Ο υπουργός Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, γνωρίζοντας ότι τα μέτρα λιτότητας και η επενδυτική άπνοια εντείνουν το βάθος και ενδεχομένως τη διάρκεια της ύφεσης και με δεδομένη τη στενότητα δημόσιων πόρων, ρίχνει το βάρος στις διαρθρωτικές αλλαγές που θα δημιουργήσουν το κατάλληλο περιβάλλον για επενδύσεις. Ωστόσο δεν κρύβει την αλήθεια. Θεωρεί ότι «κλειδί» για την επιστροφή της οικονομίας σε αναπτυξιακούς ρυθμούς είναι να ανοίξουν οι αγορές για τις τράπεζες και τη χώρα.
Μόνον έτσι θα αποκτήσουν ξανά πρόσβαση στη χρηματοδότηση τα νοικοκυριά (στεγαστικά δάνεια, αγορές ΙΧ κτλ.), αλλά κυρίως οι επιχειρήσεις (κεφάλαια κίνησης, δάνεια για επενδύσεις και εκσυγχρονισμό κτλ.). Μετά το σοκ που προκάλεσε στο οικονομικό επιτελείο και κυρίως στην αγορά η βύθιση της οικονομίας κατά 6,6% το τελευταίο τρίμηνο του χρόνου, περιορίζοντας το εθνικό εισόδημα στα επίπεδα του 2006, κι αυτό παρά την αύξηση των εξαγωγών κατά 30%, η κυβέρνηση σε συνεννόηση με την τρόικα προετοιμάζει εκείνες τις αλλαγές στην οικονομία που θα έχουν άμεση απόδοση στην ενίσχυση της ανάπτυξης.
Τρεις είναι οι επί μέρους τομείς στους οποίους θα γίνουν δραστικές παρεμβάσεις:
1. Ο τουρισμός αναμένεται να παρουσιάσει εφέτος διψήφιο ρυθμό αύξησης υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα μεσολαβήσουν απρόβλεπτα γεγονότα, όπως διαδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας. Για την περαιτέρω τόνωση σχεδιάζονται κίνητρα ενίσχυσης του συνεδριακού τουρισμού και του γαστρονομικού.
2. Στις εξαγωγές θα επιταχυνθεί η επιστροφή του ΦΠΑ και μάλιστα θα γίνει συμψηφισμός οφειλών με το Δημόσιο.
3. Το κυριότερο, θα προχωρήσει ολοταχώς η απελευθέρωση του εμπορίου και της αγοράς. Το υπουργείο Οικονομικών κάνει μελέτη για τις «αγκυλώσεις» που υπάρχουν σε όλα τα στάδια του εμπορίου, στη λειτουργία των καταστημάτων, στην αδειοδότηση των νέων επιχειρήσεων, αλλά και στο ωράριο, προκειμένου η αγορά να γίνει πιο ανοιχτή σε νέες επιχειρήσεις και ανταγωνιστική.
Ο στόχος είναι διπλός, αφενός να επιταχυνθεί η ανάπτυξη, αφετέρου να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο του πληθωρισμού που κινείται στο 5,2% όταν η οικονομία βρίσκεται για δέκατο συνεχές τρίμηνο (από τον χειμώνα του 2008) σε ύφεση.
«Χρειάζονται επειγόντως μέτρα για την ανάπτυξη » σημειώνει ο πρώην υπουργός κ. Ν.Χριστοδουλάκης, ο οποίος θεωρεί ότι η αγορά της κατοικίας και οι κατασκευές, που μαζί με το εμπόριο έχουν δεχθεί τα πλέον ισχυρά πλήγματα, πρέπει να τονωθούν άμεσα. Οπως έχει προτείνει, η λύση είναι η είσπραξη προκαταβολών από το ΕΣΠΑ και η πίεση για έκδοση ευρωομολόγων για την ανάπτυξη. Υπέρ των κλαδικών πολιτικών ενίσχυσης του τουρισμού, της ναυτιλίας και των κατασκευών τάσσεται και ο γενικός διευθυντής του ΣΕΤΕ, καθηγητής κ. Δ. Χιόνης.
Για την προσέλκυση επενδύσεων το υπουργείο Οικονομικών επικεντρώνει την προσοχή του σε δράσεις που θα βελτιώσουν το επενδυτικό περιβάλλον:
* Απλοποίηση του φορολογικού συστήματος, καθιερώνοντας τις e-συναλλαγές με την Εφορία.
* Ουσιαστική κατάργηση του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων.
Οι παρεμβάσεις όμως αυτές θεωρείται ότι δεν αρκούν για να αποκαταστήσουν το κλίμα εμπιστοσύνης και να άρουν τη διάχυτη αβεβαιότητα για την επιτυχία της προσπάθειας εξόδου από την κρίση.
Για αυτό στον προσεχή έλεγχο, και μετά τη σύγκρουση για το πρόγραμμα της αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας, το οικονομικό επιτελείο και η τρόικα αλλάζουν προτεραιότητες στην ατζέντα της οικονομικής πολιτικής και θα επικεντρώσουν την προσοχή τους στις διαρθρωτικές αλλαγές για την ανάπτυξη. Σε αυτή την προσπάθεια θα συντονιστούν και οι άλλοι υπουργοί, προκειμένου να αρθούν σοβαρά εμπόδια στην υλοποίηση νέων επενδύσεων.
Επώδυνη διαδικασία
Οπως επισημαίνει ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ κ. Ι. Στουρνάρας, το αναπτυξιακό πρότυπο της οικονομίας αλλάζει καθώς συρρικνώνεται ο δημόσιος τομέας, αλλά ακόμη δεν έχει αποκατασταθεί η ισορροπία.
Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα εξάγει αγαθά που δεν ξεπερνούν το 18% του ΑΕΠ, όταν η Πορτογαλία εξάγει προϊόντα και υπηρεσίες που ανέρχονται στο 30% του ΑΕΠ. Η διαδικασία όμως προβλέπει ότι θα είναι επώδυνη.
Ο κ. Στουρνάρας τονίζει ότι « οι επενδύσεις,δημόσιες και ιδιωτικές, μπορούν να γίνουν το αναπτυξιακό αντίβαρο στη μείωση της κατανάλωσης,δημόσιας και ιδιωτικής,που αναπόφευκτα προκαλείται από την πολιτική λιτότητας ».
Στον βαθμό που θα υπάρξει συνολικό σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης και αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των αγορών, αλλά κυρίως των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στην προσπάθεια που καταβάλλεται, τότε οι διαρθρωτικές αλλαγές που γίνονται και άλλες που επιχειρούνται, όπως το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων (έστω και δειλά) και η κατάργηση εμποδίων στην επιχειρηματικότητα, μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 10 μονάδες μέσα σε πέντε χρόνια.
Η προσπάθεια βελτίωσης του κλίματος θα δημιουργούσε τελείως διαφορετικές προσδοκίες στις αγορές από τις σημερινές αν προχωρούσαν οι αποκρατικοποιήσεις και το σχέδιο αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας, το οποίο βρέθηκε στη δίνη ανούσιας πολιτικής αντιπαράθεσης.
ΟΞΥΓΟΝΟ 30 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ ΣΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ
Ωσπου να ανοίξουν οι αγορές η κυβέρνηση συμφώνησε με την τρόικα να υποκατασταθεί η χρηματοδότηση του τραπεζικού συστήματος με την καταβολή εγγυήσεων ύψους 30 δισ.ευρώ προκειμένου να εξασφαλίσουν την ομαλή ροή κεφαλαίων στο σύστημα,αλλά και να στηρίξουν την οικονομία.Στην επανεκκίνηση της αναπτυξιακής διαδικασίας στην οικονομία αναμένεται να λειτουργήσει καταλυτικά το κυοφορούμενο deal της Εθνικής με την Αlpha Βank,καθώς πέραν της δημιουργίας ενός πανίσχυρου τραπεζικού ομίλου εκπληρώνονται πλέον οι όροι της τρόικας για αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος ώστε να αρχίσουν να δίνονται και πάλι εγγυήσεις.
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ.Γ. Προβόπουλοςεκτιμά ότι και η εφετινή χρονιά θα είναι δύσκολη και προβλέπει ότι το ΑΕΠ θα μειωθεί τουλάχιστον κατά 3%.
Στο υπουργείο Οικονομικών όμως περιμένουν ότι,αν όχι από το δεύτερο τρίμηνο του 2011, από το καλοκαίρι θα σταθεροποιηθεί η οικονομία.Και σε αυτό μπορεί να συμβάλει ο τουρισμός,καθώς όλες οι προβλέψεις δείχνουν ότι εφέτος οι αφίξεις θα αυξηθούν με διψήφιο ποσοστό.
