Σε ερώτηση που κατέθεσε η βουλευτής Μεσσηνίας Νάντια Γιαννακοπούλου στην Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και στον Υπουργό Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας αναφέρει ότι το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων έχει πάρει, δυστυχώς, τεράστιες διαστάσεις, ενώ υπάρχουν μεγάλα προβλήματα στην εφαρμογή και την πρόοδο των ισχυόντων Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, κάτι που βέβαια δεν είναι καθόλου ευχάριστο, αν σκεφτούμε ότι οι τάσεις δείχνουν ότι τα σκουπίδια μας αυξάνονται, άρα το πρόβλημα θα εντείνεται μέρα με τη μέρα. Είναι ανησυχητικά τα φαινόμενα που εμφανίζονται και στη χώρα μας, όπου τα απορρίμματα γίνονται πεδίο ανταγωνισμού «τεχνολογιών» για την ακρίβεια λόγω οικονομικών συμφερόντων. Σε συνάρτηση των παραπάνω, είναι γεγονός, πλέον, ότι μεγάλο ποσοστό από τα ανακυκλώσιμα υλικά θάβονται στις χωματερές διότι δεν μπορούν να επεξεργαστούν. Χαρακτηριστικά, από το εργοστάσιο μηχανικής ανακύκλωσης των Άνω Λιοσίων που δέχεται σύμμεικτα απορρίμματα παράγονται εναλλακτικά καύσιμα για τις τσιμεντοβιομηχανίες που όμως καταλήγουν στο τέλος στον ΧΥΤΑ, καθώς οι τελευταίες δεν ενδιαφέρονται να απορροφήσουν αυτό το καύσιμο. Επίσης, το 25% των σκουπιδιών που πετιούνται στους μπλε κάδους της ανακύκλωσης, καταλήγουν τελικά στη χωματερή αφού δεν έχουν τη δυνατότητα επιπλέον επεξεργασίας.
Βέλτιστη τεχνική διαχείρισης των αστικών απορριμμάτων είναι, αναμφισβήτητα, αυτή της αποτροπής δημιουργίας αποβλήτων, με δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του πληθυσμού, ενώ ως αναγκαία για τα εναπομείναντα απόβλητα κρίνεται η τεχνική της υγειονομικής απόθεσης/ταφής. Για την πολιτεία, οι τομείς προτεραιότητας πρέπει να είναι: α) η ελαχιστοποίηση του όγκου και της ποιότητας των αποβλήτων, β) η ανακύκλωση και γ) η υγειονομική απόθεση υπολειμμάτων. Συνεπώς, η υλοποίηση βέλτιστης πρακτικής διαχείρισης των απορριμμάτων είναι ένας συνδυασμός ευαισθησίας και ευσυνειδησίας του κάθε πολίτη και οργάνωσης και λειτουργίας του κράτους. Αφενός, βέβαια, ο πρώτος διαχωρισμός που πραγματοποιείται από τους δημότες, ειδικά στην Ελλάδα, δεν είναι καθόλου αξιόπιστος οπότε τα απορρίμματα οδηγούνται σε εγκαταστάσεις διαλογής, μηχανικής ή χειροκίνητης. Αφετέρου, η ολοκληρωμένη διαχείριση απαιτεί τη δημιουργία σημαντικών βιομηχανικών μονάδων με όχι αμελητέες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Ωστόσο, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η απόδοση των συστημάτων ολοκληρωμένης διαχείρισης μπορεί να είναι εντυπωσιακή, όπως η αναφορά μείωσης των αποβλήτων που αποτίθενται – «φτάνουν» στον ΧΥΤΥ του νησιού Gotland της Σουηδίας από 25.900 τόνους το 1997 στους 2.650 τόνους το 2007. Επομένως, πρέπει να επιτύχουμε άμεσα μείωση των απορριμμάτων, επαναχρησιμοποίηση και αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης. Για να το επιτύχουμε, πρέπει να ενημερωθούν οι πολίτες σωστά και έγκυρα και να συμμετέχουν. Στα πλαίσια αυτά η συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση είναι εκ των ων ουκ άνευ. Κατόπιν αυτών,
Ερωτώνται οι αρμόδιοι Υπουργοί
1. Με ποιο τρόπο αξιοποιείται το ειδικό τέλος ανακύκλωσης που εισπράττει το κράτος;
2. Προτίθεται η κυβέρνηση να θεσμοθετήσει και να πιέσει τις εταιρίες, ώστε η αναγραφή της ανακυκλωσιμότητάς τους να γίνει περισσότερο διακριτή;
3. Εξετάζεται η δυνατότητα να παρέμβει στις αλυσίδες λιανικής πώλησης, να καθιερώσει την κατηγοριοποίηση σε α) πλήρως ανακυκλώσιμα, β) μερικώς ανακυκλώσιμα και γ) μη ανακυκλώσιμα και να καθιερώσει την τοποθέτησή τους στο ράφι ανάλογα με αυτήν την κατηγοριοποίηση;
4. Προτίθεται η κυβέρνηση να προωθήσει:
α) ένα πρόγραμμα ευαισθητοποίησης των πολιτών όσον αφορά την διαχείριση των απορριμμάτων;
β) την παροχή οικονομικών κινήτρων στους πολίτες για την εφαρμογή περιβαλλοντικά ορθής πρακτικής διαχείρισης των οικιακών απορριμμάτων;
5. Τι προτίθεται να κάνει η κυβέρνηση για την προώθηση των βέλτιστων τεχνικών διαχείρισης των απορριμμάτων και συγκεκριμένα για:
α) την επαναχρησιμοποίηση φιαλών και δοχείων και τη μείωση της χρήσης των μη-επαναχρησιμοποιούμενων συσκευασιών;
β) τη διανομή επαναχρησιμοποιούμενων σακουλών από τα καταστήματα λιανικής;
6. Τι προτίθεται να κάνει η κυβέρνηση για την εφαρμογή όλων εκείνων των διεργασιών, οι οποίες απαιτούνται ώστε το σύνολο των αποβλήτων να αξιοποιούνται μερικώς ή ολικώς και, συγκεκριμένα: α) την επαναχρησιμοποίηση του αποβλήτου ως έχει για την ίδια ή διαφορετική χρήση; β) την αναγέννηση των αποβλήτων, τα οποία μετά από επεξεργασία, επιστρέφουν στα αρχικά τους χαρακτηριστικά; γ) την ανάκτηση των αποβλήτων, τα οποία μετά από σημαντική επεξεργασία, διαχωρίζονται στα υλικά από τα οποία αποτελείται τα οποία και επαναχρησιμοποιούνται; δ) την ενεργειακή αξιοποίηση των αποβλήτων, τα οποία μετά από επεξεργασία, ως καύσιμο είτε στην τσιμεντοβιομηχανία είτε για την παραγωγή ενέργειας είναι, υπό προϋποθέσεις, μία περιβαλλοντικά ενδεδειγμένη μέθοδος;
Βέλτιστη τεχνική διαχείρισης των αστικών απορριμμάτων είναι, αναμφισβήτητα, αυτή της αποτροπής δημιουργίας αποβλήτων, με δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του πληθυσμού, ενώ ως αναγκαία για τα εναπομείναντα απόβλητα κρίνεται η τεχνική της υγειονομικής απόθεσης/ταφής. Για την πολιτεία, οι τομείς προτεραιότητας πρέπει να είναι: α) η ελαχιστοποίηση του όγκου και της ποιότητας των αποβλήτων, β) η ανακύκλωση και γ) η υγειονομική απόθεση υπολειμμάτων. Συνεπώς, η υλοποίηση βέλτιστης πρακτικής διαχείρισης των απορριμμάτων είναι ένας συνδυασμός ευαισθησίας και ευσυνειδησίας του κάθε πολίτη και οργάνωσης και λειτουργίας του κράτους. Αφενός, βέβαια, ο πρώτος διαχωρισμός που πραγματοποιείται από τους δημότες, ειδικά στην Ελλάδα, δεν είναι καθόλου αξιόπιστος οπότε τα απορρίμματα οδηγούνται σε εγκαταστάσεις διαλογής, μηχανικής ή χειροκίνητης. Αφετέρου, η ολοκληρωμένη διαχείριση απαιτεί τη δημιουργία σημαντικών βιομηχανικών μονάδων με όχι αμελητέες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Ωστόσο, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η απόδοση των συστημάτων ολοκληρωμένης διαχείρισης μπορεί να είναι εντυπωσιακή, όπως η αναφορά μείωσης των αποβλήτων που αποτίθενται – «φτάνουν» στον ΧΥΤΥ του νησιού Gotland της Σουηδίας από 25.900 τόνους το 1997 στους 2.650 τόνους το 2007. Επομένως, πρέπει να επιτύχουμε άμεσα μείωση των απορριμμάτων, επαναχρησιμοποίηση και αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης. Για να το επιτύχουμε, πρέπει να ενημερωθούν οι πολίτες σωστά και έγκυρα και να συμμετέχουν. Στα πλαίσια αυτά η συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση είναι εκ των ων ουκ άνευ. Κατόπιν αυτών,
Ερωτώνται οι αρμόδιοι Υπουργοί
1. Με ποιο τρόπο αξιοποιείται το ειδικό τέλος ανακύκλωσης που εισπράττει το κράτος;
2. Προτίθεται η κυβέρνηση να θεσμοθετήσει και να πιέσει τις εταιρίες, ώστε η αναγραφή της ανακυκλωσιμότητάς τους να γίνει περισσότερο διακριτή;
3. Εξετάζεται η δυνατότητα να παρέμβει στις αλυσίδες λιανικής πώλησης, να καθιερώσει την κατηγοριοποίηση σε α) πλήρως ανακυκλώσιμα, β) μερικώς ανακυκλώσιμα και γ) μη ανακυκλώσιμα και να καθιερώσει την τοποθέτησή τους στο ράφι ανάλογα με αυτήν την κατηγοριοποίηση;
4. Προτίθεται η κυβέρνηση να προωθήσει:
α) ένα πρόγραμμα ευαισθητοποίησης των πολιτών όσον αφορά την διαχείριση των απορριμμάτων;
β) την παροχή οικονομικών κινήτρων στους πολίτες για την εφαρμογή περιβαλλοντικά ορθής πρακτικής διαχείρισης των οικιακών απορριμμάτων;
5. Τι προτίθεται να κάνει η κυβέρνηση για την προώθηση των βέλτιστων τεχνικών διαχείρισης των απορριμμάτων και συγκεκριμένα για:
α) την επαναχρησιμοποίηση φιαλών και δοχείων και τη μείωση της χρήσης των μη-επαναχρησιμοποιούμενων συσκευασιών;
β) τη διανομή επαναχρησιμοποιούμενων σακουλών από τα καταστήματα λιανικής;
6. Τι προτίθεται να κάνει η κυβέρνηση για την εφαρμογή όλων εκείνων των διεργασιών, οι οποίες απαιτούνται ώστε το σύνολο των αποβλήτων να αξιοποιούνται μερικώς ή ολικώς και, συγκεκριμένα: α) την επαναχρησιμοποίηση του αποβλήτου ως έχει για την ίδια ή διαφορετική χρήση; β) την αναγέννηση των αποβλήτων, τα οποία μετά από επεξεργασία, επιστρέφουν στα αρχικά τους χαρακτηριστικά; γ) την ανάκτηση των αποβλήτων, τα οποία μετά από σημαντική επεξεργασία, διαχωρίζονται στα υλικά από τα οποία αποτελείται τα οποία και επαναχρησιμοποιούνται; δ) την ενεργειακή αξιοποίηση των αποβλήτων, τα οποία μετά από επεξεργασία, ως καύσιμο είτε στην τσιμεντοβιομηχανία είτε για την παραγωγή ενέργειας είναι, υπό προϋποθέσεις, μία περιβαλλοντικά ενδεδειγμένη μέθοδος;