"Γρα-Γρου": Ένα εστιατόριο κι ένα μυστηριώδες γεφύρι "απαντούν" στα πιο βαθιά διλήμματα των ανθρώπων

Μια φανταστική ιστορία σε ένα πραγματικό μέρος, ένα εστιατόριο "τοπόσημο" σε παλαιότερες εποχές, στην ορεινή Καστανιά Ημαθίας, στην παλιά εθνική οδό Κοζάνης-Βέροιας, εκεί όπου ήταν "ριζωμένο" για δεκαετίες, "αφηγείται" το κόμικ "Γρα-Γρου", το οποίο κινείται με "ακροβατική" επιδεξιότητα ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα.
Η ονομασία του κόμικ προέρχεται από τον ήχο που έκαναν τα φορτηγά, όταν διέσχιζαν τη συγκεκριμένη περιοχή, καθώς οι μηχανές τους "άναβαν" με αποτέλεσμα να κάνουν, όπως έλεγαν οι ντόπιοι, "γρα-γρου".
Δημιουργοί του κόμικ, το οποίο βρίσκεται ήδη στη δεύτερη έκδοσή του (εκδ. Ίκαρος) τέσσερις "συνοδοιπόροι": δύο σεναριογράφοι, ένας εικονογράφος και ένας συνθέτης, οι Τάσος Ζαφειριάδης, Γιάννης Παλαβός, Θανάσης Πέτρου και Μιχάλης Σιγανίδης, αντίστοιχα.
"Ήταν ένα χαρακτηριστικό κτίσμα της δεκαετίας του '20 (σ.σ. το εστιατόριο), λειτουργούσε ως τοπόσημο. Περιμέναμε κάπως ότι θα περάσουμε από εκεί, κάπως όριζε τη διαδρομή", δήλωσε στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Τάσος Ζαφειριάδης.
"Ονομάζεται έτσι (το κτίσμα) επειδή 'άναβαν' οι μηχανές στην ανηφόρα και γρύλιζαν, μας το επιβεβαίωσαν οι ιδιοκτήτες του, η οικογένεια Λιανίδη. Συνολικά τρεις οικογένειες δούλεψαν το 'Γρα-Γρου', κυρίως η οικογένεια Χειμωνίδη και η οικογένεια Λιανίδη", πρόσθεσε ο κ. Ζαφειριάδης.
Ο ίδιος, αν και δεν έλκει την καταγωγή του από την Ημαθία, ήταν αυτός που είχε την αρχική ιδέα και έγραψε το σενάριο μαζί με τον Γιάννη Παλαβό, που είναι από το Βελβεντό Κοζάνης. "Πήγαμε και βγάλαμε φωτογραφίες από τα απομεινάρια (σ.σ. του κτίσματος) στην Καστανιά και η έρευνα οδήγησε στη δημιουργία της γέφυρας". Αυτό το τοξωτό γεφύρι αποτελεί και ένα βασικό συστατικό του κόμικ, καθώς η ηρωίδα του φτάνει στο "Γρα-Γρου", με σκοπό να περάσει το γεφύρι, όμως διστάζει και ενώ περιμένει στο εστιατόριο, γνωρίζεται με τους θαμώνες. Οι μήνες περνούν και η ηρωίδα πρέπει να πάρει την απόφασή της.
Βραβευμένο με το βραβείο καλύτερου κόμικ και καλύτερου σεναρίου στα Ελληνικά Βραβεία Κόμικ (τον Απρίλιο του 2018), το "Γρα-Γρου" περιγράφει διλήμματα και φοβίες, με τα οποία κάθε άνθρωπος βρίσκεται, σε κάποια στιγμή της ζωής του, αντιμέτωπος και καλείται να βρει λύσεις για να προχωρήσει μπροστά.
"Είναι μια φανταστική ιστορία σε ένα πραγματικό μέρος, οπότε κάπου ανακατεύονται η φαντασία με την πραγματικότητα. Η ιστορία είναι μυστηριώδης, με την έννοια ότι υπάρχει αυτή η μυστηριώδης γέφυρα, κάποιοι δέχονται ένα όνειρο για να περάσουν απέναντι, αυτή η γέφυρα είναι ένα σύμβολο της μετάβασης από μία κατάσταση στην άλλη".
Οπότε -συνέχισε ο κ. Ζαφειριάδης- "για κάθε άτομο αυτή η γέφυρα συμβολίζει κάτι άλλο, είναι μια μεγάλη απόφαση, ένα μεγάλο βήμα στη ζωή τους, για τον καθένα είναι προσωπικό και λειτουργεί με αυτόν τον μυστηριακό τρόπο, δεν αποσαφηνίζεται ποτέ τι συμβαίνει, όταν περνάμε απέναντι. Πρακτικά, είναι η ιστορία των θαμώνων και των ντόπιων και μιας κοπέλας συγκεκριμένα που είναι η ηρωίδα, αλλά διστάζει να περάσει απέναντι. Ουσιαστικά, ο φόβος για μια μεγάλη αλλαγή".

Το κόμικ "αγκάλιασαν" όχι μόνο Βορειοελλαδίτες που γνωρίζουν ή έχουν ακούσει για το "Γρα-Γρου", αλλά και πολίτες από άλλες περιοχές της Ελλάδας και ήταν υποψήφιο ως καλύτερο μυθιστόρημα στα βραβεία του Αναγνώστη για το 2018, είπε ο κ. Ζαφειριάδης, σημειώνοντας ότι "ήταν κάτι πολύ τιμητικό για εμάς, που δεν έχει ξαναγίνει για ελληνικό κόμικ".
Στη διάρκεια της έρευνάς τους, οι δημιουργοί του "συνάντησαν" και ένα σημαντικό στοιχείο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου, καθώς έμαθαν για τα "κουδαρίτικα", μια επινοημένη συνθηματική γλώσσα, που μιλούσαν οι τεχνίτες της πέτρας.
"Η γλώσσα αυτή -εξήγησε ο κ. Ζαφειριάδης- προστάτευε τους μάστορες, ήταν μια μέθοδος για να συνεννοούνται μεταξύ τους (...). Κρατούσε, επίσης, τις γνώσεις της δουλειάς ασφαλείς και δεν υπήρχε περίπτωση ξένοι να μάθουν τα μυστικά της τέχνης τους".
Τα "κουδαρίτικα", σύμφωνα με τον ίδιο, "έφτασαν να μιλιούνται μόνο μόνο από ηλικιωμένους στις μέρες μας και κάποιες λέξεις έχουν περάσει και στην καθομιλουμένη στα μαστοροχώρια της Κοζάνης, της Ηπείρου γενικώς, στο Βόιο.
"Η πρώτη ιδέα για το βιβλίο ήταν μία εικόνα, μια γέφυρα η οποία χάνεται στην ομίχλη. Δηλαδή, περνάς απέναντι αλλά δεν είναι σαφές ακριβώς το πού είναι το απέναντι, οπότε η μυστηριακή εικόνα ήρθε και έδεσε με το τοπίο της ομίχλης και από εκεί σιγά σιγά άρχισε να γεννιέται ο μύθος", συμπλήρωσε ο κ. Ζαφειριάδης, ξετυλίγοντας τον "μίτο" της ιστορίας του "Γρα-Γρου".

Ευρύκλεια Σοφιανού