Γράφει ο Θόδωρος
Σταυριανόπουλος
Εκπαιδευτικός - Περιφερειακός Σύμβουλος Μεσσηνίας
Η
ανάγκη για επανίδρυση του κράτους στις χώρες του αναπτυγμένου κόσμου έγινε
εξαιρετικά έντονη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Η πρόοδος στην
τεχνολογία, ιδιαίτερα στους τομείς της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών,
την ενοποίηση των παγκόσμιων αγορών και την απελευθέρωση της κίνησης κεφαλαίων,
επέβαλε νέες συνθήκες ανταγωνισμού μεταξύ των χωρών, των επιχειρήσεων και των
ατόμων. Εμείς ως χώρα είχαμε διαλέξει ως βηματισμό το σημειωτόν και την όπισθεν
καθώς και τα μεγάλα λόγια.
Σήμερα αν θέλουμε επανίδρυση της κοινωνίας, θα
πρέπει η κουλτούρα κυβερνητικής συνεργασίας να γίνει πλέον συστατικό στοιχείο του πολιτικού μας
συστήματος για την επόμενη χρονική περίοδο, αφού φαίνεται με πολύ πειστικό
τρόπο ότι έχει παρέλθει οριστικά το σχήμα μονοκομματικής διακυβέρνησης στη χώρα
μας.
Ο συνδικαλισμός, αλλά κυρίως το κομματικό
σύστημα, όπως είχε δομηθεί σ’ όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης, αποτελούσε
ένα σύστημα κλειστών ακροατηρίων, με την ανάπτυξη
των μηχανισμών ως βασικών εργαλείων της σύστασής τους και με μοναδικό σκοπό
την ανέλιξη των στελεχών τους. Αυτό δεν
βοήθησε να συμβεί η επανίδρυση ούτε στο κράτος, αλλά ούτε και στην κοινωνία.
Έτσι
ως αποτέλεσμα ήταν η διόγκωση της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς, η μειωμένη
παραγωγικότητα και η αναπόφευκτη εκρηκτική αύξηση του κόστους των δημοσίων
υπηρεσιών για την οικονομία. Αυτά τα χαρακτηριστικά θεωρήθηκαν η κύρια αιτία
της αντιοικονομικής, και αντικοινωνικής σε μεγάλο βαθμό, λειτουργίας των
δημόσιων υπηρεσιών.
Το ερώτημα που τίθεται είναι: Μπορεί να μετασχηματιστεί το όλο κομματικό
εποικοδόμημα, να αναιρέσει συστατικά του στοιχεία, να αντιστοιχηθεί στις
κοινωνικές διεργασίες και εξελίξεις και να οδηγήσει τη χώρα μέσα από μια νέα
αντίληψη διακυβέρνησης, στην οποία θα κυριαρχεί η συναίνεση, η σύνθεση των
απόψεων αλλά και η ουσιαστικοποίηση του πολιτικού λόγου και της πολιτικής
πράξης ;
Για τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου του κράτους,
πρέπει να γίνει σαφής διάκριση των επιτελικών αρμοδιοτήτων-δραστηριοτήτων του.
Θέλουμε κράτος «πλοηγό» ή κράτος «κωπηλάτη». Η ανωτέρω διάκριση
αρμοδιοτήτων-δραστηριοτήτων στη χώρα μας ήταν και είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη.
Το κράτος παραδοσιακά λειτουργεί ταυτόχρονα ως «πλοηγός» και ως «κωπηλάτης»,
συνθέτοντας ένα εξαιρετικά σύνθετο μόρφωμα, που παραμένει περίπλοκο υπό την
επίδραση αλλεπάλληλων νομοθετικών ρυθμίσεων, ταξικών συμφερόντων και κομματικών
επιδιώξεων. Οι όποιες μεταρρυθμίσεις γίνονταν, είχαν σαν στόχο να μετατρέψουν
το κράτος από «πλοηγό» σε «κωπηλάτη» και αντιστρόφως.
Στο
νέο κράτος, κεντρική επιδίωξη πρέπει να είναι η εξυπηρέτηση των συμφερόντων των
φορολογουμένων πολιτών (που είναι και οι βασικοί χρηματοδότες της δημόσιας
υπηρεσίας) και όχι των συμφερόντων των δημοσίων υπαλλήλων. Όσον αφορά τις
κρατικές δημόσιες υπηρεσίες, πρέπει να υπάρχουν συστήματα μέτρησης της
αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας τους. Στη χώρα μας, η μέτρηση και η
αξιολόγηση της απόδοσης αυτών των υπηρεσιών συνήθως δεν εξετάζονται. Οι
Διοικήσεις των Οργανισμών και των κρατικών υπηρεσιών να απολογούνται για το
αποτέλεσμα επίσης δεν συνηθίζεται. Στο παρελθόν οι Διοικήσεις έπαιρναν αυξήσεις
και bonus ακόμα και στις περιπτώσεις που τα έσοδα των Οργανισμών
τους πάτωναν! Απαιτείται η εφαρμογή μιας στρατηγικής σαφών
στόχων-κινήτρων-επιβραβεύσεων και κυρώσεων.
Όπως διαμορφώνεται σήμερα ο κομματικός χάρτης, στις επόμενες εκλογές θα
υπάρχουν δύο σχετικά μεγάλα κόμματα (ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ.). Το πρώτο από πλευράς
εκλογικής δύναμης κόμμα θα έχει τον πρώτο λόγο για το σχηματισμό κυβέρνησης
πάντα με τη συνέργεια και άλλων μικρότερων κομμάτων. Αν δεν καλλιεργηθεί και
δεν κατακτηθεί τώρα μια κουλτούρα
κυβερνητικής συνεργασίας μέσα από τις κοινωνικές διεργασίες και τις
ιδεολογικές ζυμώσεις και αναζητήσεις, δεν μπορεί να σχηματοποιηθεί ως ένα
έτοιμο σχέδιο που θα «ανακαλυφθεί» κατά τη διάρκεια της όποιας διακυβέρνησης.
Κατά τη γνώμη μου η λύση στο πρόβλημα της χώρας δεν βρίσκεται σε μονοκομματικές
αλήθειες ούτε σε αγωνιστικούς ανέξοδους παλιάς κοπής βερμπαλισμούς· βρίσκεται
στην ενίσχυση των κοινωνικών κινημάτων για εμβάθυνση της δημοκρατίας, στη
σύνθεση και διαμόρφωση ενός «προγράμματος» που θα βγάλει το συντομότερο δυνατό
τη χώρα από το σκοτάδι της ύφεσης και που θα θέσει στην πρώτη γραμμή την στήριξη των ευρέων πλέον κοινωνικών στρωμάτων
που έχουν βρεθεί στη σκοτεινή πλευρά της απόλυτης φτώχειας, της ασύνορης
ανέχειας και της απώλειας κάθε ελπίδας.
ΥΓ1. Κάποιοι που χθες
διόριζαν πελατειακά και ψηφοθηρικά σήμερα είναι «fan» των απολύσεων.
ΥΓ2. Πως είναι δυνατόν
πολλοί από αυτούς που μας οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση να είναι σήμερα
υπουργοί και να προσπαθούν για την «σωτηρία μας!».
ΥΓ3. Οι 153 βουλευτές «της συμμαχίας» είναι επισφαλές ως σύνολο,
γι’ αυτό οι εθνικές εκλογές θα είναι διαρκώς «προ των πυλών».
