Η έκθεση σηματοδοτεί τη συμμετοχή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στην πορεία των εθνικών εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.
Διαρθρώνεται σε πέντε ενότητες και παρουσιάζει είκοσι έξι επιλεγμένες αρχαιότητες από τις συλλογές του μουσείου σε «εκλεκτικό διάλογο» με είκοσι έξι νεότερα έργα του 18ου και 19ου αιώνα, κυρίως Ευρωπαίων δημιουργών, προτάσσοντας στον τίτλο της το γνωστό απόφθεγμα του στρατηγού Ιωάννη Μακρυγιάννη «Δι' αυτά... πολεμήσαμεν», σε μια προσπάθεια να τιμήσει αυτό το ευρωπαϊκό και διεθνές γεγονός, το οποίο οδήγησε για πρώτη φορά στην ίδρυση ενός εθνικού κράτους στη ΝΑ Ευρώπη, και μάλιστα με απόσχιση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, συνεπαίρνοντας και συγκινώντας την Ευρώπη.
«Στην πορεία προς το εμβληματικό ορόσημο του 2021, ο εθνικός ξεσηκωμός των Ελλήνων επανατοποθετείται ως δυναμικό συμβάν με εμβέλεια ευρωπαϊκή και παγκόσμια. Και δύο αιώνες μετά, η “ ατελεύτητος επανάσταση” του Σεφέρη ενσαρκώνεται στον διαρκή αγώνα του έθνους μας για την προάσπιση των αρχών της δημοκρατίας, της ελευθερίας, του κοινωνικού κράτους δικαίου και τη συμπόρευση μας με τη Δύση» σημειώνει, μεταξύ άλλων, ο πρωθυπουργός, Κυρ. Μητσοτάκης, σε κείμενό του στον συνοδευτικό κατάλογο της έκθεσης.
Η Χάρτα του Ρήγα, προεπαναστατικά τοπία, ευρωπαϊκά ζωγραφικά έργα και αντικείμενα που εικονοποιούν τον φιλελληνισμό μέσα από εικονογραφικά μοτίβα του αρχαίου κόσμου. Αρχαίοι κρατήρες και αμφορείς με ζωγραφισμένη τη μορφή της Νίκης, το φαινόμενο της διαρπαγής αρχαιοτήτων και η παρουσίαση κάποιων σπαραγμάτων που απέμειναν μετά τη λαφυραγώγηση των αρχαίων μνημείων στην Ακρόπολη της Αθήνας, τον θησαυρό του Ατρέα στις Μυκήνες, τον ναό της Αφαίας στην Αίγινα και τον ναό του Επικούρειου Απόλλωνα στις Βάσσες της Αρκαδίας, πράξεις που συνέβαλαν στη συνειδητοποίηση του ελληνικού λαού ως προς τη σημασία των αρχαιοτήτων για τη συλλογική του ταυτότητα, είναι πτυχές που ερευνά η έκθεση του αρχαιολογικού Μουσείου.
Την έκθεση συμπληρώνουν ψηφιακές προβολές που παρουσιάζουν τοπία της προεπαναστατικής Ελλάδας, συνοδευόμενες από κείμενο του Σατωβριάνδου, ένθερμου υποστηρικτή του ελληνικού ζητήματος, που με τον γλαφυρό του λόγο σχολιάζει την αρμονική σχέση του φυσικού τοπίου με τις αρχαιότητες.
«Η έκθεση έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί γεφυρώνει τις δύο επετείους: την επέτειο των 2.500 ετών από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας και τη Μάχη των Θερμοπυλών, με την Ελληνική Επανάσταση» σύμφωνα με την υπουργό Πολιτισμού η οποία νωρίτερα σήμερα παραβρέθηκε στην παρουσίαση της έκθεσης πλαισιωμένη από τον γενικό γραμματέα του ΥΠΠΟ Γιώργο Διδασκάλου και την διευθύντρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, Μαρία Λαγογιάννη. «Η Επανάσταση δεν προέκυψε ξαφνικά. Ήταν απότοκο μίας σειράς διεργασιών που σχετίζονταν με την αφύπνιση της εθνικής συνείδησης, η οποία ήδη είχε αρχίσει να εντοπίζεται στους ύστερους βυζαντινούς χρόνους» συνέχισε η κ. Μενδώνη. «Από εκεί και πέρα, τον 18ο αιώνα, ωρίμασε αυτή η διαδικασία και η Επανάσταση έρχεται σαν ένα απότοκο των πνευματικών, ιδεολογικών και πολιτικών κινημάτων της εποχής. Τον 18ο αιώνα, στην πραγματικότητα υιοθετούνται οι βασικές αξίες και αρχές της αρχαίας Ελλάδας. Το αποκορύφωμά τους είναι η Αρετή και η Ελευθερία, έτσι όπως τεκμηριώνεται μέσα από τη νίκη των Ελλήνων στους περσικούς πολέμους. Επομένως, οι δύο επέτειοι συνδέονται μεταξύ τους και έρχεται το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο μέσα από την έκθεση αυτή, που είναι μεν αφιερωμένη στα 200 χρόνια, να αναδεικνύει όλη αυτή τη ζύμωση, η οποία έχει συντελεστεί τους προηγούμενους αιώνες, με αποκορύφωμα τον 18ο αιώνα» είπε, μεταξύ άλλων, η υπουργός Πολιτισμού, χαιρετίζοντας την έκθεση «Δι' αυτά πολεμήσαμεν...Αρχαιότητες και Ελληνική Επανάσταση».
Νατ.Δ
