AΠO την Παρασκευή 1η Απριλίου τίθεται σε ισχύ η ρύθμιση που προβλέπει ότι τα φορολογικά στοιχεία αξίας άνω των 3.000 ευρώ, τα οποία εκδίδονται για την πώληση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών σε ιδιώτες, θα εξοφλούνται αποκλειστικά μέσω τραπεζών, με χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες και με επιταγές. Από 1.1.2012 το κατώτατο ποσό θα μειωθεί στα 1.500 ευρώ.
Το Yπουργείο Οικονομικών δημοσιοποίησε ενημερωτικό σημείωμα με οδηγίες και διευκρινίσεις για την εφαρμογή του μέτρου, το πλήρες κείμενο του οποίου έχει ως εξής:
Α. Ειδικός τρόπος εξόφλησης
Αλλάζει από 1/4/2011, το καθεστώς στις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων και ιδιωτών, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην ΠΟΛ.1027/9.2.2011 «Τρόπος εξόφλησης ορισμένων συναλλαγών με ιδιώτες, κατ' εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 3 του άρθρου 20 του ν. 3842/2010 (ΦΕΚ. Α 58/23.4.2010)».
Συγκεκριμένα, από την Παρασκευή τίθεται σε ισχύ η ρύθμιση που προβλέπει ότι:
Φορολογικά στοιχεία, αξίας άνω των 3.000 ευρώ, που εκδίδονται από επιτηδευματίες, για πώληση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών σε ιδιώτες, εξοφλούνται από τους λήπτες αυτών αποκλειστικά:
• μέσω τραπέζης, με χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες του αγοραστή των αγαθών/λήπτη των υπηρεσιών ή
• μέσω τραπεζικού λογαριασμού ή
• με επιταγές.
Δηλαδή δεν επιτρέπεται η εξόφληση των συγκεκριμένων συναλλαγών με μετρητά, εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων (βλέπετε σχετικά κατωτέρω Κεφ. Δ).
Ως αξία συναλλαγής, για την εφαρμογή του ειδικού τρόπου εξόφλησης, νοείται το συνολικό ποσό της αξίας της συναλλαγής, συμπεριλαμβανομένου και του ΦΠΑ.
Επισημαίνεται ότι το ανωτέρω όριο, σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στην παρ. 3 του άρθρου 20 του ν. 3842/2010, ήταν 1.500 ευρώ, όμως το οικονομικό επιτελείο αποφάσισε να αυξηθεί το ποσό, προκειμένου να διευκολυνθούν οι υπόχρεοι κατά την πρώτη εφαρμογή του μέτρου. Για τον λόγο άλλωστε αυτό, με σχετική υπουργική απόφαση, ορίζεται ως κατώτερο όριο συναλλαγής το ποσό των 3.000 ευρώ για το έτος 2011 και το ποσό των 1.500 ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 2012.
Β. Πεδίο εφαρμογής
Ο ειδικός τρόπος εξόφλησης εφαρμόζεται, εκτός των εξαιρετικών περιπτώσεων (βλέπετε κατωτέρω Κεφ. Δ), στις κάτωθι συναλλαγές:
1) Περίπτωση πώλησης σε ιδιώτη και ταυτόχρονη εξόφληση του φορολογικού στοιχείου
Είναι η πιο συνηθισμένη μορφή συναλλαγής και εφόσον υπερβαίνει τις 3.000 ευρώ (ή 1.500 ευρώ από 1/1/2012 ), εμπίπτει στις υποχρεώσεις του ειδικού τρόπου εξόφλησης.
2) Περίπτωση είσπραξης προκαταβολών ή τμηματικών καταβολών
Προκαταβολές που εισπράττονται ή τμηματικές καταβολές, που αφορούν συναλλαγές ύψους άνω των 3.000 ευρώ (ή 1.500 ευρώ από 1/1/2012), εμπίπτουν στις υποχρεώσεις του ειδικού τρόπου εξόφλησης, ανεξαρτήτως του ποσού εκάστης τμηματικής καταβολής ή προκαταβολής. Δηλαδή ο ειδικός τρόπος εξόφλησης καθορίζεται από το ύψος της συναλλαγής (ποσό εκδοθέντος φορολογικού στοιχείου) και όχι από τον τρόπο διακανονισμού της είσπραξης (τμηματική καταβολή).
3) Περίπτωση πώλησης αγαθών σε ιδιώτη «με ανταλλαγή»
Σε περίπτωση πώλησης αγαθών (όπως οχήματα κ.λπ.) σε ιδιώτη «με ανταλλαγή», εξοφλείται από τον ιδιώτη - αγοραστή, με τον ειδικό τρόπο που αναφέρεται ανωτέρω, η διαφορά της αξίας που προκύπτει από τον συμψηφισμό των αμοιβαίων ανταπαιτήσεων, εφόσον αυτή υπερβαίνει το ισχύον, κάθε φορά, όριο.
4) Περίπτωση αλλαγής λιανικώς πωληθέντων αγαθών
Σε περίπτωση αλλαγής λιανικώς πωληθέντων αγαθών, η αξία των οποίων προηγουμένως έχει εξοφληθεί, για τη νέα απόδειξη λιανικής πώλησης που εκδίδεται, εφαρμόζεται ο ειδικός τρόπος εξόφλησης που αναφέρεται ανωτέρω, εφόσον η διαφορά της αξίας που προκύπτει από τον συμψηφισμό των αμοιβαίων ανταπαιτήσεων, υπερβαίνει το ισχύον, κάθε φορά, όριο.
5) Περίπτωση επιστροφής αγαθών και μεταγενέστερος συμψηφισμός της απαίτησης του ιδιώτη με επόμενη αγορά αγαθών
Σε περίπτωση επιστροφής αγαθών, εφόσον μεταγενέστερα η απαίτηση του ιδιώτη συμψηφισθεί με επόμενη αγορά αγαθών, εφαρμόζεται ο ειδικός τρόπος εξόφλησης που αναφέρεται ανωτέρω, εφόσον η διαφορά της αξίας που προκύπτει από τον συμψηφισμό των αμοιβαίων ανταπαιτήσεων, υπερβαίνει το ισχύον, κάθε φορά, όριο.
6) Περίπτωση συναλλαγής που εξοφλείται, μερικώς ή ολικώς, με εκχώρηση από τον ιδιώτη προϊόντος δανείου
Σε περίπτωση συναλλαγής που εξοφλείται, μερικώς ή ολικώς, με εκχώρηση από τον ιδιώτη προϊόντος δανείου που βαρύνει αυτόν, με κατάθεση του σχετικού ποσού στον λογαριασμό του πωλητή - επιτηδευματία, εφαρμόζεται ο ειδικός τρόπος εξόφλησης που αναφέρεται ανωτέρω, για το τυχόν υπολειπόμενο ποσό, ανεξαρτήτως αξίας, εφόσον η τιμολογούμενη αξία της συναλλαγής υπερβαίνει το ισχύον, κάθε φορά, όριο της παρούσας.
Γ. Περιπτώσεις συναλλαγών εκτός πεδίου εφαρμογής
Δεν εμπίπτουν στον ειδικό τρόπο εξόφλησης οι εξής περιπτώσεις συναλλαγών:
1) Συναλλαγές για τις οποίες τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 4 του άρθρου 13 του Κ.Β.Σ.
Αφορά τις κάτωθι περιπτώσεις:
α) Πωλήσεις ακινήτων, βιομηχανοστασίων, πλοίων, αυτοκινήτων, αεροσκαφών και λοιπών μηχανημάτων, εφόσον συντάσσονται συμβόλαια μεταβίβασης, καθώς και στις πωλήσεις μετοχών, παραγώγων, ομολογιών, ομολόγων, εντόκων γραμματίων και λοιπών συναφών.
β) Πωλήσεις ύδατος μη ιαματικού, αεριόφωτος, ηλεκτρικού ρεύματος, θερμικής ενέργειας ή παροχής τηλεπικοινωνιακών, ταχυδρομικών, τραπεζικών, χρηματιστηριακών, χρηματοδοτικών εργασιών, καθώς και στις περιπτώσεις είσπραξης ανταποδοτικών τελών και λοιπών συναφών δικαιωμάτων από το Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ., Ο.Τ.Α., δημοτικές επιχειρήσεις και επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, εφόσον από τα ανωτέρω πρόσωπα εκδίδονται άλλα έγγραφα που περιλαμβάνουν τα στοιχεία του τιμολογίου, εκτός της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας του αντισυμβαλλομένου και αντίτυπο αυτών των εγγράφων παραδίδεται στον πελάτη), εφόσον από τις επιχειρήσεις πώλησης των ειδών ή παροχής των υπηρεσιών αυτών ή από τα πρόσωπα είσπραξης ανταποδοτικών τελών, εκδίδονται άλλα έγγραφα, που περιλαμβάνουν τα στοιχεία της απόδειξης λιανικής πώλησης ή παροχής υπηρεσιών και αντίτυπο αυτών των εγγράφων παραδίδεται στον πελάτη, καθώς και στην είσπραξη αμοιβής από συμβολαιογράφο, εφόσον η αμοιβή του αναγράφεται στο συμβόλαιο για το οποίο εισπράττεται.
2) Αγορές αγαθών ή υπηρεσιών, που το αντίτιμο της αξίας καλύπτεται με επιμέρους διαδοχικές καταβολές (προκαταβολές), διαφορετικών προσώπων από τον τελικό καταναλωτή
Αγορές αγαθών ή υπηρεσιών, που το αντίτιμο της αξίας καλύπτεται με επιμέρους διαδοχικές καταβολές (προκαταβολές), διαφορετικών προσώπων από τον τελικό καταναλωτή. Το τυχόν επιπλέον, μη καλυπτόμενο κατά τα ως άνω ποσό, εξοφλείται με βάση ειδικό τρόπο εξόφλησης, εφόσον η συνολική αξία της συναλλαγής υπερβαίνει το ισχύον όριο (π.χ. αγορά αγαθών από ιδιώτη μέσω «λίστας γάμου» κ.λπ.).
Δ. Περιπτώσεις συναλλαγων σε ημέρες και ώρες μη λειτουργίας των τραπεζών ή με πρόσωπα/ιδιώτες που για αντικειμενικούς λόγους δεν είναι δυνατή ή από μέρους τους η εφαρμογή του ειδικού τρόπου εξόφλησης
1) Προϋποθέσεις εφαρμογής
Σε εξαιρετικές περιπτώσεις συναλλαγών που διενεργούνται:
α) Σε ημέρες και ώρες μη λειτουργίας των τραπεζών ή
β) Με πρόσωπα - ιδιώτες που για αντικειμενικούς λόγους δεν είναι δυνατή η από μέρους τους εξόφληση, με τον ειδικό τρόπο που αναφέρεται ανωτέρω.
Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να καταβάλλονται μετρητά ή να παραδίδονται συναλλαγματικές, οι οποίες εξοφλούνται εκτός τραπεζικού συστήματος, εφόσον ακολουθείται εκ μέρους της επιχείρησης η κάτωθι διαδικασία.
2) Ακολουθούμενη ειδική διαδικασία
• Eκδοση λογιστικού παραστατικού «απόδειξη είσπραξης μετρητών ή παραλαβής αξιόγραφων».
Από τον επιτηδευματία - πωλητή, κατά τον χρόνο είσπραξης μετρητών ή παραλαβής συναλλαγματικών (εκτός τραπεζικού συστήματος) από τον πελάτη - ιδιώτη, εκδίδεται λογιστικό παραστατικό «απόδειξη είσπραξης μετρητών ή παραλαβής αξιόγραφων».
Η ως άνω απόδειξη εκδίδεται αθεώρητη από διπλότυπο, τουλάχιστον, στέλεχος και εφόσον είναι μηχανογραφική δεν απαιτείται η σήμανση αυτής μέσω Ε.Α.Φ.Δ.Σ.Σ.
Στο περιεχόμενο αυτής αναγράφονται το ποσό, ο τρόπος εξόφλησης, η αιτιολογία της είσπραξης (π.χ. προκαταβολή, τμηματική καταβολή, εξόφληση) και ο αύξων αριθμός του παραστατικού (εφόσον έχει προηγηθεί η έκδοση αυτού).
Επί προκαταβολών, πριν την έκδοση του φορολογικού στοιχείου, αναγράφονται τα αντίστοιχα στοιχεία του οικείου ταμειακού παραστατικού, εφόσον εκδίδεται από την επιχείρηση.
• Υποχρέωση κατάθεσης του εισπραχθέντος ποσού σε τράπεζα.
Ο επιτηδευματίας υποχρεούται το ποσόν των μετρητών, που εισπράττει κατά τον χρόνο έκδοσης της προαναφερόμενης απόδειξης ή κατά τον χρόνο εξόφλησης των συναλλαγματικών, να το καταθέσει εντός δύο (2) εργάσιμων ημερών από την έκδοσή τους, σε τραπεζικό λογαριασμό που τηρεί σε οποιαδήποτε αναγνωρισμένη τράπεζα ή πιστωτικό οργανισμό.
• Συσχετισμός των εκδιδόμενων παραστατικών.
Τα εκδιδόμενα τραπεζικά παραστατικά συσχετίζονται από τον επιτηδευματία με τις «αποδείξεις είσπραξης μετρητών ή παραλαβής αξιόγραφων» που αφορούν.
• Υποχρέωση διαφύλαξης των εκδιδόμενων παραστατικών.
Οι εκδιδόμενες «αποδείξεις είσπραξης μετρητών ή παραλαβής αξιόγραφων», καθώς και τα τραπεζικά παραστατικά από τα οποία προκύπτουν τα δεδομένα της κατάθεσης, διαφυλάσσονται με ευθύνη του υπόχρεου, για όσο χρόνο προβλέπουν οι διατάξεις του άρθρου 21 του Κ.Β.Σ. «2. Τα βιβλία, οι οπτικοί δίσκοι και γενικά όλα τα ηλεκτρομαγνητικά μέσα στα οποία αποθηκεύονται δεδομένα βιβλίων, για τα οποία δεν υπάρχει υποχρέωση εκτύπωσής τους, τα στοιχεία που ορίζονται από τον Κώδικα αυτό, καθώς και τα λοιπά δικαιολογητικά των εγγραφών στα βιβλία διατηρούνται στον εκάστοτε οριζόμενο από τις σχετικές φορολογικές διατάξεις χρόνο παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για επιβολή φόρου. Τα βιβλία και τα στοιχεία αυτά διατηρούνται οπωσδήποτε όσο χρόνο εκκρεμεί σχετική υπόθεση ενώπιον των Διοικητικών Δικαστηρίων ή του Συμβουλίου της Επικρατείας».
Ε. Κυρώσεις σε περίπτωση μη εφαρμογής
Για πράξεις ή παραλείψεις της εφαρμογής του προβλεπόμενου ανωτέρω του ειδικού τρόπου εξόφλησης που διαπιστώνονται σε διαφορετικό χρόνο εντός της ίδιας διαχειριστικής περιόδου επιβάλλεται ιδιαίτερο πρόστιμο, ανά φορολογικό έλεγχο, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 2523/1997. (Aρθρο 4, Πρόστιμα)
1. Τα πρόσωπα που παραβαίνουν τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από την κείμενη φορολογική νομοθεσία υπόκεινται για κάθε παράβαση σε πρόστιμο που ορίζεται από εκατόν δεκαεπτά (117) ευρώ μέχρι χίλια εκατόν εβδομήντα (1.170) ευρώ. Το πρόστιμο αυτό επιβάλλεται στις περιπτώσεις που δεν προβλέπεται η επιβολή πρόσθετου φόρου ή δεν προκύπτει ποσό φόρου για καταβολή.
