Γράφει ο ΣΤΑΘΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΕΩΠΟΝΟΣ Μ.sc. Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης
ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. ΤΟΜΕΑΣ ΕΡΓΩΝ -ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ
Συλλογή
Στην καλλιέργεια του δενδρολίβανου συνήθως έχουμε μια ή δύο συγκομιδές το έτος, ανάλογα με τις συνθήκες και ανάλογα με το αν η συλλογή του γίνεται για παραγωγή ξηρής δρόγης ή για την παραγωγή αιθέριου ελαίου.
Συλλογή μπορεί να γίνει από το πρώτο έτος, ωστόσο καλύτερα είναι να γίνεται από το δεύτερο. Πιο συχνά η συγκομιδή γίνεται μηχανικά με κατάλληλα μηχανήματα.
Συλλογή για παραγωγή Αιθέριου έλαιου
Για την παραγωγή αιθέριου ελαίου υψηλότερης ποιότητας, τα φυτά θα πρέπει να συλλέγονται όταν είναι σε άνθιση και μόνο τα άνθη θα πρέπει να συλλέγονται για απόσταξη. Η μηχανική συγκομιδή προτιμάται από τους παραγωγούς καθότι το δενδρολίβανο ανθίζει καθόλη την διάρκεια του έτους. Με συχνές συλλογές οι αποδόσεις είναι υψηλότερες αφού πετυχαίνουμε συνεχή αναβλάστηση των φυτών.
Συλλογή για Ξηρή δρόγη
Η καλλιέργεια κόβεται συχνά πριν από την έναρξη της ανθοφορίας, καθώς το αποξηραμένο προϊόν περιέχει μόνο τα φύλλα.
Συλλογή νωπού προϊόντος Δενδρολίβανου
Για την αγορά των νωπών προϊόντων η συλλογή γίνεται όταν τα φυτά του δενδρολίβανου βρίσκονται σε νέα φάση αναβλάστησης όταν δηλαδή οι βλαστοί είναι μικροί και πράσινοι για να μπορούν να χρησιμοποιούνται στην μαγειρική προετοιμασία. Ξυλώδη στελέχη θα μειώσουν την τιμή του παραγόμενου προϊόντος.
Η συλλογή νωπού δενδρολίβανου γίνεται νωρίς το πρωί, το συλλεγόμενο προϊόν πριν από τη συσκευασία για την αγορά ψύχεται και διατηρείται στους 5 ° C. Στην θερμοκρασία αυτή το συγκομιζόμενο προϊόν μπορεί να διατηρηθεί για 2 – 3 εβδομάδες, λαμβάνοντας υπόψη και την απώλεια υγρασίας του προϊόντος.
Ο δεύτερος σημαντικός παράγοντας μετά την θερμοκρασία που επηρεάζει την διάρκεια ζωής των αρωματικών είναι η πρόληψη της υπερβολικής απώλειας υγρασίας.
Χειρισμός μετά την συλλογή
Μετά την ξήρανση το αποξηραμένο προϊόν θα πρέπει να υποβάλλεται σε επεξεργασία για να αφαιρεθούν τα φύλλα από τους βλαστούς. Στην συνέχεια ακολουθεί το κοσκίνισμα έτσι ώστε να παραχθεί ένα καθαρό προϊόν.
Για την ξήρανση του δενδρολίβανου επιλέγουμε τεχνητές μεθόδους με χρήση εξελιγμένων ξηραντηρίων. Η ξήρανση στον ήλιο δεν ενδείκνυται καθότι υποβαθμίζεται η ποιότητα του τελικού παραγόμενου προϊόντος.
Οι μέθοδοι τεχνητής ξήρανσης επιτρέπουν τον καλύτερο έλεγχο της ποιότητας των προϊόντων. Ξηραντήρια αναγκαστικής ροής αέρα χρησιμοποιούνται σήμερα για την καλύτερη και ποιοτικότερη ξήρανση του δενδρολίβανου.
Η ξήρανση του δενδρολίβανου γίνεται σε θερμοκρασία χαμηλότερη από 40 ° C για να μειωθεί η απώλεια του αρώματος μέσω της εξάτμισης του αιθέριου ελαίου, και να διατηρήσει ένα καλό πράσινο χρώμα.
Μετά την ξήρανση, τα φύλλα πρέπει να διαχωρίζονται περαιτέρω από τους μίσχους και να κοσκινίζονται.
Το τελικό προϊόν του δεντρολίβανου θα πρέπει να είναι απαλλαγμένο από ξένα σώματα και να έχει φρέσκια και τραγανή εμφάνιση με ένα καλό χρώμα και άρωμα.
Ποιότητα τελικού παραγόμενου προϊόντος
Το αιθέριο έλαιο του Δεντρολίβανου όταν αποστάζεται από τα άνθη έχει ένα ισχυρό αναζωογονητικό φυτικό άρωμα μέντας με ξυλώδη βαλσάμικο τόνο, είναι άχρωμο έως ελαφρώς κίτρινο με υδαρές ιξώδες.
Πολλοί παραγωγοί σε άλλες χώρες αποστάζουν το σύνολο του συγκομιζόμενου προϊόντος. Το αιθέριο έλαιο σε αυτήν την περίπτωση είναι έχει περισσότερη περιεκτικότητα σε καμφορά αλλά θεωρείται από την αγορά κατώτερης ποιότητας. Η πρακτική να αποστάζεται αιθέριο έλαιο χωριστά από τις κορυφές των ανθέων απαιτεί περισσότερη εργασία αλλά είναι πολύ υψηλής ποιότητας.
Το διεθνές πρότυπο ISO 11164:1995 προδιαγράφει τις ποιοτικές απαιτήσεις αποξηραμένου δενδρολίβανου. Η απαραίτητη περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο των αποξηραμένων αρωματικών φυτών αποτελεί βασικό παράγοντα συμβάλλοντας στην ένταση της γεύσης.
Ολόκληρα φύλλα δεντρολίβανου θα πρέπει να περιέχουν τουλάχιστον 1,2% πτητικό έλαιο, 10% κατ 'ανώτατο όριο ξένες ύλες, 2% κατ' ανώτατο όριο ξυλώδη στελέχη, και 7% κατ' ανώτατο όριο τέφρα.
Συσκευασία - Αποθήκευση
Το δενδρολίβανο όταν διατίθεται απευθείας στην αγορά ως νωπό προϊόν σε καταστήματα ή σε σούπερ μάρκετ, πρέπει να συσκευάζεται σε κατάλληλα φακελάκια από σελοφάν, ενώ όταν πρόκειται να μεταφερθεί σε μεγάλες ποσότητες θα πρέπει να συσκευάζεται σε κατάλληλα χαρτοκιβώτια.
Αποξηραμένο δεντρολίβανο πωλείται συνήθως είτε σε χαρτοκιβώτια είτε σε γυάλινα ή πλαστικά δοχεία.
Για καλύτερη διατήρηση των αποξηραμένων προϊόντων δενδρολίβανου και με μεγαλύτερη διάρκεια η αποθήκευση γίνεται σε σκουρόχρωμες αεροστεγείς γυάλινες συσκευασίες και σε θερμοκρασίες αποθήκευσης κάτω των 18 ˚ C.
Τα αιθέρια έλαια μπορεί να διατίθενται είτε χύμα είτε συσκευασμένα σε μικρές γυάλινες συσκευασίες. Τα αιθέρια έλαια είναι πτητικά και ως τέτοια, ή όλη διαδικασία από την παραγωγή (περιλαμβανομένου και του χρόνου αποθήκευσης) μέχρι την διάθεση τους, συνιστά μεγάλη προσοχή.
Η αλλοίωση ξεκινά αν το έλαιο είναι πολύ πιο σκοτεινόχρωμο ή πιο παχύρρευστο από το κανονικό. Η σχετική υγρασία, όπου αυτό είναι εφικτό, στο υλικό συσκευασίας, στις ψυκτικές αποθήκες και στα οχήματα μεταφοράς, πρέπει να διατηρηθεί σε υψηλό επίπεδο (>95%).
Η αποθήκευση του αιθέριου ελαίου του δενδρολίβανου και μέχρι αυτό να χρησιμοποιηθεί, γίνεται σε δροσερό, ξηρό χώρο. Τοποθετείται σε σκουρόχρωμα αεροστεγή γυάλινα μπουκάλια και φροντίζουμε να μην εκτίθενται σε θερμότητα και σε βαρέα μέταλλα. ..Δ. ΜΕΡΟΣ Συνεχίζεται
ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. ΤΟΜΕΑΣ ΕΡΓΩΝ -ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ
Συλλογή
Στην καλλιέργεια του δενδρολίβανου συνήθως έχουμε μια ή δύο συγκομιδές το έτος, ανάλογα με τις συνθήκες και ανάλογα με το αν η συλλογή του γίνεται για παραγωγή ξηρής δρόγης ή για την παραγωγή αιθέριου ελαίου.
Συλλογή μπορεί να γίνει από το πρώτο έτος, ωστόσο καλύτερα είναι να γίνεται από το δεύτερο. Πιο συχνά η συγκομιδή γίνεται μηχανικά με κατάλληλα μηχανήματα.
Συλλογή για παραγωγή Αιθέριου έλαιου
Για την παραγωγή αιθέριου ελαίου υψηλότερης ποιότητας, τα φυτά θα πρέπει να συλλέγονται όταν είναι σε άνθιση και μόνο τα άνθη θα πρέπει να συλλέγονται για απόσταξη. Η μηχανική συγκομιδή προτιμάται από τους παραγωγούς καθότι το δενδρολίβανο ανθίζει καθόλη την διάρκεια του έτους. Με συχνές συλλογές οι αποδόσεις είναι υψηλότερες αφού πετυχαίνουμε συνεχή αναβλάστηση των φυτών.
Συλλογή για Ξηρή δρόγη
Η καλλιέργεια κόβεται συχνά πριν από την έναρξη της ανθοφορίας, καθώς το αποξηραμένο προϊόν περιέχει μόνο τα φύλλα.
Συλλογή νωπού προϊόντος Δενδρολίβανου
Για την αγορά των νωπών προϊόντων η συλλογή γίνεται όταν τα φυτά του δενδρολίβανου βρίσκονται σε νέα φάση αναβλάστησης όταν δηλαδή οι βλαστοί είναι μικροί και πράσινοι για να μπορούν να χρησιμοποιούνται στην μαγειρική προετοιμασία. Ξυλώδη στελέχη θα μειώσουν την τιμή του παραγόμενου προϊόντος.
Η συλλογή νωπού δενδρολίβανου γίνεται νωρίς το πρωί, το συλλεγόμενο προϊόν πριν από τη συσκευασία για την αγορά ψύχεται και διατηρείται στους 5 ° C. Στην θερμοκρασία αυτή το συγκομιζόμενο προϊόν μπορεί να διατηρηθεί για 2 – 3 εβδομάδες, λαμβάνοντας υπόψη και την απώλεια υγρασίας του προϊόντος.
Ο δεύτερος σημαντικός παράγοντας μετά την θερμοκρασία που επηρεάζει την διάρκεια ζωής των αρωματικών είναι η πρόληψη της υπερβολικής απώλειας υγρασίας.
Χειρισμός μετά την συλλογή
Μετά την ξήρανση το αποξηραμένο προϊόν θα πρέπει να υποβάλλεται σε επεξεργασία για να αφαιρεθούν τα φύλλα από τους βλαστούς. Στην συνέχεια ακολουθεί το κοσκίνισμα έτσι ώστε να παραχθεί ένα καθαρό προϊόν.
Για την ξήρανση του δενδρολίβανου επιλέγουμε τεχνητές μεθόδους με χρήση εξελιγμένων ξηραντηρίων. Η ξήρανση στον ήλιο δεν ενδείκνυται καθότι υποβαθμίζεται η ποιότητα του τελικού παραγόμενου προϊόντος.
Οι μέθοδοι τεχνητής ξήρανσης επιτρέπουν τον καλύτερο έλεγχο της ποιότητας των προϊόντων. Ξηραντήρια αναγκαστικής ροής αέρα χρησιμοποιούνται σήμερα για την καλύτερη και ποιοτικότερη ξήρανση του δενδρολίβανου.
Η ξήρανση του δενδρολίβανου γίνεται σε θερμοκρασία χαμηλότερη από 40 ° C για να μειωθεί η απώλεια του αρώματος μέσω της εξάτμισης του αιθέριου ελαίου, και να διατηρήσει ένα καλό πράσινο χρώμα.
Μετά την ξήρανση, τα φύλλα πρέπει να διαχωρίζονται περαιτέρω από τους μίσχους και να κοσκινίζονται.
Το τελικό προϊόν του δεντρολίβανου θα πρέπει να είναι απαλλαγμένο από ξένα σώματα και να έχει φρέσκια και τραγανή εμφάνιση με ένα καλό χρώμα και άρωμα.
Ποιότητα τελικού παραγόμενου προϊόντος
Το αιθέριο έλαιο του Δεντρολίβανου όταν αποστάζεται από τα άνθη έχει ένα ισχυρό αναζωογονητικό φυτικό άρωμα μέντας με ξυλώδη βαλσάμικο τόνο, είναι άχρωμο έως ελαφρώς κίτρινο με υδαρές ιξώδες.
Πολλοί παραγωγοί σε άλλες χώρες αποστάζουν το σύνολο του συγκομιζόμενου προϊόντος. Το αιθέριο έλαιο σε αυτήν την περίπτωση είναι έχει περισσότερη περιεκτικότητα σε καμφορά αλλά θεωρείται από την αγορά κατώτερης ποιότητας. Η πρακτική να αποστάζεται αιθέριο έλαιο χωριστά από τις κορυφές των ανθέων απαιτεί περισσότερη εργασία αλλά είναι πολύ υψηλής ποιότητας.
Το διεθνές πρότυπο ISO 11164:1995 προδιαγράφει τις ποιοτικές απαιτήσεις αποξηραμένου δενδρολίβανου. Η απαραίτητη περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο των αποξηραμένων αρωματικών φυτών αποτελεί βασικό παράγοντα συμβάλλοντας στην ένταση της γεύσης.
Ολόκληρα φύλλα δεντρολίβανου θα πρέπει να περιέχουν τουλάχιστον 1,2% πτητικό έλαιο, 10% κατ 'ανώτατο όριο ξένες ύλες, 2% κατ' ανώτατο όριο ξυλώδη στελέχη, και 7% κατ' ανώτατο όριο τέφρα.
Συσκευασία - Αποθήκευση
Το δενδρολίβανο όταν διατίθεται απευθείας στην αγορά ως νωπό προϊόν σε καταστήματα ή σε σούπερ μάρκετ, πρέπει να συσκευάζεται σε κατάλληλα φακελάκια από σελοφάν, ενώ όταν πρόκειται να μεταφερθεί σε μεγάλες ποσότητες θα πρέπει να συσκευάζεται σε κατάλληλα χαρτοκιβώτια.
Αποξηραμένο δεντρολίβανο πωλείται συνήθως είτε σε χαρτοκιβώτια είτε σε γυάλινα ή πλαστικά δοχεία.
Για καλύτερη διατήρηση των αποξηραμένων προϊόντων δενδρολίβανου και με μεγαλύτερη διάρκεια η αποθήκευση γίνεται σε σκουρόχρωμες αεροστεγείς γυάλινες συσκευασίες και σε θερμοκρασίες αποθήκευσης κάτω των 18 ˚ C.
Τα αιθέρια έλαια μπορεί να διατίθενται είτε χύμα είτε συσκευασμένα σε μικρές γυάλινες συσκευασίες. Τα αιθέρια έλαια είναι πτητικά και ως τέτοια, ή όλη διαδικασία από την παραγωγή (περιλαμβανομένου και του χρόνου αποθήκευσης) μέχρι την διάθεση τους, συνιστά μεγάλη προσοχή.
Η αλλοίωση ξεκινά αν το έλαιο είναι πολύ πιο σκοτεινόχρωμο ή πιο παχύρρευστο από το κανονικό. Η σχετική υγρασία, όπου αυτό είναι εφικτό, στο υλικό συσκευασίας, στις ψυκτικές αποθήκες και στα οχήματα μεταφοράς, πρέπει να διατηρηθεί σε υψηλό επίπεδο (>95%).
Η αποθήκευση του αιθέριου ελαίου του δενδρολίβανου και μέχρι αυτό να χρησιμοποιηθεί, γίνεται σε δροσερό, ξηρό χώρο. Τοποθετείται σε σκουρόχρωμα αεροστεγή γυάλινα μπουκάλια και φροντίζουμε να μην εκτίθενται σε θερμότητα και σε βαρέα μέταλλα. ..Δ. ΜΕΡΟΣ Συνεχίζεται