερειακού Γραφείου Ευρώπης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, οι
οποίοι αξιολόγησαν όλα τα έως τα επιστημονικά δεδομένα πάνω στο ζήτημα.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Ζοάο Μπρέντα, που έκαναν τη σχετική
δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα δημόσιας υγείας "Frontiers in Public
Health", αφού επισκόπησαν τις μέχρι σήμερα δημοσιευμένες επιστημονικές
μελέτες, κατέληξαν στο συμπέρασμα πως «από ό,τι φαίνεται, σε γενικές
γραμμές είναι βάσιμες οι ανησυχίες της επιστημονικής κοινότητας και του
κοινού όσον αφορά τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία λόγω
της αυξημένης κατανάλωσης ενεργειακών ποτών».
Τα εν λόγω ποτά είναι μη αλκοολούχα και περιέχουν καφεΐνη, βιταμίνη
και άλλα συστατικά, όπως ταυρίνη, τζινσένγκ και γκουαράνα. Διαφημίζονται
ως τονωτικά και κατάλληλα για αύξηση της σωματικής και νοητικής
απόδοσης.
Τα ενεργειακά ποτά εμφανίστηκαν στην Ευρώπη το 1987 και από τότε
έχουν γνωρίσει παγκόσμια εξάπλωση. Στις ΗΠΑ οι πωλήσεις τους μετά το
2008 αυξάνονται κατά 10% ετησίως, ενώ συνεχώς νέα προϊόντα λανσάρονται
στις αγορές. Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) εκτιμά ότι το
30% των ενηλίκων, το 68% των εφήβων και το 18% των παιδιών κάτω των δέκα
ετών καταναλώνουν τέτοια ποτά.
Εν μέρει ο πιθανός κίνδυνος των ενεργειακών ποτών οφείλεται στα υψηλά
επίπεδα καφεΐνης που περιέχουν. Επειδή πίνονται γρήγορα και όχι αργά
όπως ο καφές, είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν τοξικές παρενέργειες λόγω
της πολλής καφεΐνης τους. Σύμφωνα με την EFSA, το μερίδιο της καφεΐνης
των ενεργειακών ποτών στη συνολική κατανάλωση καφεΐνης στην Ευρώπη
φθάνει το 43% στα παιδιά, το 13% στους εφήβους και το 8% στους
ενηλίκους.
Η καφεΐνη των ενεργειακών ποτών μπορεί να προκαλέσει ταχυκαρδία,
υπέρταση, ναυτία, εμετούς, σπασμούς, συμπτώματα ψύχωσης και, σε σπάνιες
περιπτώσεις, θάνατο. Σε ορισμένες χώρες (ΗΠΑ, Αυστραλία, Σουηδία) έχουν
αναφερθεί θάνατοι λόγω καρδιακής ανεπάρκειας ή έκτακτες εισαγωγές στο
νοσοκομείο με κρίσεις επιληψίας λόγω υπερβολικής κατανάλωσης ενεργειακών
ποτών.
Επίσης, οι επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι οι έφηβοι που κάνουν
συχνή κατανάλωση τέτοιων ποτών, είναι πιο επιρρεπείς σε ριψοκίνδυνες
συμπεριφορές, σε κατανάλωση αλκοόλ και εθιστικών ουσιών κ.α. Πάνω από το
70% των νεαρών ενηλίκων (18 έως 29 ετών) που πίνουν ενεργειακά ποτά,
σύμφωνα με μελέτη της EFSA, τα ανακατεύουν με αλκοόλ. Η συνήθεια αυτή
είναι πιο επικίνδυνη από την κατανάλωση σκέτου αλκοόλ, πιθανώς επειδή,
μεταξύ άλλων, μπερδεύει τους ανθρώπους να καταλάβουν πότε έχουν μεθύσει
και να μην πιούν άλλο.
Τα ενεργειακά ποτά πωλούνται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, αλλά
ορισμένες έχουν βάλει περιορισμούς για την κατανάλωσή τους από παιδιά,
ενώ κάποιες (όπως η Σουηδία) επιβάλλουν την πώληση μερικών ενεργειακών
ποτών μόνο από τα φαρμακεία.
Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας,
«καθώς οι πωλήσεις ενεργειακών ποτών σπάνια υφίστανται περιορισμούς
ανάλογα με την ηλικία, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στην περίπτωση του
αλκοόλ και του καπνού, και με δεδομένο ότι έχουν αποδειχτεί πλέον οι
δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις για τα παιδιά, ανακύπτει η πιθανότητα
ενός σημαντικού προβλήματος δημόσιας υγείας στο μέλλον».
Οι ερευνητές συνιστούν, μεταξύ άλλων, να επιβληθεί ένα ανώτατο όριο
στην ποσότητα καφεΐνης στα ενεργειακά ποτά, να απαγορευτούν ή να
περιοριστούν δραστικά οι πωλήσεις σε παιδιά και εφήβους, να εφαρμοστούν
αυστηρές προδιαγραφές υπεύθυνου μάρκετινγκ για τη διαφήμισή των εν λόγω
ποτών, να ενημερωθούν ευρέως οι γιατροί και οι γονείς για τους πιθανούς
κινδύνους και να πληροφορηθεί το κοινό για τον κίνδυνο ανάμιξης αλκοόλ
με ενεργειακά ποτά.
