ΜΕΘΩΝΗ - Του Κουτρούλη ο γάμος!
Στην ενετοκρατούμενη Μεθώνη μας μεταφέρει «Ο Γάμος του Κουτρούλη», που λαμβάνει χώρα στη 1:00 μετά το μεσημέρι, στην παραλία. Κεντρικό πρόσωπο, ο καβαλλάριος Ιωάννης Κουτρούλης, ο οποίος διατηρεί παράνομο δεσμό με γυναίκα που είναι παντρεμένη.
Οι προσπάθειές του να δοθεί διαζύγιο στην αγαπημένη του, από τον πρώτο της γάμο, ώστε να τη νυμφευθεί, συναντούν την άρνηση της Εκκλησίας και ειδικά του ορθόδοξου επισκόπου της περιοχής, Νήφωνα, ο οποίος τηρεί αυστηρά τις εντολές του Ευαγγελίου. Τελικά, μετά από 17 χρόνια παράνομης συμβίωσης του ζευγαριού, το διαζύγιο δίνεται, και αμέσως ακολουθεί ο «Γάμος του Κουτρούλη» με την καλή του.
Όπως, καταλαβαίνετε, μετά από τέτοια ταλαιπωρία που έχει περάσει το ζεύγος, το γλέντι που στήνεται είναι τρικούβερτο! Η διασκέδαση ξεκινά από το Σάββατο, ενώ την Κυριακή το απόγευμα, παραμονή του γάμου, γίνεται το «ράντισμα» των προικιών και του νυφικού κρεβατιού.
ΝΕΔΟΥΣΑ - Δρώμενο ευετηρίας
Αυθεντικό αγροτικό δρώμενο, τη σπουδαιότητα του οποίου πρώτος βεβαίωσε ο καθηγητής της Λαογραφίας Μιχάλης Μερακλής. Διεξάγεται την Καθαρή Δευτέρα από το πρωί μέχρι το βράδυ και, όπως αναφέρουν τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου Νέδουσας, πρόκειται για ένα είδος «λαϊκού θεάτρου».
Αποτελείται από σειρά πράξεων, τις οποίες «πράττει» ένας όμιλος μεταμφιεσμένων, με πρωταρχικό σκοπό την εξασφάλιση ευετηρίας (καλοχρονιάς) και γονιμότητας. Δεν οργανώνεται από τους «άρχοντες» για να προσφερθεί στο λαό, αλλά αυτοσχεδιάζεται από το «θίασο» και προσφέρεται στο χωριό και τους ανθρώπους του. Χαρακτηριστικά μέρη του δρώμενου είναι:
- Το ομαδικό μουτζούρωμα από καπνιά φούρνου, ως αντιβασκανικό.
- Ο αγερμός, η επίσκεψη δηλαδή του «θιάσου» σε όλα τα σπίτια του χωριού, για ανταλλαγή ευχών και συλλογή εδεσμάτων, που θα φαγωθούν σε ομαδικό γεύμα.
- Ο χορός των τράγων. Οι τραγόμορφοι επιδίδονται σε εικονικά παλέματα, ενώ τα κρεμασμένα κουδούνια τους ηχούν ασταμάτητα.
- Η αροτρίαση, η ιερότερη στιγμή της ημέρας. Το παμπάλαιο αλέτρι οργώνει τρεις φορές την πλατεία του χωριού, ενώ ο θίασος σπέρνει σπόρους και τους θάβει.
- Ο γάμος, που προκαλεί άφθονο γέλιο. Στο τέλος, «γαμπρός και νύφη» ερωτεύονται κατάχαμα «τρεις φορές στο οργωμένο χώμα».
- Η κηδεία, ο θρήνος, η ανάσταση. Ένας νέος, που φονεύεται «για να μην πεθάνει από γεροντική αδυναμία», κηδεύεται, θρηνείται με μοιρολόγια, ανακαλείται στη ζωή και «αναστένεται για να δράσει πάλι ακμαίος», με συμβολισμούς την ανάσταση της φύσης και την άνοιξη - ζωή, μετά από το χειμώνα - θάνατο.
Στο Καρναβάλι της Νέδουσας οι επισκέπτες δεν θεωρούνται θεατές, αλλά συνεορταστές, που συμμετέχουν καθ’ όλη τη διάρκειά του.
Στην ενετοκρατούμενη Μεθώνη μας μεταφέρει «Ο Γάμος του Κουτρούλη», που λαμβάνει χώρα στη 1:00 μετά το μεσημέρι, στην παραλία. Κεντρικό πρόσωπο, ο καβαλλάριος Ιωάννης Κουτρούλης, ο οποίος διατηρεί παράνομο δεσμό με γυναίκα που είναι παντρεμένη.
Οι προσπάθειές του να δοθεί διαζύγιο στην αγαπημένη του, από τον πρώτο της γάμο, ώστε να τη νυμφευθεί, συναντούν την άρνηση της Εκκλησίας και ειδικά του ορθόδοξου επισκόπου της περιοχής, Νήφωνα, ο οποίος τηρεί αυστηρά τις εντολές του Ευαγγελίου. Τελικά, μετά από 17 χρόνια παράνομης συμβίωσης του ζευγαριού, το διαζύγιο δίνεται, και αμέσως ακολουθεί ο «Γάμος του Κουτρούλη» με την καλή του.
Όπως, καταλαβαίνετε, μετά από τέτοια ταλαιπωρία που έχει περάσει το ζεύγος, το γλέντι που στήνεται είναι τρικούβερτο! Η διασκέδαση ξεκινά από το Σάββατο, ενώ την Κυριακή το απόγευμα, παραμονή του γάμου, γίνεται το «ράντισμα» των προικιών και του νυφικού κρεβατιού.
Ξεπερνά πλέον τα 150 χρόνια εορτασµού το περίφηµο Καρναβάλι της
Μεσσήνης µε το έθιµο της «γριάς Συκούς» να επιβάλλει και φέτος την
κρεµάλα.
Επειδή η γριά Συκού εξήγησε ένα όνειρο που δεν άρεσε στον Ιμπραήμ Πασά, αυτός την κρέμασε στη θέση Κρεμάλα της πόλης
Μέσα από την ανάλαφρη ατµόσφαιρα του Καρναβαλιού αναδύεται µια
ηρωική µορφή της εποχής της Τουρκοκρατίας.
Η γριά Συκού ήταν µια
γερόντισσα της Μεσσήνης, η οποία, κατά την παράδοση αλλά και µε
ιστορική τεκµηρίωση, κρεµάστηκε σε συγκεκριµένη τοποθεσία της πόλης µε
εντολή του Ιµπραήµ Πασά, επειδή είχε το θάρρος να του πει την αλήθεια.
Εξηγώντας ένα όνειρο που είχε δει ο Πασάς, του είπε ότι η εκστρατεία
του θα είχε οικτρό τέλος χάρη στην αντίδραση και στο σθένος των
επαναστατηµένων Ελλήνων.
Αυτό δεν άρεσε στον Ιµπραήµ Πασά, το θεώρησε
µεγάλη προσβολή, και αµέσως διέταξε να την κρεµάσουν στη θέση Κρεµάλα,
όπως µέχρι και σήµερα ονοµάζεται ο τόπος αναπαράστασης του απαγχονισµού
της. Η ερµηνεία ωστόσο που έδωσε η γριά Συκού αποδείχθηκε ορθή και
προµήνυε την ήττα του Ιµπραήµ.
Το πατροπαράδοτο αυτό αποκριάτικο έθιμο αναβιώνει το πρωί της
Καθαρής Δευτέρας με πλήθος επισκεπτών.
Καθένας μάλιστα μπορεί με τη
σειρά του να «κρεμαστεί» από τους ψευτοδήμιους της κρεμάλας!
Το ίδιο
απόγευμα ο βαρυσήμαντος σατιρικός λόγος του Καρνάβαλου, η παρέλαση
καρναβαλιστών και αρμάτων, καθώς και το εθιμικό άναμμα των φωτιών
αργότερα απογειώνουν το γλέντι.
Αυθεντικό αγροτικό δρώμενο, τη σπουδαιότητα του οποίου πρώτος βεβαίωσε ο καθηγητής της Λαογραφίας Μιχάλης Μερακλής. Διεξάγεται την Καθαρή Δευτέρα από το πρωί μέχρι το βράδυ και, όπως αναφέρουν τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου Νέδουσας, πρόκειται για ένα είδος «λαϊκού θεάτρου».
Αποτελείται από σειρά πράξεων, τις οποίες «πράττει» ένας όμιλος μεταμφιεσμένων, με πρωταρχικό σκοπό την εξασφάλιση ευετηρίας (καλοχρονιάς) και γονιμότητας. Δεν οργανώνεται από τους «άρχοντες» για να προσφερθεί στο λαό, αλλά αυτοσχεδιάζεται από το «θίασο» και προσφέρεται στο χωριό και τους ανθρώπους του. Χαρακτηριστικά μέρη του δρώμενου είναι:
- Το ομαδικό μουτζούρωμα από καπνιά φούρνου, ως αντιβασκανικό.
- Ο αγερμός, η επίσκεψη δηλαδή του «θιάσου» σε όλα τα σπίτια του χωριού, για ανταλλαγή ευχών και συλλογή εδεσμάτων, που θα φαγωθούν σε ομαδικό γεύμα.
- Ο χορός των τράγων. Οι τραγόμορφοι επιδίδονται σε εικονικά παλέματα, ενώ τα κρεμασμένα κουδούνια τους ηχούν ασταμάτητα.
- Η αροτρίαση, η ιερότερη στιγμή της ημέρας. Το παμπάλαιο αλέτρι οργώνει τρεις φορές την πλατεία του χωριού, ενώ ο θίασος σπέρνει σπόρους και τους θάβει.
- Ο γάμος, που προκαλεί άφθονο γέλιο. Στο τέλος, «γαμπρός και νύφη» ερωτεύονται κατάχαμα «τρεις φορές στο οργωμένο χώμα».
- Η κηδεία, ο θρήνος, η ανάσταση. Ένας νέος, που φονεύεται «για να μην πεθάνει από γεροντική αδυναμία», κηδεύεται, θρηνείται με μοιρολόγια, ανακαλείται στη ζωή και «αναστένεται για να δράσει πάλι ακμαίος», με συμβολισμούς την ανάσταση της φύσης και την άνοιξη - ζωή, μετά από το χειμώνα - θάνατο.
Στο Καρναβάλι της Νέδουσας οι επισκέπτες δεν θεωρούνται θεατές, αλλά συνεορταστές, που συμμετέχουν καθ’ όλη τη διάρκειά του.