Το «Βατερλό» των αποκρατικοποιήσεων - Πώς ο στόχος για 50 δισ. ευρώ «κουρεύτηκε» σε μόλις 2,9 δισ. ευρώ

Του Θανάση Παπαδή

Οταν τον Φεβρουάριο του 2011, σε αίθουσα της Αίγλης του Ζαππείου, οι εκπρόσωποι της τρόικας ανακοίνωναν πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, παρακάμπτοντας τον τότε υπουργό Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου, ύψους 50 δισ. έως το 2015, κάποιοι στην αίθουσα τότε είχαν αναρωτηθεί «από πού θα βρεθούν τόσα λεφτά, μήπως πουλήσουμε την Ακρόπολη;» Τελικά, δεν πουλήθηκε η Ακρόπολη και αντί 50 δισ. έσοδα, μέχρι στιγμής έχουν εισρεύσει στα κρατικά ταμεία μόλις 2,9 δισ.! Ο νέος στόχος, διά στόματος του υπουργού Οικονομικών Γκ. Χαρδούβελη, μέχρι το τέλος του 2016, είναι πλέον 9,7 δισ. Αν θεωρήσουμε δεδομένο ότι τα project που έχουν ολοκληρωθεί, από την πλευρά του ΤΑΙΠΕΔ, αλλά είναι ακόμη σε εκκρεμότητα, κλείσουν χωρίς να υπάρξουν εκπλήξεις (Ελληνικό, ΔΕΣΦΑ και Αστέρας Βουλιαγμένης), τότε απαιτούνται επιπλέον 4,8 δις από project που ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη ή θα ξεκινήσουν το αμέσως προσεχές διάστημα.

Αβεβαιότητα
Με τη σημερινή κατάσταση ο νέος στόχος που τίθεται ανήκει μάλλον στη σφαίρα της φαντασίας, με δεδομένο ότι στην Ελλάδα η πολιτική αβεβαιότητα θα παραμείνει τουλάχιστον μέχρι τον προσεχή Μάρτιο.

Αν κανείς αναζητήσει τα αίτια της «αποτυχίας» σε όποιον στόχο και αν έχει τεθεί για το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, θα πρέπει να εστιάσει τα εξής:

• Η Ελλάδα δεν ήταν έτοιμη να προχωρήσει σε ευρύτατο πρόγραμμα πώλησης ή αξιοποίησης περιουσιακών στοιχείων και αυτό διότι το θεσμικό πλαίσιο ήταν ελλιπές και χρειαζόταν μία σειρά παρεμβάσεων, που ακόμη και σήμερα δεν έχουν ολοκληρωθεί, έστω και αν έχουν γίνει οι περισσότερες από αυτές.
• Η πώληση περιουσιακών στοιχείων στην Ελλάδα αποτελεί μαζί με τη φράση «απόλυση δημοσίων υπαλλήλων» ταμπού. Οι περισσότεροι πολιτικοί τις απορρίπτουν, όχι βέβαια γιατί θέλουν το συμφέρον της χώρας, αλλά κυρίως γιατί θα εκλείψει ένας «στίβος» εξυπηρέτησης ημετέρων, που στο παρελθόν, αλλά στο παρόν, καλύπτει «πάγιες και διαρκείς πολιτικές ανάγκες».
• Κανένα πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων σε καμία χώρα του κόσμου δεν μπορεί να γίνει σε χρόνο μηδέν. Αν βγουν προς πώληση πολλά asset μαζί, τότε δεν μπορεί να επιτευχθεί η επιθυμητή τιμή και βέβαια κανένας άμεσα σχετιζόμενος με το πρόγραμμα δεν πρόκειται να βάλει την υπογραφή του.
• Κάποιοι σαμποτάρουν το πρόγραμμα με σειρά προσφυγών στα δικαστήρια, τις περισσότερες φορές με αστήρικτες δικαιολογίες, που όμως πήγαν πίσω ή ματαίωσαν συγκεκριμένα projects (π.χ. Ελληνικό, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ).
• Διάφορα όργανα κωλυσιεργούσαν στην έκδοση αποφάσεων ή ζητούσαν υπερβολικές εγγυήσεις για να ανάψουν το «πράσινο φως» ώστε να ολοκληρωθεί μία πώληση ή παραχώρηση (π.χ Ελεγκτικό Συνέδριο).
• Οι εταίροι της Ελλάδος όχι μόνο δεν στήριξαν, αλλά πολλές φορές εμπόδισαν την ολοκλήρωση συγκεκριμένων αποκρατικοποιήσεων (π.χ ΔΕΠΑ).
• Οπως είπε στη Βουλή ο εντεταλμένος σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ, Ανδρέας Ταπρατζής, «δεν κάνουν και ουρά οι επενδυτές για να αγοράσουν ελληνικά asset». Και αυτό είναι ίσως το μεγαλύτερο εμπόδιο για την ομαλή πορεία του προγράμματος. Οι επενδυτές χρειάζονται σιγουριά και σταθερό περιβάλλον. Και αυτό στην Ελλάδα δεν υπάρχει. Οι νόμοι, κυρίως οι φορολογικοί, αλλάζουν με εκπληκτική ταχύτητα, ενώ η αντιπολίτευση μέχρι πρόσφατα απειλούσε ότι ματαιώσει οποιαδήποτε αποκρατικοποίηση.

Νέος μαραθώνιος
Στο επόμενο χρονικό διάστημα, ανεξάρτητα αν θα μπορέσει να το κάνει ή όχι, το ΤΑΙΠΕΔ ετοιμάζεται για έναν μαραθώνιο. Ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη 18 διαγωνισμοί με κυριότερους αυτούς των περιφερειακών αεροδρομίων (δίπλα σχετικό ρεπορτάζ), του ΟΛΠ, του ΟΛΘ και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Το «αγκάθι» που υπάρχει ειδικά για τους δύο τελευταίους είναι η δυναμική παρουσία στους διαγωνισμού των Ρώσων. Με δεδομένο το γεγονός ότι οι σχέσεις της Δύσης με τη Ρωσία δεν βρίσκονται και στο καλύτερο δυνατό τους σημείο. Ήδη, οι Ρώσοι δηλώνουν μεν «παρών» στη διαδικασία, ωστόσο μιλούν ανοικτά για πιθανά εμπόδια που θα βάλουν Ε.Ε. και ΗΠΑ.

Πριν βέβαια περάσει το ΤΑΙΠΕΔ στο επόμενο στάδιο, θα πρέπει να επιλύσει τις εκκρεμότητες που υπάρχουν και οι οποίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Κορυφαία εξ αυτών είναι το Ελληνικό. Το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει εγείρει σοβαρές αντιρρήσεις για τη διαγωνιστική διαδικασία, ενώ αναμένεται η εκδίκαση της ένστασης που έχει κάνει το ΤΑΙΠΕΔ. Πάντως, όλα δείχνουν ότι το συγκεκριμένο project θα καθυστερήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα και εξαιτίας του πολιτικού κλίματος, μόνο ως δεδομένη δεν θα πρέπει να θεωρείται η ολοκλήρωσή του. Για τη ΔΕΣΦΑ τα πράγματα ίσως είναι πιο εύκολα και εκτός μεγάλης έκπληξης θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέσα στο έτος. Τέλος, σε ό,τι αφορά τον Αστέρα της Βουλιαγμένης, το ζήτημα είναι θέμα ημερών και καθαρά τυπικό, χωρίς να αναμένεται κάποια αρνητική έκπληξη.

Ακίνητα Διπλό σχέδιο αξιοποίησης

Διπλό σχέδιο για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου με σκοπό την είσπραξη 400 εκατ. ευρώ, θέτει σε εφαρμογή το ΤΑΙΠΕΔ. Το πρώτο μέρος του σχεδίου θα περιλαμβάνει την ίδρυση εταιρείας η οποία θα μετοχοποιηθεί και θα μπορεί να πωληθεί σε ιδιώτες, ενώ το δεύτερο μέρος αφορά στην τιτλοποίηση ακινήτων. Μιλώντας στο Bloomberg ο εντεταλμένος σύμβουλος του Ταμείου Ανδρέας Ταπραντζής, είπε ότι σε πρώτη φάση η εταιρεία ακινήτων του Δημοσίου θα μπορούσε να συγκεντρώσει 300 ακίνητα, ενώ αργότερα θα μπορεί να πωλήσει και τιτλοποιημένα ομόλογα που θα στηρίζονται στις συγκεκριμένες ιδιοκτησίες.

«Αυτή η κίνηση είναι σημαντική για να υπάρξουν επενδύσεις στην Ελλάδα, αλλά και για την κοινωνία, όχι μόνο λόγω του άμεσου κέρδους, αλλά γιατί θα φέρει κεφάλαια στην πραγματική οικονομία της Ελλάδας. Η ιδέα είναι να δημιουργηθεί ένα επενδυτικό όχημα που θα προσκαλέσει διάφορους θεσμικούς επενδυτές να έρθουν στην Ελλάδα, από private equity funds ως hedge funds. Επίσης προσφέρει στους επενδυτές έναν ασφαλή τρόπο να επενδύσουν στα ακίνητα», συμπληρώνει.

Εάν το πρότζεκτ πετύχει τότε το ΤΑΙΠΕΔ θα επιχειρήσει να το επαναλάβει, αφού κατέχει άλλα 1.000 ακίνητα τα οποία θα μπορούσαν επίσης να τιτλοποιηθούν, αναφέρει ο κ. Ταπραντζής.

πηγή