Η φύση δεν εκδικείται, είναι μάνα… Εμείς αυτοκτονούμε και δε λέμε να το καταλάβουμε. Η τραγωδία της 15ης Νοεμβρίου στις περιοχές της Μάνδρας, της Μαγούλας και της Νέα Περάμου, άνοιξε πάλι τη συζήτηση περί μπαζωμένων ρεμάτων και περί ευθυνών, μια συζήτηση που ταλαιπωρεί το δημόσιο διάλογο τα τελευταία 60 χρόνια χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα, αφού η υποκρισία περισσεύει από όλες τις πλευρές (πολιτική, τοπική αυτοδιοίκηση και πολίτες.
Τα εξαφανισμένα ποτάμια εξακολουθούν να ρέουν κάτω από τους δρόμους της Αθήνας.
Σε πολλά κτήρια κατά μήκος του δρόμου αντλούνται και σήμερα νερά, με υδραυλικά συστήματα, ενώ γεωτρήσεις του ΙΓΜΕ (Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών) απέδειξαν ότι οι περισσότεροι δρόμοι της Αθήνας κρύβουν ένα μπαζωμένο ρέμα ή ένα υπόγειο ποτάμι.
Ο Ιλισός, ο Ηριδανός, ο Κυκλόβορος, το Λυκόρεμα, ο Βουρλοπόταμος, ο Βοϊδοπνίχτης, ο Αλασσώνας είναι μερικά από αυτά.
Σύμφωνα με μελέτες του ΕΜΠ, τα ανοιχτά ρέματα το 1945, είχαν μήκος 1.280 χιλιόμετρα και σήμερα, μόλις, 434 χιλιόμετρα, μειώθηκαν, δηλαδή, σε ποσοστό 66,4%.
Όπως, δε, προκύπτει από μελέτη του ΙΓΜΕ, πριν από μερικά χρόνια, το 80% των νερών της βροχής το απορροφούσε το έδαφος και μόλις το 20% έπεφτε στην θάλασσα, σήμερα το ποσοστό αυτό έχει αλλάξει δραματικά.
Με βάση τα παραπάνω στοιχεία γίνεται αντιληπτό γιατί κανείς μα κανείς δεν δικαιούται να πέφτει από τα σύννεφα όταν έντονα πλημμυρικά φαινόμενα πλήττουν το λεκανοπέδιο της Αττικής.
Δεν είναι μόνο ζήτημα «Θεομηνίας» και «κακής τύχης» όπως αρκετοί συνηθίζουν να ισχυρίζονται μοιρολογώντας. Είναι πρωτίστως θέμα ΕΠΙΛΟΓΩΝ!!!
Και οι αριθμοί είναι ενδεικτικοί και αμείλικτοι:
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι δομημένες επιφάνειες στην Αθήνα κάλυπταν το 25% του λεκανοπεδίου.
Μετά το 1975, το 75% καλύφθηκε από δομημένες επιφάνειες και δρόμους δίκτυα, ενώ οι ελεύθεροι χώροι αποτελούν, μόλις, στο 4%. Τόσο… απλό.
Και βεβαίως το πρόβλημα δεν σταματά εδώ. Είναι ακόμα χειρότερο από όσο φαίνεται.
Το γράφω τούτο διότι καμία αρμόδια υπηρεσία και κανένας κρατικός φορέας δεν έχει μπει ποτέ στον κόπο να οριοθετήσει επισταμένως τα ρέματα και τους χειμμάρους του λεκανοπεδίου.
Κεντρική πολιτική εξουσία και τοπική αυτοδιοίκηση αρέσκονται να πετούν ο ένας στον άλλο το μπαλάκι των ευθυνών, ενώ ταυτόχρονα η τοπική αυτοδιοίκηση επί σειρά δεκαετιών κάνει τα στραβά μάτια στους πολίτες – «ψηφαλάκια» που καταπατούν ρέματα, ποτάμια, λόφους και βουνά. Η τοπική αυτοδιοίκηση κάνει ότι δεν βλέπει και η κεντρική εξουσία «τακτοποιεί» (προσέξτε δεν νομιμοποιεί, αλλά… τακτοποιεί) όταν έρχεται η ώρα της κάλπης.
Μόνο την περίοδο της μεταπολίτευσης έγιναν τουλάχιστον 10 νόμοι περί τακτοποίησης αυθαιρέτων και καταπατημένων!!!
Τα ξεχασμένα ρέματα
Για τις ανάγκες του ρεπορτάζ δανείζομαι αριθμούς και στοιχεία από παλιότερο ρεπορτάζ της εφημερίδας «Καθημερινή». Στοιχεία που όμως ισχύουν στο ακέραιο μέχρι και σήμερα.
Ας δούμε, όμως, ανά γεωγραφική ενότητα, ποια είναι τα βασικά ρέματα που χρήζουν διευθέτησης:
Ανατολική Αττική: Παλλήνης, Γέρακα, Πηγάδια, Καλίσια, Ραφήνας (και τα συμβαλλόμενα μικρά ρέματα Πικερμίου), Νέας Μάκρης, Αναβύσσου, Παλαιάς Φώκαιας, Σαρωνίδας, Σκόρπιο Ποτάμι (στην περιοχή Μαραθώνα), Πυθαγόρα (στον Διόνυσο).
Δυτική Αττική: Σαρανταπόταμος (στην Χαλυβουργική), Μαύρη Ώρα, Αγίας Αικατερίνης, Αγίου Γεωργίου (στον Ασπρόπυργο), Νέας Περάμου, Μαυραντζάς (στα Μέγαρα), Εσχατιάς (στο Μενίδι), Καναπίτσας, Χαϊδαρόρεμα και το ρέμα Περιστερίου.
Κεντρική Αττική: Κηφισός (αποτελεί τον τελικό αποδέκτη των ομβρίων του λεκανοπεδίου και εκκρεμούν τα έργα διευθέτησης της κοίτης στο «ανοικτό» τμήμα του), Ευρυπίδων, Σφακίων, Ποδονίφτη, Μιχελή, Λιοσίων, Χαλανδρίου, Πρ. Δανιήλ, Θεσσαλονίκης, Κυκλοβόρου, Πύρνας και Αμαρουσίου.
Για όλα τα προαναφερθέντα ρέματα απαιτείται υπολογισμός του νερού που μπορούν να δεχθούν και σε συνάρτηση με τα υδρολογικά δεδομένα των περιοχών από τις οποίες διέρχονται, να προχωρήσουν οι εργασίες διευθέτησης, ώστε να ακολουθήσει η υλοποίηση των αντιπλημμυρικών έργων που απαιτούνται.
Αντιλαμβάνεστε βέβαια ότι επ’ αυτών των ζητημάτων δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα!!!
Τα ρέματα, χθες και σήμερα
Στα τέλη του 19ου αιώνα, διέσχιζαν το λεκανοπέδιο, 700 χείμαρροι, ποτάμια και ρυάκια.
Το 1999, ο αριθμός τους ήταν μικρότερος των 70 (κάτω, δηλαδή και από το 10%) και σήμερα, δεν υπερβαίνουν τα 50. Που χάθηκαν; Μπαζώθηκαν και καταπατήθηκαν.
Μόνο στο λεκανοπέδιο της Αττικής έχουν μπαζωθεί και τσιμεντοποιηθεί περίπου 550 χιλιόμετρα ρέματα και χείμαρροι.
Κι αυτό, προκειμένου να πραγματοποιηθούν τα οικιστικά όνειρα των κατοίκων της Αθήνας, με τις γνωστές συνέπειες που και σήμερα (για πολλοστή φορά) βιώσαμε.
Δείτε τους χάρτες – ντοκουμέντα εις τους οποίους φαίνεται ξεκάθαρα το διαχρονικό έγκλημα με το οποίο εξαφανίστηκαν τα ποτάμια της Αττικής.
