Νίκος Καζαντζάκης: «Απαλλάχτηκα απ’όλες τις ανταμοιβές πού δίνουν τα στρατόπεδα»

Νίκος Καζαντζάκης: Κόρινθος, 14/4/2013

«Απαλλάχτηκα απ’όλες τις ανταμοιβές πού δίνουν τα στρατόπεδα»

Στην επιστολή του μεγάλου Στοχαστή και Δημιουργού Ν. Καζανζάκη προς τον Νικ. Πάτρα, εκδότη της εφημερίδας «Κήρυκας», με ημερομηνία 18-6-1933, συναντάμε την ουσία του αγώνα και της αγωνίας του:

«Η ακόρεστη τραγική, όχι περιέργεια, μα επαφή με τη ζωή και με τα μεγάλα προβλήματα του καιρού μας είναι το κέντρο του εσωτερικού μου στροβίλου. Κ’επειδή είμαι «ελέφτερος άνθρωπος» μπορώ και διακρίνω πως κ’οι πιο παράταιρες σήμερα προσπάθειες, από τον μπολσεβικισμό ίσαμε τον φασισμό, συνεργάζουνται χωρίς να το ξέρουν και να το θέλουν. Γι’αφτό ό,τι κι αν γράψω δε μπορεί να αρέσει σε καμία παράταξη. Παρακαλώ και τους φασίστες και τους μπολσεβίκους να με διαγράψουν από τα τεφτέρια τους. Είναι ολότελα

αντίθετο στη φύση μου ν’ανήκω σε συμμορία ή σε κοπάδι».

 Σ’αυτό το απόσπασμα του γράμματος διακρίνει κανείς την πολιτική σκέψη και στάση του ποιητή. Διακηρύσσει ο ίδιος διαρκώς ότι δεν έχει στρατευθεί σε κανένα θεσμό.

Είναι όμως η ζωή και το έργο του μια Κραυγή, ένα συνεχές κάλεσμα για την ελευθερία, για την αξιοπρέπεια του ανθρώπου.

«Οι περισσότερες γεννήθηκαν στην Ελλάδα

Δύο οι πιο τρανές:

Η ελευθερία κι η αξιοπρέπεια του ανθρώπου»

Αναφέρει στον πρόλογο του Καπετάν Μιχάλη.

Μας καλεί και προσκαλεί σ’ένα διαρκή αγώνα, σ’ένα Ανήφορο, σε μια προσπάθεια χωρίς τέρμα, για την αναζήτηση της ουσίας, της ουσίας της ελευθερίας, εκεί όπου θα απουσιάζει ο φόβος και η ελπίδα. Εκεί όπου η σάρκα γίνεται πνεύμα. Χωρίς να προϋποθέτει και να μην καταδέχεται την ανταμοιβή. Η ουσία του Θεού μας είναι ο αγώνας για την ελευθερία, αναφέρει στην Ασκητική. Για να περάσει από πολλά θεολογικά στάδια. Ένα φύλλο δένδρου, είναι γι’αυτόν μία ζωντανή μαρτυρία του θαύματος της Δημιουργίας. Αναζητούσε συνέχεια τον Θεό. Τον γοήτευε ο Χριστός, ο βίος Του, τα πάθη Του, κατανοώντας τα ως κραυγή ενός συνεχούς αγώνα, μιας διαρκούς άθλησης. Στον αγώνα αυτό αναζητούμε, οι άνθρωποι, το ουσιώδες, υπερβαίνουμε το καθημερινό και το φυσιολογικό.

«Είμαι ένα πλάσμα εφήμερο, αδύναμο καμωμένο από λάσπη και ονείρατα. Μα μέσα μου νιώθω να στροβιλίζονται όλες οι δυνάμεις του Σύμπαντος»

γράφει στην Ασκητική του.    

Αυτές τις συμπαντικές δυνάμεις είχε μέσα του και μ’αυτές συνέθεσε. Συνέθεσε από τα αντίθετα. Από την άρνηση στην κατάφαση και το αντίστροφο. Από τη θέση στην αντίθεση και το αντίστροφο. Από την απόρριψη στην αποδοχή και το αντίστροφο.

Από τον ηρωικό μηδενισμό στον υλισμό και το αντίστροφο. Με όλα αυτά συνέθεσε ένα ιδεαλισμό, ένα ιδιόμορφο θεσμό και ασκητισμό. Ανάπνεε λοιπόν το οξυγόνο μιας αχαλίνωτης περιπλάνησης – αυτή ήταν η ζωή του-. Τα αποτυπώνει όλα αυτά στη διαλεκτική του πορεία. Πορεία η οποία βασίστηκε στις Ιδέες. Ανεξάρτητα από ανηφορικούς ατραπούς και αρκετές φορές αδιεξόδους που ακολούθησε.

Αυτός ήταν ο Καζαντζάκης, ένα ανήσυχο πνεύμα. τιμητής και εργάτης του πνεύματος. Πολίτης του κόσμου, που γρήγορα καταλάβαινε ότι δεν τον χωρούσε ο τόπος όπου πήγαινε. Έτσι ήταν ένας αιώνιος στοχαστής και αναζητητής. Συγχρόνως εξέφραζε τον καθημερινό άνθρωπο πού είναι συνεπής με τις ιδέες του, μιας  και ο ίδιος έκανε τον στοχασμό πράξη, την πενία αρχοντιά, το μηδενισμό αγώνα, τη ζωή αξιοπρέπεια και ελευθερία.

Και μας προτείνει:

«Η φυγή δεν είναι νίκη,

τ’όνειρο είναι τεμπελιά

και μόνο το έργο μπορεί να χορτάσει την ψυχή

και να σώσει τον κόσμο».

Απ’όλα λοιπόν προκύπτει πόσο επίκαιρος, σύγχρονος και διαχρονικός είναι ο Νίκος Καζαντζάκης.

Αυτές οι αρετές του μαζί με άλλα παρουσιάστηκαν με σαφή και επιτυχημένο τρόπο από εκλεκτούς ομιλητές, τον κο Γεώργιο Στασινάκη, πρεσβευτή Ελληνισμού, ιδρυτή και πρόεδρο της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη και την κα Νίκη Σταύρου, διευθύντρια των εκδόσεων Νίκος Καζαντζάκης, στην εκδήλωση της 14/4/2013, στην Κόρινθο. Ήταν μια πρωτοβουλία του δραστήριου συλλόγου Κρητών Κορινθίας «ο Ψηλορείτης».

Τους συγχαίρουμε και τους επαινούμε.  

Απόστολος Ε. Παπαφωτίου

Αντιπεριφερειάρχης Πελοποννήσου

Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.